Spirometria – jakie są wskazania do przeprowadzenia badania? Jak wygląda przebieg badania spirometrii?

Spirometria – jakie są wskazania do przeprowadzenia badania? Jak wygląda przebieg badania spirometrii? - zdjęcie

Spirometria to niezwykle ważne badanie pozwalające na postawienie szybkiej diagnozy w przypadku poważnych schorzeń układu oddechowego, takich jak astma oskrzelowa czy POChP, na które cierpią miliony Polaków. Lekarze pulmonolodzy podkreślają, że powinno być ono traktowane na równi z innymi badaniami profilaktycznymi, takimi jak na przykład popularna morfologia krwi. Czym jest spirometria, kiedy należy ją przeprowadzić i jak wygląda przebieg badania? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Jeśli czujesz się osłabiony, koniecznie przeczytaj również, jak pomóc sobie w przypadku zbyt niskiego ciśnienia tętniczego.

Spirometria – czym jest?

Spirometria (z łaciny spiro - oddychać i metria - pomiar) to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, mierzące objętość i pojemność płuc pacjenta. Określa ono również szybkość przepływu powietrza przez płuca i oskrzela w równych fazach oddychania. Polega na wykonywaniu w określony sposób wdechów i wydechów przez specjalny ustnik połączony z urządzeniem zwanym spirometrem. Badania spirometryczne pozwalają na szybką diagnozę poważnych schorzeń dróg oddechowych i wdrożenie odpowiedniego ich leczenia oraz zakup ratującego życie sprzętu, takiego jak koncentrator tlenu, lub inhalator.  Wynik spirometrii to minimum trzy krzywe przedstawiające zależność między przepływem powietrza a objętością płuc badanej osoby, które następnie interpretuje lekarz. Na ich podstawie stwierdzić można zaburzenia sprawności wentylacyjnej, takie jak zmniejszenie ilości pęcherzyków płucnych, czy zwężenie oskrzeli. 

Kiedy należy przeprowadzić badanie spirometrii?

Lekarze pulmonolodzy podkreślają, że spirometria powinna być przeprowadzana u osób po 40. roku życia co dwa lata, lub częściej jeśli dodatkowo u pacjenta występują objawy, takie jak duszności, świszczący oddech czy przewlekły kaszel. Ponadto na badanie często kieruje się również nałogowych palaczy, osoby narażone w pracy na wpływ czynników szkodliwych dla układu oddechowego, zawodowych sportowców czy strażaków. Innymi częstymi wskazaniami do spirometrii są również:

  • objawy chorobowe ze strony układu oddechowego (poza wymienionymi powyżej, również bóle w klatce piersiowej oraz szybka męczliwość),
  • nawracające infekcje górnych dróg oddechowych (w tym zapalenia oskrzeli i płuc, częste przeziębienia, a także objawy mogące wskazywać na alergie, jak przewlekłe zapalenie zatok),
  • nieprawidłowości w wynikach innych badań (takich jak RTG klatki piersiowej, gazometria, morfologia),
  • ocena ryzyka planowanej operacji,
  • monitorowanie przebiegu i ocena skuteczności zastosowanego leczenia w chorobach układu oddechowego (przede wszystkim astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc),
  • ocena stanu pacjenta po przeszczepie płuc i operacjach klatki piersiowej.

Badania spirometryczne pomocne są także w ustalaniu przyczyn duszności, dzięki możliwości wykluczenia podłoża w schorzeniach układu oddechowego, jak to na przykład ma miejsce podczas ataków paniki  lub z powodu niewydolności serca i układu krążenia. 

Czy trzeba się przygotować do badania spirometrii?

W przypadku badania jakim jest spirometria, wyniki zależą w dużym stopniu od odpowiedniego przygotowania pacjenta oraz współpracy z technikiem je przeprowadzającym. Aby uzyskać jak największą dokładność zapisu, należy zawsze stosować się do kilku poniższych zaleceń:

  • Na badanie należy przyjść ubranym w luźną, nie krępującą ruchów odzież. Zrezygnować należy przede wszystkim z elementów garderoby, które mogłyby utrudniać głębokie wdechy, takich jak krawaty, gorsety czy ciasne paski. 
  • Minimum 2 godziny przed wykonywaną spirometrią nie powinno się spożywać obfitych posiłków, napojów gazowanych, a także kawy i mocnej herbaty.
  • Minimum 4 godziny przed badaniem nie wolno spożywać alkoholu.
  • Minimum godzinę wcześniej nie powinno się palić papierosów. Najbardziej optymalnie byłoby zrezygnować z tytoniu na 24 godziny przed spirometrią. 
  • W przypadku stosowania leków, mogących wpłynąć na wynik badania, najczęściej należy odstawić je na dwie doby przed wykonywaniem badania. Oczywiście decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz, oceniając bezpieczeństwo pacjenta. 
  • Spirometrię wykonuje się po minimum 15-minutowym odpoczynku pacjenta. Przez co najmniej pół godziny przed badaniem należy powstrzymać się od intensywnego wysiłku. 
  • Pacjent może zostać poproszony o wyjęcie na czas badania luźnej protezy zębowej, gdyż ta mogłaby utrudniać jego prawidłowe przeprowadzenie. 

Ponadto zawsze należy poinformować wcześniej lekarza o wszelkich dolegliwościach, mogących wpływać na możliwość wykonywania głębokich wdechów i wydechów, takich jak urazy i dolegliwości bólowe w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz mdłości, zawroty głowy czy osłabienie. 

