Zawroty głowy – co oznaczają? Przyczyny i leczenie

Zawroty głowy – co oznaczają? Przyczyny i leczenie - zdjęcie

Zawroty głowy potrafią skutecznie zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie w codziennym życiu. Stanowią poważną przeszkodę w wykonywaniu każdej pracy, często wywołują nudności i wymioty, zniechęcają do podejmowania jakiejkolwiek aktywności psychicznej i fizycznej. Dobrą wiadomością jest te, że długotrwałe zawroty głowy, jak wskazują statystyki, występują niezbyt często. Dotykają około 30% osób dorosłych i ok. 18% dzieci.

Czym mogą być spowodowane zawroty głowy?

Przyczyny zawrotów głowy mogą być różne – od błahych, aż do naprawdę poważnych. Te niegroźne często towarzyszą niestrawności i zatruciom pokarmowym. Mijają szybko po opanowaniu zaburzeń żołądkowych. Zazwyczaj zawroty głowy i mdłości występują u osób osłabionych i wrażliwych na zmiany pogody. Mogą także pojawić się przy spadku ciśnienia tętniczego krwi, migrenie lub jako skutek uboczny przyjmowanych leków. Zawroty głowy w ciąży są częstym zjawiskiem występującym w pierwszym trymestrze – zwłaszcza pojawiające się zawroty głowy przy wstawaniu. Spowodowane są one spadkiem ciśnienia tętniczego i pojawiają się głównie podczas nagłej zmiany pozycji ciała. Jeśli występują częściej lub w sposób ciągły, należy zawsze skonsultować się lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na poważną chorobę.

Zobacz także: 

Jakie są rodzaje zawrotów głowy?

Różne przyczyny wywołujące zawroty głowy skutkują u pacjentów odmiennymi objawami i odczuwaniem dolegliwości. Lekarze podzieli więc powody powstawania ich na dwie grupy: układowe i nieukładowe. Przy pierwszej z nich pacjenci mają wrażenie, że „wirują” wokół otoczenia lub że świat kręci się wokół nich. Objawy nieukładowe są łagodniejsze i opisywane jako uczucie niepewności i chwiejności oraz trudności przy utrzymaniu równowagi podczas chodzenia i stania.

Zawroty głowy – rodzaje

Występuje się różne rodzaje zawrotów głowy. Te występujące podczas zmiany położenia ciała noszą nazwę położeniowych. Stanowią one od 20 do 40% wszystkich przypadków tego problemu. Ich cechą charakterystyczną jest pojawianie się wyłącznie podczas ruchu. Trwają od kilku do kilkunastu sekund, mogą im towarzyszyć nudności i wymioty oraz oczopląs. Położeniowy zawrót głowy związany jest z zaburzeniem czynności obwodowej i ośrodkowej części narządu równowagi. U osób cierpiących na zapalenie błędnika występują silne układowe zawroty głowy. Pacjenci doświadczają zaburzenia równowagi ciała, często połączone z nudnościami, wymiotami i oczopląsem. Co ciekawe, nie występują u nich zaburzenia słuchu.

Innego rodzaju zawroty głowy powodują naczyniowe zaburzenia i schorzenia układu nerwowego. Podczas silnych napadów niedokrwiennych zawrotom głowy towarzyszą: przemijające niedowłady, podwójne widzenie, zaburzenia czucia oraz dyzartria (zaburzenie mowy polegające na niewłaściwej artykulacji). Bardzo silne układowe zawroty głowy wywołuje choroba Méniere’a. Towarzyszy jej uczucie pełności i szumy w uszach, mdłości i wymioty oraz zaburzenia słuchu. Osoby chore na padaczkę często zmagają się z zawrotami głowy, które mogą pojawić się zarówno przed napadem (tzw. aura poprzedzająca napad), jak i po jego ustaniu (padaczka westybularna). U osób w podeszłym wieku związane ze starzeniem się zawroty głowy, zaburzenia równowagi i chodu, a także nasilony lęk przed upadkiem, określa się nazwą prezbiastazji. Ich przyczyną są zaburzenia czucia głębokiego oraz zmiany starcze dotyczące narządu równowagi, słuchu i wzroku. Z kolei osoby cierpiące na migreny często doświadczają zawrotów układowych i nieukładowych. Czas ich trwania jest różny – od kilku minut, do kilku godzin.

Jakie są przyczyny zawrotów głowy?

