Homeostaza – czym jest i jakie ma znaczenie? Zaburzenia homeostazy

Homeostaza – czym jest i jakie ma znaczenie? Zaburzenia homeostazy - zdjęcie

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu opiera się na przebiegu niezwykle licznych szlaków metabolicznych: anabolicznych oraz katabolicznych. Stan równowagi, w którym organizm się znajduje, nazywany jest homeostazą. Ma ona niebagatelny wpływ na zdrowie człowieka, a jej zaburzenie lub utrata może doprowadzić do szeregu problemów, a nawet chorób.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • czym dokładnie jest homeostaza i czy w jakiś sposób może zostać zaburzona;
  • jak homeostaza wpływa na Twoje zdrowie i jakie są objawy jej zaburzenia;
  • jak utrzymać homeostazę, a także jak ją przywrócić, jeśli została zaburzona;
  • czy istnieją choroby, które może wywołać brak homeostazy.

Przeczytaj również: "Czym są adaptogeny? Lista adaptogenów, korzyści zdrowotne, badania naukowe i ciekawostki".

Czym jest homeostaza? W jaki sposób wpływa na nasze zdrowie?

Homeostaza - co to słowo dokładnie oznacza w odniesieniu do naszego zdrowia? Najogólniej mówiąc, homeostaza jest stanem równowagi organizmu. Bardziej naukowe wyjaśnienie tego pojęcia zakłada, że jest to zachowanie optymalnych parametrów wszystkich płynów wewnątrz organizmu i naturalna samoregulacja. Nie ma więc homeostazy nieprawidłowej - ponieważ zakłada ona stan, w którym wszystko jest pod kontrolą, stałe i przebiegające w sposób prawidłowy, co oznacza, że organizm jest zdrowy i funkcjonalny. Homeostaza może być jednak zaburzona, a więc tym samym utracona. Nie pozostaje to obojętne dla ludzkiego zdrowia. Trudno jest określić wprost wszystkie skutki braku homeostazy, ponieważ zależy to również od tego, czy jej brak był chwilowy czy trwał dłuższy czas. W drugim przypadku konsekwencją mogą być liczne choroby somatyczne oraz psychiczne, wywołane na przykład przez czynniki środowiskowe. Warto zrozumieć, jak organizm zachowuje homeostazę, aby przeciwdziałać jej potencjalnym zachwianiom w przyszłości.

Homeostaza a sprzężenie zwrotne - jak zachować równowagę organizmu w zmiennych warunkach?

Sprzężenie zwrotne polega na regulacji danego procesu poprzez oddziaływanie jego produktu wyjściowego na początek wspomnianego procesu. Przykładem może być reakcja, w której produkowany jest jakiś hormon: jego wystarczająca ilość sprawi, że jego produkcja zostanie tymczasowo zahamowana, aż do momentu, kiedy znów będzie potrzebny, bo jego stężenie spadnie. Homeostaza organizmu jest regulowana właśnie przez mechanizmy, które działają dzięki sprzężeniom zwrotnym.

Czynniki, które najbardziej oddziałują na homeostazę to: pH płynów ustrojowych, temperatura ciała, ciśnienie krwi, ciśnienie osmotyczne, pH krwi, a także stosunek ilości związków chemicznych rozpuszczonych w płynach ustrojowych do ich ogólnej objętości. Równowaga wewnętrzna organizmu, czyli homeostaza, w zmiennych warunkach może być zachowana między innymi wskutek wspierania swojego układu nerwowego i hormonalnego.

Jak to zrobić? Przede wszystkim starając się unikać stresu, alkoholu, papierosów, nadmiaru kawy i innych używek, a także dbać o sen, ruch i zbilansowaną dietę. Taki proces, w którym organizm stara się zaadaptować do nowych warunków, na przykład środowiskowych, to allostaza.

Homeostaza – warunek zdrowia. Co może wpłynąć na zaburzenie homeostazy?