Spirometria – przebieg badania

Badanie spirometryczne rozpoczyna się wywiadem lekarza z pacjentem. Chory będzie musiał podać swój wzrost, wiek, płeć i wagę, które zostaną zapisane w pamięci komputera połączonego z aparaturą. Na podstawie tych parametrów interpretowane będą później wyniki spirometrii, normy różnią się bowiem w zależności od tych czynników. Samo badanie przeprowadzane jest w pozycji siedzącej. Bardzo ważne jest utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Plecy mają być wyprostowane, nie wolno krzyżować nóg, ani przechylać głowy. Taka pozycja umożliwia prawidłowy przepływ powietrza przez układ oddechowy, który mierzyć będzie spirometria. Jak dmuchać, aby uzyskać prawidłowe wyniki, poinformuje nas lekarz lub technik przeprowadzający badanie. Najczęściej zaczyna się od spokojnego oddychania przez ustnik spirometru. Następnie pacjent proszony jest o wciągnięcie do płuc jak największej ilości powietrza i jak najmocniejsze jego wydmuchnięcie. Proces ten powtarzany jest minimum trzykrotnie, dla uzyskania możliwie najbardziej dokładnych wyników. Całość trwa zazwyczaj do 20 minut. 

Jak interpretować wyniki badania spirometrycznego?

Wynik spirometrii jest dość trudny w interpretacji i należy zawsze udać się z nim do lekarza specjalisty. Najczęściej przedstawiany jest za pomocą tabeli oraz tzw. krzywej przepływ-objętość. Jest to wykres, którego prawidłowa linia najczęściej przyjmuje kształt odwróconej litery D. Ułatwia on lekarzowi interpretację wyników, na podstawie których może ocenić między innymi pojemność płuc. Tabela poniżej wykresu przedstawia kilka  parametrów, z których najważniejszymi są:

  • VC - pojemność życiowaczyli ilość powietrza, najczęściej wyrażona w litrach, wprowadzana do układu oddechowego podczas maksymalnego wdechu, po uprzednim maksymalnym wydechu;
  • FVC - natężona pojemność życiowa, czyli ilość powietrza, również wyrażana w litrach, wydychanego podczas natężonego, to jest maksymalnie szybkiego i głębokiego wydechu, po wcześniejszym zaczerpnięciu maksymalnego wdechu;
  • FEV1 - natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa, czyli ilość powietrza, którą pacjent wydycha podczas maksymalnie szybkiego i głębokiego wydechu w pierwszej sekundzie, po wcześniejszym maksymalnie głębokim wdechu. Wyrażana bywa w litrach oraz procentach. 

Jak już wspomniano, w przypadku badania jakim jest spirometria, normy uzależnione są od wielu czynników, przede wszystkim wieku i płci pacjenta. Zupełnie inaczej interpretuje się również wyniki osoby uznawanej za zdrową, od rezultatów badania chorego, leczonego na astmę, POChP i inne poważne schorzenia układu oddechowego. 

Spirometria a COVID

Powikłania po koronawirusie, takie jak zaburzenia oddychania, duszności czy szybka męczliwość występują niestety również u osób, które przeszły chorobę bezobjawowo lub z ograniczonymi objawami, np. tylko utratą węchu i smaku. Jeśli więc podejrzewamy, że mogło u nas dojść do zakażenia COVID-19, warto wykonać badanie spirometryczne i w razie potrzeby rozpocząć odpowiednią rehabilitację. Niestety w dobie pandemii wykonywanie głębokich wydechów w zamkniętych pomieszczeniach, może stanowić czynnik ryzyka dla pacjentów i personelu medycznego, a tego wymaga właśnie spirometria. Badanie chorych jest więc obecnie mocno ograniczone przez reżim sanitarny i należy liczyć się z koniecznością wykonania go prywatnie. 

Jaki jest koszt spirometrii?

Badanie spirometryczne jest refundowane w ramach NFZ, więc jeżeli pacjentowi uda się uzyskać skierowanie od lekarza rodzinnego, będzie mógł wykonać je za darmo. Czasem jednak chorzy nie chcą czekać na ważne badanie jakim jest spirometria. Cena jego przeprowadzenia w przychodni prywatnej waha się zazwyczaj w granicach od 30 do 70 zł. Koszt może być wyższy, jeśli dodatkowo wykonywana jest również próba rozkurczowa.

Spirometria umożliwia wczesne wykrycie poważnych chorób układu oddechowego, które znacznie skracają życie i obniżają komfort życia pacjentów. Po uzyskaniu trafnej diagnozy, wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz zakup sprzętu medycznego, takiego jak na przykład inhalatory, może znacznie poprawić jakość funkcjonowania oraz, co najważniejsze, uchronić przed niebezpiecznymi atakami duszności, które mogłyby zakończyć się nawet przedwczesną śmiercią chorego. 

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają...

Zdrowy tryb życia Ciecierzyca: jakie ma wartości odżywcze oraz co warto z niej przygotować?
Ciecierzyca jest warzywem strączkowym, które jest dobrze znane wśród wegan i wegetarian. Ceniona jest przede wszystkim za wysoką zawartość wartościowego białka. Często zaliczana jest nawet do tzw. superfoods, czyli grupy pokarm&...
Przeziębienie i grypa Paracetamol – czym jest oraz jakie są jego właściwości? Jak jest prawidłowe dawkowanie paracetamolu, aby zapobiec przedawkowaniu?
W poniższym artykule uzyskasz informacje na temat jednego z bezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty, jakim jest paracetamol. Poznasz jego mechanizm działania, dawkowanie, skutki jego prze...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem