Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach estetycznych. Przy niektórych schorzeniach są niezbędne, stanowiąc jeden z elementów terapii. Podobnie jest również z dietą ketogenną. Powstała ona w celu zmniejszenia tkanki tłuszczowej i przywrócenia prawidłowego działania układu sercowo-naczyniowego. Jej celem jest ponadto zapobieganie zawałom serca, udarom i miażdżycy tętnic.
Dieta ketogeniczna: podstawowe informacje na temat keto
Dieta ketogeniczna opiera się na zmianie sposobu odżywiania, która radykalnie wpływa na procesy metaboliczne, zachodzące w organizmie człowieka. Według zasad prawidłowego żywienia (które zostały opracowane przez specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, a zawarte są w tzw. piramidzie żywienia), podstawę każdego posiłku powinny stanowić produkty zbożowe: chleby, makarony, kasze, ziemniaki, płatki, miód, owoce itd., jako podstawowe źródło energii (od 45 do 65%). W diecie ketogenicznej węglowodany zostały całkowicie zastąpione przez tłuszcze, które paradoksalnie znajdują się na samym szczycie piramidy żywienia, a więc powinny być spożywane rzadko i w bardzo małych ilościach. Okazuje się bowiem, że nadmiar tłuszczu w diecie nie powoduje przyrostu tkanki tłuszczowej, a wręcz przeciwnie – przyczynia się do jej redukcji w organizmie. Zjawisko to zostało nazwane stanem ketozy. Polega na pozyskiwaniu energii przez organizm z własnej tkanki tłuszczowej, przez co ta ulega z czasem znacznemu zmniejszeniu. Aż trudno uwierzyć, że tak działa dieta ketogeniczna. Książka kucharska dr Jana Kwaśniewskiego, który był twórcą tej diety, wprowadziła w świecie lekarskim prawdziwą rewolucję i była swego czasu bestsellerem.
Jakie są główne zasady diety ketogenicznej?
Główne założenia diety keto to: spożywanie tłuszczy i wyeliminowanie węglowodanów, a ponadto znaczne ograniczenie posiłków zawierających cukier, a więc owoców i warzyw. W diecie ketogenicznej należy spożywać produkty z dużą zawartością tłuszczu, a więc tłuste mięsa, ryby, oleje, śmietanę i masło oraz orzechy. Tłuszcze powinny być wysokiej jakości, a więc nie rafinowane, tylko tłoczone na zimno. Szczególnie zalecana jest: oliwa z oliwek, olej kokosowy, olej sezamowy, olej z awokado oraz masło kokosowe. Z owoców wskazane jest awokado, a z warzyw dopuszczalne jest spożywanie brokułów, papryki, pomidorów i ogórków. Można również jeść grzyby, najlepiej smażone na oleju.
Jakie są główne wady diety ketogenicznej?
Dla wielu osób dużym problemem w diecie ketogenicznej jest restrykcyjne przestrzeganie jej zasad. Ogromną trudność stanowi komponowanie wysokotłuszczowych posiłków z niską zawartością węglowodanów, ponieważ dotychczas podstawą każdej potrawy był chleb, kasza oraz ziemniaki. Nabranie odpowiednich nawyków żywieniowych może trwać nieraz bardzo długo i wymaga silnej woli, a ponadto dużego samozaparcia. Dla niektórych pacjentów herbata czy kawa bez cukru jest po prostu niesmaczna, a rezygnacja ze słodkiego ciastka po obiedzie stanowi spore wyrzeczenie, nieraz nawet barierę nie do przebycia na dłuższą metę. Dieta ketogeniczna jest również uboga w witaminy i minerały, ponieważ znacznie ogranicza owoce i warzywa, dlatego też, aby zachować zdrowie, należy dodatkowo przyjmować odpowiednie suplementy. Podobnie sprawa wygląda z błonnikiem, którego brak wywołuje dokuczliwe zaparcia. Najtrudniejszy jest pierwszy tydzień, kiedy organizm przestawia się na nowy metabolizm. Towarzyszą temu często niepożądane objawy w postaci trądziku, apatii, rozdrażnienia itp. Nie każdy może stosować dietę ketogeniczną, dlatego najlepiej prowadzić ją pod kontrolą lekarza lub doświadczonego dietetyka – tym bardziej że nieumiejętne jej stosowanie może doprowadzić do kwasicy ketonowej, która jest bardzo niebezpieczna dla zdrowia, a ponadto sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych. Podobnie ketoza nie jest szczególnie zalecana dla osób otyłych, pragnących pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej, ponieważ zazwyczaj ich ogólny stan zdrowia nie jest zbyt dobry. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania ketozy są problemy z nerkami, wątrobą i trzustką, ponieważ organy te muszą być w pełni sprawne, aby poradzić sobie z nowym metabolizmem i uwalnianiem ciał ketonowych w tak dużej ilości. Dieta ketogeniczna nie jest również wskazana dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.
Czemu sprzyja dieta ketogeniczna? – zalety
Główną zaletą tej diety jest spadek tkanki tłuszczowej, dzięki czemu usprawnia się pracę serca, nerek i wielu innych narządów oraz układów. Obniża się również ciśnienie tętnicze krwi oraz zmniejsza się poziom cukru, cholesterolu i trójglicerydów, co zapobiega zawałom serca, udarom i miażdżycy tętnic. Ketoza stosowana jest w leczeniu opornej na leki padaczki, szczególnie u dzieci. Stosuje się ją również (po niewielkiej modyfikacji) w leczeniu i kontrolowaniu cukrzycy. Prowadzone badania wskazują także na korzystny wpływ diety ketogenicznej przy leczeniu choroby Alzheimera, Parkinsona, autyzmu, stwardnienia zanikowego bocznego, nowotworów mózgu, bólów głowy oraz zaburzeniach snu.
Dieta ketogeniczna – przykładowy jadłospis
Wiele osób napotyka na problemy w ustalaniu menu w diecie ketogenicznej. Przepisy można znaleźć w wielu publikacjach, nie tylko w książce kucharskiej dr Jana Kwaśniewskiego i internecie. Warto również skorzystać z pomocy dietetyka, który rozpisze odpowiednie posiłki, uwzględniając nasze indywidualne upodobania smakowe.
Dieta ketogeniczna – jadłospis:
- Śniadanie – jajecznica na boczku, filiżanka czarnej kawy ze śmietanką,
- Lunch – orzechy z bitą śmietaną bez cukru,
- Obiad – smażony dorsz, sałatka z tuńczyka z sałatą, pomidorem i majonezem,
- Podwieczorek – sałatka z awokado,
- Kolacja – pieczona gęś z sosem śmietanowym i smażonymi brokułami.
Dieta ketogeniczna a kontakt z lekarzem
Aby wprowadzić organizm w stan ketozy, wymagany jest ogólny dobry stan zdrowia. Dlatego też przed tak radykalną zmianą sposobu żywienia najlepiej skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Nieodpowiednio stosowana dieta może doprowadzić do kwasicy ketonowej, dlatego warto podczas jej stosowana utrzymywać kontakt z lekarzem, który może w odpowiednim momencie zlecić dodatkowe badania. Dotyczy to zwłaszcza diabetyków oraz pacjentów z dużą nadwagą i otyłych.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
