Zawroty głowy – co oznaczają? Przyczyny i leczenie

Zawroty głowy – co oznaczają? Przyczyny i leczenie - zdjęcie

Zawroty głowy potrafią skutecznie zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie w codziennym życiu. Stanowią poważną przeszkodę w wykonywaniu każdej pracy, często wywołują nudności i wymioty, zniechęcają do podejmowania jakiejkolwiek aktywności psychicznej i fizycznej. Dobrą wiadomością jest te, że długotrwałe zawroty głowy, jak wskazują statystyki, występują niezbyt często. Dotykają około 30% osób dorosłych i ok. 18% dzieci.

Czym mogą być spowodowane zawroty głowy?

Przyczyny zawrotów głowy mogą być różne – od błahych, aż do naprawdę poważnych. Te niegroźne często towarzyszą niestrawności i zatruciom pokarmowym. Mijają szybko po opanowaniu zaburzeń żołądkowych. Zazwyczaj zawroty głowy i mdłości występują u osób osłabionych i wrażliwych na zmiany pogody. Mogą także pojawić się przy spadku ciśnienia tętniczego krwi, migrenie lub jako skutek uboczny przyjmowanych leków. Zawroty głowy w ciąży są częstym zjawiskiem występującym w pierwszym trymestrze – zwłaszcza pojawiające się zawroty głowy przy wstawaniu. Spowodowane są one spadkiem ciśnienia tętniczego i pojawiają się głównie podczas nagłej zmiany pozycji ciała. Jeśli występują częściej lub w sposób ciągły, należy zawsze skonsultować się lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na poważną chorobę.

Zobacz także: 

Jakie są rodzaje zawrotów głowy?

Różne przyczyny wywołujące zawroty głowy skutkują u pacjentów odmiennymi objawami i odczuwaniem dolegliwości. Lekarze podzieli więc powody powstawania ich na dwie grupy: układowe i nieukładowe. Przy pierwszej z nich pacjenci mają wrażenie, że „wirują” wokół otoczenia lub że świat kręci się wokół nich. Objawy nieukładowe są łagodniejsze i opisywane jako uczucie niepewności i chwiejności oraz trudności przy utrzymaniu równowagi podczas chodzenia i stania.

Zawroty głowy – rodzaje

Występuje się różne rodzaje zawrotów głowy. Te występujące podczas zmiany położenia ciała noszą nazwę położeniowych. Stanowią one od 20 do 40% wszystkich przypadków tego problemu. Ich cechą charakterystyczną jest pojawianie się wyłącznie podczas ruchu. Trwają od kilku do kilkunastu sekund, mogą im towarzyszyć nudności i wymioty oraz oczopląs. Położeniowy zawrót głowy związany jest z zaburzeniem czynności obwodowej i ośrodkowej części narządu równowagi. U osób cierpiących na zapalenie błędnika występują silne układowe zawroty głowy. Pacjenci doświadczają zaburzenia równowagi ciała, często połączone z nudnościami, wymiotami i oczopląsem. Co ciekawe, nie występują u nich zaburzenia słuchu.

Innego rodzaju zawroty głowy powodują naczyniowe zaburzenia i schorzenia układu nerwowego. Podczas silnych napadów niedokrwiennych zawrotom głowy towarzyszą: przemijające niedowłady, podwójne widzenie, zaburzenia czucia oraz dyzartria (zaburzenie mowy polegające na niewłaściwej artykulacji). Bardzo silne układowe zawroty głowy wywołuje choroba Méniere’a. Towarzyszy jej uczucie pełności i szumy w uszach, mdłości i wymioty oraz zaburzenia słuchu. Osoby chore na padaczkę często zmagają się z zawrotami głowy, które mogą pojawić się zarówno przed napadem (tzw. aura poprzedzająca napad), jak i po jego ustaniu (padaczka westybularna). U osób w podeszłym wieku związane ze starzeniem się zawroty głowy, zaburzenia równowagi i chodu, a także nasilony lęk przed upadkiem, określa się nazwą prezbiastazji. Ich przyczyną są zaburzenia czucia głębokiego oraz zmiany starcze dotyczące narządu równowagi, słuchu i wzroku. Z kolei osoby cierpiące na migreny często doświadczają zawrotów układowych i nieukładowych. Czas ich trwania jest różny – od kilku minut, do kilku godzin.

Jakie są przyczyny zawrotów głowy?

Zawroty głowy najczęściej spowodowane są zaburzeniami czynności układu przedsionkowego (potocznie – równowagi). Należą do niego: błędnik i nerw przedsionkowy (część obwodowa narządu równowagi) oraz jądra przedsionkowe pnia mózgu, móżdżek, jądra podkorowe i ośrodki korowe (część ośrodkowa narządu równowagi). Najczęściej zawroty układowe występują w wyniku dysfunkcji części obwodowej narządu równowagi, a nieukładowe – ośrodkowej. Co jeszcze może wywoływać zawroty głowy? Przyczyny mogą być różne. Na przykład:

  • schorzenia laryngologiczne, takie, jak zaburzenia błędnika, toksyczne uszkodzenie błędnika, zapalenie trąbki słuchowej, uraz ucha wewnętrznego, perlak (guz w uchu środkowym), choroba Méniere’a, schorzenia ucha zewnętrznego (np. nadmiar woskowiny w uchu), silny hałas,
  • schorzenia neurologiczne, np.: stwardnienie rozsiane, zapalenie nerwu przedsionkowego, padaczka, migrena, guzy mózgu, naczyniowe schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia snu, depresja, zaburzenia lękowe oraz urazy głowy,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze,
  • niedoczynność tarczycy,
  • hipoglikemia.

Jak diagnozować zawroty głowy?