Zawroty głowy najczęściej spowodowane są zaburzeniami czynności układu przedsionkowego (potocznie – równowagi). Należą do niego: błędnik i nerw przedsionkowy (część obwodowa narządu równowagi) oraz jądra przedsionkowe pnia mózgu, móżdżek, jądra podkorowe i ośrodki korowe (część ośrodkowa narządu równowagi). Najczęściej zawroty układowe występują w wyniku dysfunkcji części obwodowej narządu równowagi, a nieukładowe – ośrodkowej. Co jeszcze może wywoływać zawroty głowy? Przyczyny mogą być różne. Na przykład:

  • schorzenia laryngologiczne, takie, jak zaburzenia błędnika, toksyczne uszkodzenie błędnika, zapalenie trąbki słuchowej, uraz ucha wewnętrznego, perlak (guz w uchu środkowym), choroba Méniere’a, schorzenia ucha zewnętrznego (np. nadmiar woskowiny w uchu), silny hałas,
  • schorzenia neurologiczne, np.: stwardnienie rozsiane, zapalenie nerwu przedsionkowego, padaczka, migrena, guzy mózgu, naczyniowe schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia snu, depresja, zaburzenia lękowe oraz urazy głowy,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze,
  • niedoczynność tarczycy,
  • hipoglikemia.

Jak diagnozować zawroty głowy?

Z uwagi na fakt, że zawroty głowy mogą być wywołane przez tak wiele różnych czynników, skuteczność leczenia zależy przede wszystkim od trafnego rozpoznania przyczyny choroby. Z tego powodu wykonuje się szereg różnych badań diagnostycznych. Bardzo ważną rolę odgrywa wstępny wywiad lekarski. Pozwala on ustalić konkretne ważne dane, dotyczące etiologii choroby, takie, jak np.: objawy, sytuacje, w których pojawiają się zawroty głowy i czas ich trwania, a także ewentualne dolegliwości towarzyszące. Następnie wykonuje się podstawowe badania ciśnienia tętniczego krwi, tętna na obu kończynach górnych oraz ocenia się tętno na tętnicach szyjnych. Dalsza diagnostyka opiera się na testach neurologicznych, laryngologicznych i okulistycznych. Na tym etapie można już wstępnie podejrzewać konkretną przyczynę choroby. Aby ją uściślić, wykonuje się dodatkowo, w zależności od potrzeby np.:

  • badania obrazowe (w tym: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny głowy),
  • elektroencefalografię,
  • USG tętnic szyjnych,
  • próby kaloryczne (pozwalające wykryć problem z błędnikiem),
  • elektronystagmografie (służą dokładnej ocenie oczopląsu),
  • badanie EKG serca,
  • badania laboratoryjne (lipidogram, krzywą cukrzycową, hormony tarczycy itd.).

Jak leczyć zawroty głowy?

Leczenie choroby nie jest proste. Najłatwiej i najskuteczniej likwiduje się zawroty głowy wywołane przez skutki uboczne leków przyjmowanych przez pacjenta. Należą do nich przede wszystkim: środki przeciwdepresyjne (głównie inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), leki rozszerzające naczynia krwionośne, leki przeciwpadaczkowe, aminoglikozydy, środki nasenne, leki przeciwpsychotyczne oraz środki przeciwbólowe. Po zmianie farmakologii objawy choroby ustępują same, w krótkim czasie. W pozostałych przypadkach leczenie zawrotów głowy opiera się na trzech kierunkach:

  • terapii polegającej na eliminacji przyczyny wywołującej chorobę,
  • stosowaniu środków farmakologicznych pozwalających na zmniejszenie objawów i w miarę możliwości wyeliminowanie zawrotów głowy,
  • zminimalizowaniu skutków uszkodzenia błędnika.

Jeśli nie udało się wykryć bezpośredniej przyczyny zawrotów głowy, stosuje się terapię filaru drugiego.

