Migrena jest najczęstszą formą bólu głowy. Występuje z ostrym lub pulsującym bólem, który zwykle zaczyna się z przodu lub po jednej stronie głowy. Atak może przybierać na intensywności w czasie, rozciągać się na czołowy obszar głowy i rozprzestrzeniać się na skroń. Czas trwania migreny waha się od kilku godzin do kilku dni i często przebiega z szeregiem różnych objawów, które w wielu przypadkach mogą być nie do zniesienia: pulsujący ból, nudności, wymioty czy nadwrażliwość na dźwięki i światło.
Dowiedz się więcej o tym, jakie są sposoby na ból głowy w artykule: Nie daj się migrenie.
Migrena, czy to tylko ból głowy?
Objawy migrenowe czasem poprzedzone są pewnymi sygnałami, takimi jak mroczki przed oczami, ból z tyłu głowy, podwójne widzenie, nudności lub uczucie mrowienia w nodze lub ramieniu. Chory na migrenę często musi uciec się do całkowitego odpoczynku w cichym, odizolowanym i ciemnym miejscu.
Migrenę definiujemy jako przewlekłą, gdy jej objawy utrzymują się przez co najmniej 15 dni w miesiącu w ciągu kolejnych trzech miesięcy. Kobiety są trzykrotnie bardziej narażone na migrenę. W przypadku większego nasilenia objawów dobrze jest skorzystać z porady lekarskiej, unikając stosowania leków w niekontrolowany sposób.
Co to jest migrena?
Migrena jest nawracającą formą bólu głowy. Szacuje się, że ok 6 milionów ludzi w Polsce cierpi z tego powodu, epizodycznie lub nawracająco. Około 10-12% ogólnej populacji ma atak bólu migrenowego co najmniej raz w życiu.
Aby postawić diagnozę migreny należy odnieść się do kilku jej cech: migrenowe bóle głowy przeważnie, ale nie wyłącznie, są obecne tylko po jednej stronie głowy (jednostronność). Powodują intensywny, pulsujący, nieobliczalny ból, który pogarsza się wraz z wysiłkiem.
Jakie są rodzaje migreny?
Migreny mogą wystąpić z aurą lub bez niej. Aura jest objawem, który poprzedza lub jest związany z atakiem migreny i charakteryzuje się nagłymi błyskami światła (“latające” mroczki przed oczami). Pacjent widzi błyski światła, zmętnienie w jednym lub obu oczach, mrowienie kończyn, sztywność szyi. Ma trudności w mówieniu.
Jakie mogą być przyczyny migreny?
Objawy, które powodują migrenę nie są całkowicie jasne. Pewne jest, że decydującą rolę odgrywa kilka czynników jednocześnie: predyspozycje genetyczne, czynniki zewnętrzne, patologie ogólnoustrojowe, czynniki hormonalne. Badania naukowe wykazały związek między tego typu bólem głowy a zmianami biochemicznymi w mózgu, które zakłócają mechanizmy przekazywania sygnałów nerwowych.
Czasami można też zaobserwować korelację między bólem głowy, a spożyciem niektórych produktów lub napojów. Z pewnością istnieje związek między migreną a stresem, zaburzeniami snu, zmianami klimatu, stosowaniem niektórych leków, problemami fizycznymi. Migrena u kobiet może być także jednym z objawów zbliżającej się lub trwającej miesiączki i tzw. zespołu PMS. Zakłada się, że jeśli w rodzinie występują przypadki nawracających migren, ryzyko ich wystąpienia wzrasta u innych członków rodziny.
Jakie są objawy migreny?
Objawy migreny możemy podzielić na dwie kategorie. Te, które poprzedzają atak migreny (tak zwane prodromalne, lub po prostu zwiastujące) i te które powodują rzeczywisty atak.
Jeden lub dwa dni wcześniej mogą wystąpić następujące zdarzenia:
- Drażliwość
- Zaparcia
- Depresja lub zmniejszony apetyt
- Sztywność szyi
- Zaburzenia widzenia typowe dla aury: błyski światła, odblaski.
- Zaburzenia motoryczne i językowe
- Mrowienie rąk i nóg
- Zawroty głowy
Objawy ataku migreny mają subiektywną zmienność, zarówno pod względem czasu trwania, jak i intensywności.
Mogą obejmować:
- Pulsujący ból skoncentrowany w jednym lub więcej punktach głowy, zwłaszcza z przodu lub z boku.
- Nudności
- Wymioty
- Zaburzenia widzenia, “mroczki”.
- Zawroty głowy
- Wrażliwość na światło (światłowstręt), dźwięki (fonofobia), zapachy.
- Drażliwość
- Nerwowość
- Pobudzenie i splątanie
- Dreszcze
- Pocenie się
- Objawy bólu brzucha
Migrena z aurą
Migrena, jak już wspomnieliśmy, to ból głowy występujący zazwyczaj jednostronnie (ale może być również obustronny), o umiarkowanej lub ciężkiej intensywności, który ma tendencję do pogorszenia się podczas ruchu i wysiłku fizycznego. Jest też zwykle związany z nudnościami i /lub wymiotami. Ogólnie ból rozwija się w okolicy czołowej, a następnie rozciąga się na całą głowę a w niektórych przypadkach również na szyję. Osoby cierpiące na migrenę doświadczają zaburzeń świetlnych (światłowstręt), zaburzeń dźwięku (fonofobia) oraz w niektórych przypadkach, zaburzeń zapachowych (osmofobia). Zwykle pacjent jest zmuszony do pozostania w łóżku, w absolutnym spoczynku, w ciemnym i cichym otoczeniu. Czas trwania ataków wynosi od 4 do 72 godzin.