Z uwagi na fakt, że zawroty głowy mogą być wywołane przez tak wiele różnych czynników, skuteczność leczenia zależy przede wszystkim od trafnego rozpoznania przyczyny choroby. Z tego powodu wykonuje się szereg różnych badań diagnostycznych. Bardzo ważną rolę odgrywa wstępny wywiad lekarski. Pozwala on ustalić konkretne ważne dane, dotyczące etiologii choroby, takie, jak np.: objawy, sytuacje, w których pojawiają się zawroty głowy i czas ich trwania, a także ewentualne dolegliwości towarzyszące. Następnie wykonuje się podstawowe badania ciśnienia tętniczego krwi, tętna na obu kończynach górnych oraz ocenia się tętno na tętnicach szyjnych. Dalsza diagnostyka opiera się na testach neurologicznych, laryngologicznych i okulistycznych. Na tym etapie można już wstępnie podejrzewać konkretną przyczynę choroby. Aby ją uściślić, wykonuje się dodatkowo, w zależności od potrzeby np.:

  • badania obrazowe (w tym: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny głowy),
  • elektroencefalografię,
  • USG tętnic szyjnych,
  • próby kaloryczne (pozwalające wykryć problem z błędnikiem),
  • elektronystagmografie (służą dokładnej ocenie oczopląsu),
  • badanie EKG serca,
  • badania laboratoryjne (lipidogram, krzywą cukrzycową, hormony tarczycy itd.).

Jak leczyć zawroty głowy?

Leczenie choroby nie jest proste. Najłatwiej i najskuteczniej likwiduje się zawroty głowy wywołane przez skutki uboczne leków przyjmowanych przez pacjenta. Należą do nich przede wszystkim: środki przeciwdepresyjne (głównie inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), leki rozszerzające naczynia krwionośne, leki przeciwpadaczkowe, aminoglikozydy, środki nasenne, leki przeciwpsychotyczne oraz środki przeciwbólowe. Po zmianie farmakologii objawy choroby ustępują same, w krótkim czasie. W pozostałych przypadkach leczenie zawrotów głowy opiera się na trzech kierunkach:

  • terapii polegającej na eliminacji przyczyny wywołującej chorobę,
  • stosowaniu środków farmakologicznych pozwalających na zmniejszenie objawów i w miarę możliwości wyeliminowanie zawrotów głowy,
  • zminimalizowaniu skutków uszkodzenia błędnika.

Jeśli nie udało się wykryć bezpośredniej przyczyny zawrotów głowy, stosuje się terapię filaru drugiego.

Niestety, nie ma jednego, idealnego leku, który pozwoliłby skutecznie zlikwidować zawroty głowy. Stosowane preparaty opierają się na różnych mechanizmach działania i w odmienny sposób wpływają na organizmy pacjentów. Nieraz znalezienie odpowiedniego leku wymaga dużo czasu i cierpliwości. Do najczęściej stosowanych środków farmakologicznych należą: betahistyna, środki przeciwhistaminowe (np. prometazyna, klemastyna), hydroksyzyna, leki z grupy antagonistów wapnia (np. nimodypina, werapamil), benzodiazepiny (np. klonazepam, midazolam) oraz neuroleptyki (np. promazyna, haloperidol). Pacjentom ze zdiagnozowaną chorobą Méniere’a zaleca się przyjmowanie leków moczopędnych i blokujących receptory histaminowe. Przy zapaleniu nerwu przedsionkowego stosuje się leki z grupy glikokortykosteroidów. Trzeci kierunek terapii opiera się głównie na kinezyterapii, która pomaga niwelować skutki uszkodzenia układu przedsionkowego. W zmniejszeniu zawrotów głowy nieraz pomocne jest również leczenie homeopatyczne.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Zdrowy tryb życia

Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach estetycznych. Przy niektórych schorz...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dieta i odchudzanie

Kiwi – unikalne właściwości prozdrowotne. Dlaczego warto włączyć ten owoc do diety?
Aktinidia chińska, znana powszechnie jako kiwi, słynie ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie. Owoc wyróżnia się bogatą zawartością flawonoidów, karotenoidów i witamin, przez co stanowi istotne urozmaicenie codziennej diety....

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Układ rozrodczy i moczowy

Tabletka „dzień po” – bezpieczeństwo, działanie i dostępność antykoncepcji awaryjnej
We współczesnym społeczeństwie dostęp do skutecznych środków antykoncepcyjnych jest kluczowy dla kontroli nad własną wolnością oraz zdrowiem reprodukcyjnym. Jednym z takich środków jest tabletka „dzień po”, często stoso...

Dieta i odchudzanie

Dieta niskotłuszczowa – przepis na lepsze i zdrowsze życie. 5 kroków do szybszego zrzucenia kilogramów
Tłuszcze stanowią niezbędny składnik diety zdrowego człowieka. Ich rola nie ogranicza się wyłącznie do bycia nośnikiem smaku wielu potraw czy wpływania na konsystencję serwowanych dań....

Układ rozrodczy i moczowy

Beta hCG - test ciążowy z krwi. Pierwsze objawy ciąży
Beta hCG bywa nazywany hormonem ciążowym, gdyż jego wzrost obserwuje się przede wszystkim w organizmie kobiet spodziewających się dziecka. Pozwala nie tylko określić, czy kobieta jest w ciąży, ale też w przybliżeniu oszacować jej wiek. W ginekologii be...

Układ oddechowy

Zaburzenia oddychania: objawy i leczenie. Czym jest oddech Biota oraz Cheyne'a i Stokesa?
Zaburzenia oddychania mogą przybierać różne formy, inne są również przyczyny ich występowania. Zawsze jednak wymagają konsultacji lekarskiej, gdyż w dłuższej perspektywie czasowej są bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia pacjent...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem