Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?

Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie u osób z grupy ryzyka. Z artykułu dowiesz się, czym jest nawracające zapalenie pęcherza, jakie są jego przyczyny, jakie działania warto podjąć, aby mu zapobiegać i jak je leczyć, uwzględniając fitoterapię.

Zakażenie układu moczowego – przyczyny i objawy

Zakażenie układu moczowego (ZUM) to jedno z najczęstszych schorzeń infekcyjnych, z którym zmagają się kobiety na całym świecie. Bakterie, w tym w dużej mierze (od 75% do 95%) pałeczka Escherichia coli, które dostają się z przewodu pokarmowego przez cewkę moczową do pęcherza moczowego, odpowiadają za powstanie stanu zapalnego i związane z nim objawy ze strony układu moczowego, zwykle jego dolnego odcinka (cewki i pęcherza) [1]. Najczęstsze dolegliwości, na które uskarżają się pacjenci, to: ból, uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu,  naglące parcie na mocz, ból podbrzusza oraz inne symptomy, świadczące o toczącym się stanie zapalnym.

Ryzyko, że kobiety w ciągu swojego życia zachorują na ZUM, szacuje się aż na ponad 50% [1]. Ma to głównie związek z lokalizacją układu moczowego, który znajduje się w bliskiej odległości od układu wydalniczego u kobiet.

Objawy zapalenia pęcherza są na tyle charakterystyczne, że dość łatwo można je rozpoznać. Jeśli natomiast towarzyszy im gorączka, dreszcze, bóle w dole pleców, ogólnie złe samopoczucie, a nawet wymioty, to można podejrzewać infekcję, która toczy się w górnym odcinku układu moczowego (odmiedniczkowe zapalenie nerek).

Czym są nawracające infekcje dróg moczowych? 

Epizody ZUM jako nawracające określa się, gdy występują one przynajmniej 3-krotnie w ciągu roku lub co najmniej 2-krotnie w ciągu 6 miesięcy [2]. Czynnikiem je wywołującym jest najczęściej ten sam rodzaj patogenu. Na ogół występuje ona niedługo po wyleczeniu poprzedniej (najczęściej do 2 tygodni). Może też być konsekwencją niewłaściwego lub niedokończonego leczenia.

Czasem zakażenie układu moczowego może nawracać w dłuższym czasie po zakończonej terapii i może wynikać z zakażania tym samym lub innym patogenem. Taka sytuacja ma miejsce u osób, które znajdują się w grupie ryzyka nawracających infekcji układu moczowego. Należą do nich mężczyźni z przerostem prostaty, osoby poddawane stałemu cewnikowaniu lub zabiegom urologicznym, diabetycy, jak również osoby aktywne seksualnie. Nawracające infekcje układu moczowego mogą pojawić się u pacjentów, u których dotychczasowa terapia nie przyniosła pełnego wyleczenia [2].

U wszystkich tych osób warto rozważyć działania w celu ograniczenia czynników sprzyjających ryzyku nawrotów. W kolejnym etapie warto wprowadzić działania profilaktyczne i przede wszystkim podjąć leczenie każdej infekcji układu moczowego w celu uniknięcia jej nawrotów.

Jakie mogą być najczęstsze przyczyny nawracających zapaleń pęcherza?

Czynniki, które mogą sprzyjać nawracającym zapaleniom pęcherza, to m.in.:

• Nieprawidłowa higiena - niewłaściwe zachowania higieniczne mogące przyczyniać się do zakażeń bakteryjnych.
• Obniżona odporność - organizm staje się wtedy bardziej podatny na infekcje.
• Zbyt częsta antybiotykoterapia - może prowadzić do wzrostu oporności bakterii na leczenie określonym antybiotykiem lub chemioterapeutykiem.
• Zaburzenia i zmiany hormonalne - szczególnie istotne w okresie menopauzalnym, któremu towarzyszy spadek poziomu estrogenów.

Profilaktyka i leczenie nawracających ZUM

Ważnym aspektem są modyfikacje codziennych nawyków, takie jak nie dopuszczanie do zaparć, zapewnienie odpowiedniego nawodnienia, regularne oddawanie moczu, również po stosunku, oraz dbałość o właściwą higienę osobistą [3].

W leczeniu nawracających zakażeń układu moczowego jednym z rozwiązań terapeutycznych, poza m.in. antybiotykoterapią, rekomendowane są nieantybiotykowe terapie, w tym fitoterapia oparta na dowodach naukowych, tzn. zastosowanie leków roślinnych, których bezpieczeństwo i efekt działania potwierdzono w badaniach klinicznych [3].

Trójskładnikowy lek roślinny o unikalnej kompozycji, wykazuje różnokierunkowy mechanizm działania, począwszy od działania przeciwzapalnego, rozkurczowego, a w konsekwencji przeciwbólowego, poprzez aktywność moczopędną oraz zapobieganie przyczepianiu się bakterii do ścian pęcherza (działanie antyadhezyjne). Dzięki niemu pomaga złagodzić objawy zapalenia pęcherza [4]. Badania kliniczne, przeprowadzone z zastosowaniem leku roślinnego wykazały, że terapia nim zmniejszała ilość, jak również częstość występowania nawracających zapaleń pęcherza [5,6].

Nawracające infekcje mogą znacząco powodować, że pacjenci nie czują się komfortowo i utrudniać im codzienne funkcjonowanie, ale także  prowadzić do rozwoju poważniejszych schorzeń. Nie muszą one jednak nawracać, jeśli wdrożymy odpowiednie nawyki higieniczne, natomiast w sytuacji pojawienia się pierwszych objawów zapalenia pęcherza rozpoczniemy odpowiednio szybko leczenie.