Zaburzenia homeostazy mogą być spowodowane przez stres, nałogi, nadużywanie używek, niewysypianie się, brak ruchu i aktywności fizycznej. To jednak nie wszystko: brak homeostazy mógł zostać wywołany także pewnymi składnikami pochodzącymi z żywności, jak na przykład alergeny, a także niektórymi lekami. Wśród leków szczególnie wyróżnia się antybiotyki oraz kurację hormonalną. Warto także mieć świadomość, że zaburzenia homeostazy wynikają często z czynników środowiskowych, takich jak zanieczyszczenia. Zachwianie homeostazy może jednak doprowadzić do wielu chorób i problemów związanych z funkcjonowaniem organizmu.

Jakie są objawy zaburzeń homeostazy?

Czy zaburzenia homeostazy są widoczne gołym okiem? Nie zawsze od razu, jednak długotrwały brak równowagi organizmu może doprowadzić do wielu chorób somatycznych i psychicznych. Objawy, na które należy zwrócić uwagę, to między innymi:

  • nieprawidłowy poziom parametrów krwi, np. glukozy
  • nadmierna potliwość
  • zaburzenia rytmu serca
  • rozszerzone źrenice
  • nadciśnienie
  • zaburzenia pracy mięśni i stawów.

Do objawów świadczących o braku homeostazy należą wszystkie te objawy, które wskazują na nieprawidłowe działanie organizmu - to oznacza, że mogą być one bardzo różne.

Mechanizmy utrzymania homeostazy i sposoby kontroli składu płynów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych

Jak już zostało wcześniej wspomniane, homeostaza opiera się na działaniu sprzężenia zwrotnego. Kiedy organizm znajduje się w nowej sytuacji, na przykład środowiskowej, jego układ nerwowy oraz hormonalny stara się przystosować do tych warunków. Ten proces to allostaza - działają tutaj między innymi cytokiny i hormony, między innymi hormony stresu, ale nie tylko. Dużą rolę odgrywa przede wszystkim autonomiczny układ nerwowy. Celem tego procesu aktywnego jest powrót do homeostazy. Czy skład płynów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych można kontrolować? Do najprostszych badań tego typu należy morfologia krwi i badanie ogólne moczu, ale zbadać można poziom wielu hormonów oraz mikro i makroelementów, a także innych związków obecnych we krwi, takich jak aminokwasy. Warto co jakiś czas kontrolować także poziom witamin.

Jakie choroby mogą wywołać zaburzenia homeostazy?

Przykłady chorób wywołanych przez brak homeostazy:

  • choroby sercowo - naczyniowe
  • nowotwory
  • choroby o charakterze autoimmunologicznym
  • zaburzenia neurologiczne
  • zaburzenia metabolizmu.

Są to dosyć ogólne kategorie chorób i zaburzeń, do których brak homeostazy może doprowadzić. Trudno byłoby wymienić wszystkie - nawet wzrost glukozy we krwi jest zaburzeniem homeostazy, który może skutkować hiperglikemią, a w konsekwencji chorobami nerek, zawałem, utratą wzroku czy udarem. Jeśli zatem wystąpi choroba, zaburzenie homeostazy jest prawdopodobne i warto to skontrolować.

Jakie są sposoby na przywrócenie i utrzymanie homeostazy?

Homeostazę można przywrócić na wiele sposobów. Skoro może występować bardzo wiele czynników i różnorakich objawów jej zaburzenia, to istnieje także cała gama produktów, które mogą być brane pod uwagę w procesie jej przywracania i utrzymywania - wszystko zależy, na jaki parametr chcemy wpłynąć, aby poprawić jego wynik. To mogą być leki, suplementy diety, a także zioła czy włączenie aktywności fizycznej i poprawa stylu i trybu życia. Można skorzystać także z komory hiperbarycznej, jednak wyłącznie pod opieką lekarza.

Utrzymanie homeostazy powinno być uwzględnione na wielu płaszczyznach - należy zadbać o zbilansowaną, wartościową dietę, sen, niekorzystanie z używek, mniejszą ilość stresu. Warto spojrzeć na swoje ciało całościowo i zadbać o każdy jego układ, ponieważ one wszystkie, działające razem, pozwalają zachować homeostazę. Przykładowo, skóra pozwala zachować odpowiednią temperaturę ciała, a układ oddechowy nasyca krew tlenem, co z kolei ma wpływ na wiele procesów metabolicznych wewnątrz organizmu. Dlatego warto regularnie sprawdzać poziom najważniejszych parametrów krwi oraz osocza, a każde niepokojące objawy zgłaszać lekarzowi.