Migreny wyróżniają się w dwóch formach: migrena bez aury i migrena z aurą (ta ostatnia jest rzadsza).
Aura to zestaw zaburzeń psychicznych, wzrokowych, motorycznych lub neurologicznych, które mogą poprzedzać wystąpienie migreny. Odsetek kobiet i mężczyzn dotkniętych chorobą pozostaje taki sam jak w przypadku migreny w ogóle: na każde 3 kobiety cierpiące na migrenę z aurą przypada jeden mężczyzna.
Co to jest migrena z aurą?
W postaci z aurą, migrena jest poprzedzona kilkoma objawami, takimi jak widzenie błysków (fotopsja), błyszczące mroczki, deformacje widzianych obiektów, hemianopsia (ciemnienie połowy pola widzenia), ale także mrowienie ramion i nóg (parestezje), zaburzenia mowy afazowe (jeśli ból głowy znajduje się po lewej stronie). Po ustaniu objawów, które tworzą aurę zaczyna się migrena, której zazwyczaj towarzyszą nudności, wymioty, światłowstręt, fonofobia i osmofobia.
Jakie są przyczyny migreny z aurą?
Przyczyną tego rodzaju migreny może być szczególny proces zachodzący w mózgu, charakteryzujący się szybkim skurczem naczyń mózgowych, a następnie długotrwałym rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Jednak dokładnie nie wiadomo co konkretnie powoduje że ten mechanizm jest wyzwalany. Chociaż powody tego zaburzenia nie są jeszcze dokładnie zbadane, uważa się, że niektóre czynniki mogą go wywoływać. Jednym z nich może być spożycie niektórych pokarmów, zmiany w codziennych nawykach lub snu / rytmu dobowego, szczególnie stresujące wydarzenia w życiu.
Jakie są objawy migreny z aurą?
W migrenie z aurą typowy ból migrenowy jest poprzedzony kilkoma objawami, które mogą trwać od 10 do 60 minut, w tym:
- widzenie błysków (fotopsja )
- fosforyzujących kolorów
- deformacje obiektów
- hemianopsia (ciemnienie połowy pola widzenia)
- parestezje
- zaburzenia mowy (afazje)
Po ustaniu objawów, które tworzą aurę zaczyna się migrena.
Migrena u kobiet w ciąży
Migrena jest częstym problemem u kobiet w ciąży, ale jej leczenie jest utrudnione przez ryzyko teratogenności. Ponadto dane dotyczące tej populacji są nadal ograniczone: do tej pory żadne badanie nie badało bezpośrednio praktyk medycznych w leczeniu ostrych migren u kobiet w ciąży. Najczęściej lekarz zaleca stosowanie tabletek na migrenę w postaci paracetamolu lub metokroplamid.
Jak sobie radzić z migreną u dziecka?
Migrena może wystąpić w każdym wieku i jest bardzo częstym zaburzeniem u dzieci. Niektóre statystyki opublikowane przez Migraine Research Foundation wskazują, że przypadki migreny u dzieci w wieku szkolnym są około 10%; z drugiej strony, dotyka 28% młodzieży w wieku od 15 do 19 lat.
Ten ból głowy jest wyniszczający i może zakłócać codzienne czynności. W przypadku dzieci może to zmniejszyć ich wyniki edukacyjne i interakcje społeczne.
Kryzysy są na ogół rzadsze u dzieci niż u dorosłych, ale równie uporczywe. W przypadku braku leczenia mogą również znacznie zagrozić jakości życia dziecka.
Zazwyczaj dzieci cierpiące na migrenę, podobnie jak dorośli, czują potrzebę leżenia w ciemnym, cichym pokoju, w poszukiwaniu ulgi w postaci snu. Leki przydatne w ostrym leczeniu migreny u dzieci obejmują zakres od typowych tabletek przeciwbólowych takich jak ibuprofen i paracetamol, do tryptanu.
Może być konieczne wypróbowanie wielu leków przed znalezieniem najbardziej skutecznego sposobu na migreny u danego dziecka. Im szybciej tabletka na migrenę będzie podana, tym zwiększa się ich skuteczność. Czasami może być przydatny środek przeciwwymiotny.
Jak leczyć migrenę?
Leki na migrenę zapobiegające jej atakom są stosowane głównie u osób – którzy stanowią mniejszość – mających bardzo częste ataki migreny. Najczęstszymi środkami przeciw napadom są metoprolol, flunarizine, amitryptylina i lamotrygina, które wydają się być skuteczne zarówno podczas bolesnego ataku, jak i aurze. Niefarmakologiczne terapie profilaktyczne obejmują biofeedback i akupunkturę.
Kiedy należy udać się z migreną do lekarza?
Rozpoznania migreny z aurą może dokonać lekarz, gdy wystąpiły co najmniej dwa ataki o tych samych cechach. Historia kliniczna oraz obiektywne i neurologiczne badania zostaną wykorzystane do wykluczenia wtórnego pochodzenia migreny (tj. przypisywanej innym patologiom, np. jako powikłania po innej chorobie).
U osób cierpiących na ograniczoną liczbę kryzysów migrenowych wskazana jest terapia lekowa pod nadzorem specjalisty. Ma ona na celu zatrzymanie ataku (leczenie objawowe). Kiedy natomiast napady są częste rozważa się podjęcie terapii zapobiegawczej migreny w Ośrodkach Leczenia Bólu. Wśród leków najczęściej stosowanych w objawowej terapii ataku migreny są niesteroidowe leki przeciwbólowe oraz tryptany: obydwu tym rodzajom leków udaje się uciąć bolesny atak, podczas gdy na ogół nie mają one wpływu na aurę migrenową.