Niestety, nie ma jednego, idealnego leku, który pozwoliłby skutecznie zlikwidować zawroty głowy. Stosowane preparaty opierają się na różnych mechanizmach działania i w odmienny sposób wpływają na organizmy pacjentów. Nieraz znalezienie odpowiedniego leku wymaga dużo czasu i cierpliwości. Do najczęściej stosowanych środków farmakologicznych należą: betahistyna, środki przeciwhistaminowe (np. prometazyna, klemastyna), hydroksyzyna, leki z grupy antagonistów wapnia (np. nimodypina, werapamil), benzodiazepiny (np. klonazepam, midazolam) oraz neuroleptyki (np. promazyna, haloperidol). Pacjentom ze zdiagnozowaną chorobą Méniere’a zaleca się przyjmowanie leków moczopędnych i blokujących receptory histaminowe. Przy zapaleniu nerwu przedsionkowego stosuje się leki z grupy glikokortykosteroidów. Trzeci kierunek terapii opiera się głównie na kinezyterapii, która pomaga niwelować skutki uszkodzenia układu przedsionkowego. W zmniejszeniu zawrotów głowy nieraz pomocne jest również leczenie homeopatyczne.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Dieta i odchudzanie

Owoc kaki (persymona): wartości odżywcze, prozdrowotne i składniki aktywne
Owoc kaki, czyli persymona, to niesamowity produkt spożywczy, który wciąż bardzo rzadko gości na europejskich talerzach. To egzotyczny owoc o charakterystycznym smaku, który stale zyskuje na popularności wśród dietetyków ora...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w układzie odpornościowym człowieka, ...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Informacje dla pacjenta

Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt wysoka. Każde odchylenie od normy wymaga ...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Układ rozrodczy i moczowy

7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający 7-13 minut. Panom najczęściej udaje s...

Serce i układ krążenia

Zapalenie wsierdzia — objawy, przyczyny, leczenie i możliwe powikłania
Zapalenie wsierdzia to poważna choroba serca, która dotyka wewnętrznej warstwy serca i zastawek, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Choroba ta, choć stosunkowo rzadka, wymaga szybkiej...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Co brać w okresie przeziębień i grypy, aby wzmocnić odporność?
Okres jesienno-zimowy to czas, kiedy infekcje wirusowe i bakteryjne stają się szczególnie uciążliwe. Dlatego warto zadbać o wzmocnienie odporności poprzez prawidłowo zbilansowaną dietę...

Choroby zakaźne i pasożytnicze

Zakażenie Clostridium difficile – przebieg, leczenie, dieta
Zakażenie bakterią Clostridium difficile to jedno z najczęstszych powikłań po antybiotykoterapii, które może prowadzić do poważnych proble...

Serce i układ krążenia

Jak dbać o organizm przy cukrzycy typu 2? Suplementy i preparaty w walce z insulinoopornością. Berberyna vs metformina – co wybrać?
Cukrzyca i insulinooporność stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Szacuje się, że zaburzenia metaboliczne diagnozowane są u co 5. osoby powyżej 65. roku życia....

Informacje dla pacjenta

MCH – podwyższone, obniżone, zakres norm. Co oznacza i czy musisz się obawiać?
Badanie krwi to jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych w medycynie. W ramach morfologii krwi analizowane są różne parametry, które pomagają w ocenie stanu zdrowia pacjenta. Jednym z tych parametrów jest MCH, czyli śred...

Układ nerwowy

Jak utrzymać zdrową psychikę w pracy i życiu prywatnym? Rola psychosomatyki w medycznym podejściu do work-life balance
W dzisiejszych czasach pytanie „jak utrzymać zdrową psychikę” zadaje sobie coraz więcej osób. Niezależnie od tego, czy jesteśmy na początku swojej kariery, czy mamy już za sobą wiele lat doświadczeń zawodowych, dbałość o zdrowi...

Dieta i odchudzanie

Dieta norweska – zasady, efekty i przykładowy jadłospis
W poszukiwaniu skutecznych metod odchudzania, wiele osób natrafia na różne diety, które obiecują szybkie i efektywne rezultaty. Jedną z takich diet jest dieta norweska, która zdobywa coraz większą popularność......

Dieta i odchudzanie

Dieta alkaliczna – sposób odżywania, który pomoże Ci odkwasić organizm
Współcześnie, coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod na poprawę swojego zdrowia i samopoczucia. Jednym z bardziej popularnych podejść, jest oczywiście dieta alkaliczna, która ma na celu przywrócenie równo...

Układ oddechowy

Co na zatoki? 5 skutecznych produktów do walki z uciążliwym problemem
Zatoki przynosowe to małe, puste przestrzenie w kościach czaszki, które są pokryte błoną śluzową. Gdy dochodzi do ich zapalenia, może to wywołać ból, uczucie ucisku oraz trudności w oddychaniu....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem