Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzenia zwierzęcego pozwolą go uniknąć.
Czym charakteryzuje się witamina B12?
Witamina B12 odgrywa w naszym organizmie niezwykle ważną rolę, a jej odpowiedni poziom jest niezbędny dla właściwego funkcjonowania. Posiada ona największą strukturę spośród wszystkich witamin, a zawartości swoją drugą nazwę – kobalamina – zawdzięcza zawartości kobaltu. Jest witaminą powstającą jedynie z udziałem mikroorganizmów. Ponieważ organizm nie może wytworzyć jej samodzielnie, musimy dostarczać ją sobie wraz z pożywieniem. B12 występuje w wielu różnych formach, które zmieniają się w obrębie organizmu. W zależności od konkretnej formy witamina wykazuje odmienną trwałość czy strukturę.
W jakich pokarmach można znaleźć wysoką zawartość witaminy B12? Są to przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, niewielka ilość znajduje się również w kiszonych przetworach warzywnych (ze względu na zawartość kwasu mlekowego). Najbardziej bogate w B12 są podroby np. wątróbka. W dalszej kolejności znajdują się jaja i ryby, a także wołowina lub cielęcina. Nieco mniej witaminy mają wędliny, mleko i przetwory mleczne, drób czy wieprzowina.
Jaką funkcję spełnia w organizmie witamina B12?
Witamina B12 ma niezwykle wszechstronne działanie. Bierze udział w wytwarzaniu kwasów nukleinowych i krwinek czerwonych, odpowiada za wiele reakcji metabolicznych (białek, tłuszczów i węglowodanów), buduje osłonkę mielinową włókien nerwowych oraz wspiera syntezę tak ważnych neuroprzekaźników jak np. dopamina czy serotonina. Witamina B12 jest też niezbędna do uzyskania aktywnej formy kwasu foliowego, odgrywającego szczególną rolę w przypadku kobiet w ciąży i planujących ciążę (wyjątkowo bogaty w kwas foliowy jest np. bób).
Jakie są objawy nadmiaru bądź niedoboru witaminy B12?
Niedobór witaminy B12 jest bardzo często spotykanym problemem. Z kolei nadmiar witaminy B12 w organizmie to rzadka sytuacja. Dlaczego tak się dzieje? Wynika to z właściwości tej witaminy, która jest rozpuszczalna w wodzie, zatem może być wydalana wraz z moczem i potem. Z tego powodu jej przedawkowanie jest niemal niemożliwe. W rzadkich sytuacjach zdarzają się jednak alergie na witaminę B12. Pojawić się mogą wtedy takie objawy jak krwawienie z nosa, inne reakcje alergiczne, a sporadycznie nawet wstrząs anafilaktyczny.
Niedobór witaminy B12 wpływa na wiele układów i daje szerokie spektrum objawów.
- Objawy ze strony układu krwionośnego – typowym jest rodzaj anemii nazywany niedokrwistością megaloblastyczną, objawiający się zawrotami głowy, bladością i dusznościami, osłabieniem czy szybką akcją serca i zaburzeniami koncentracji.
- Objawy ze strony układu nerwowego – pojawić się mogą zaburzenia zmysłu słuchu, węchu czy czucia, a także zaburzenia ruchu i charakterystyczne zawroty głowy np. przy nagłym wstawaniu. Niedobór może skutkować także niedowładami i drętwieniem, problemami z oddawaniem moczu i potencją (witaminy na potencję).
- Objawy ze strony układu pokarmowego – utrata apetytu i spadek wagi, nudności i zaburzenia smaku, typowe jest także obrzmienie i zaczerwienienie języka. Pojawiają się biegunki bądź zaparcia.
- Objawy ze strony skóry – niedobór witaminy B12 może skutkować bielactwem nabytym lub zmianą odcienia skóry na bladożółty.
- Objawy natury psychiatrycznej – są związane z niewłaściwym funkcjonowaniem neuroprzekaźników. Najczęstsze są zaburzenia nastroju (depresja, mania, zmienność nastrojów) i zaburzenia poznawcze.
Warto dodać, że działanie i współdziałanie witaminy B12 jest tak złożone, że wpływ niedoboru na organizm jest znacznie szerszy i wykracza poza wymienione wyżej podstawowe objawy. Wpływa ona także na układ immunologiczny, chroniący przed chorobami zakaźnymi (np. choroba bostońska), pomaga utrzymać prawidłowy poziom homocysteiny czy umożliwia korzystanie ze wspomnianego kwasu foliowego.
W jakiej formie witamina B12 będzie najlepsza?
Warto dostarczać sobie witaminę B12 wraz z pożywieniem, jednak nie zawsze jest to możliwe (np. w przypadku wegetarian i wegan). Często zapotrzebowanie jest wyższe niż ilość witaminy, którą można dostarczyć sobie w naturalny sposób – wtedy niezbędna staje się odpowiednia suplementacja. Ważną kwestią jest wsparcie prawidłowego wchłaniania witaminy, dzięki któremu jej działanie będzie bardziej skuteczne.
Wchłanianie witaminy B12 wspomoże przyjmowanie jej razem z kwasem foliowym lub wapniem. Inne związki wpływające pozytywnie na działanie B12 to m.in. witamina B6 czy biotyna. Dlatego tak dobrym rozwiązaniem jest sięgnięcie po tabletki typu B kompleks. Witamina B Complex zawiera zwykle witaminę B12 wraz z m.in. wspomnianymi biotyną i B6, co znacznie poprawia przyswajalność.
Brak witaminy B12 może w skrajnych przypadkach stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Dlatego przy stwierdzonym niezwykle niskim poziomie tej witaminy lub długotrwałym niedoborze stosuje się podawanie jej w formie zastrzyków domięśniowych.
Jak dawkować witaminę B12? Zalecana dzienna dawka witaminy B12?
Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B12 wynosi około 2 mikrogramów. Należy pamiętać, że ze względu na wchłanianie jej dopiero w ostatnim odcinku jelita krętego absorbowany jest zaledwie niewielki procent przyjętej dawki. Dlatego tak ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości produktów z wysoką zawartością kobalaminy lub właściwa suplementacja.
Witamina B12 jest niezbędna dla właściwego funkcjonowania układu nerwowego, pokarmowego czy krwionośnego. Odpowiednio dobrane suplementy diety i zbilansowana dieta pozwolą utrzymać jej wystarczający poziom i uniknąć zaburzeń związanych z niedoborem.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