Jeśli zainteresował Cię ten temat, przeczytaj również: Elektrolity w diecie sportowca – dlaczego są tak ważne dla homeostazy organizmu?

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Choroby skóry Glistnik jaskółcze ziele – skuteczna broń nie tylko na kurzajki. Na co pomaga i jak stosować?
Natura już od początku istnienia człowieka obdarzała go niesamowitym bogactwem ziół, które są w stanie leczyć wiele schorzeń i problemów zdrowotnych. Tak jest w przypadku glistnika - rośliny powszechnie występującej w wielu miejscach i ...
Informacje dla pacjenta Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt...
Serce i układ krążenia Jakie są domowe sposoby na opuchnięte kostki u nóg?
Niemal każdemu dorosłemu przynajmniej raz w życiu dolegały opuchnięte kostki u nóg. Przyczyn tego stanu rzeczy może być wiele: od upału, poprzez choroby układu krążenia, na chorobach endokrynologicznych kończąc. Co s...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...

Informacje dla pacjenta Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, ...
Układ pokarmowy Kwas alfa-liponowy (ALA) w walce z cukrzycą. Gdzie występuje i jak działa?
Jaki jest związek pomiędzy kwasem alfa-liponowym a cukrzycą? Kwas ten jest jednym z najskuteczniejszych przeciwutleniaczy, obniża także poziom cukru we krwi i usprawnia pracę wątroby, dzięki czemu jest zalecanym suplementem dla osób bo...
Serce i układ krążenia Choroba Kawasaki – jak wygląda i przebiega? Co warto wiedzieć o zespole Kawasaki?
Choroba Kawasaki to poważna choroba układowa dotykająca głównie dzieci, mogąca doprowadzić do niebezpiecznych powikłań. Oto najważniejsze objawy, zalecane sposoby leczenia oraz inne istotne informacje na jej temat. Z tego artykułu d...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile twa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zespołu dolegliwości. Z tego artykułu dowiesz się: ...
Serce i układ krążenia Miażdżyca: przyczyny, objawy, dieta – jak leczyć miażdżyce?
Współczesne tempo życia sprawia, że wiele osób sięga po fast foody oraz żywność wysoko przetworzoną, spożywa duże ilości kawy i herbaty, nie wysypia się, nie regeneruje odpowiednio organizmu, ma za mało ruchu, żyje w ciąg...
Odporność, wzmocnienie organizmu Normy neutrofili: jaki poziom jest niepokojący? O czym świadczą podwyższone neutrofile?
Krew to płynna tkanka, od której zdrowia zależy kondycja całego organizmu. Pacjenci najczęściej kojarzą, czym są białe i czerwone ciałka, ale już takie parametry jak normy neutrofili są dla nich zupełnie zagadkowe. Tymczasem to nie...
Układ pokarmowy Ból wątroby – jakie są sposoby na poradzenie sobie z problemem? Czym spowodowany jest ból wątroby?
Ból wątroby może wynikać z wielu przyczyn i świadczyć zarówno o niezdrowej diecie, jak i o poważnej chorobie. Poniżej podstawowe informacje na temat tego objawu, jego leczenia i profilaktyki. Z tego artykułu dowiesz się: ja...
Układ rozrodczy i moczowy Bóle nerek: jak leczyć? – przyczyny i objawy bólu nerek
Nerki stanowią jeden z głównych elementów układu moczowo-płciowego. Pełnią bardzo ważne funkcje – wydalają z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii, filtrują i zatrzymują składniki niezbędne do prawidłowego fu...
Układ pokarmowy Skutki bulimii po latach. Jakie są szanse na wyjście z bulimii, zanim nie jest za późno?
Zaburzenia odżywiania są grupą schorzeń, które są coraz częściej diagnozowane wśród społeczeństwa. Tuż obok anoreksji, najczęściej spotykanym zaburzeniem jest bulimia, która zamiennie nazywana jest żarłocznością ...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem