Homeostaza – czym jest i jakie ma znaczenie? Zaburzenia homeostazy

Homeostaza – czym jest i jakie ma znaczenie? Zaburzenia homeostazy - zdjęcie

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu opiera się na przebiegu niezwykle licznych szlaków metabolicznych: anabolicznych oraz katabolicznych. Stan równowagi, w którym organizm się znajduje, nazywany jest homeostazą. Ma ona niebagatelny wpływ na zdrowie człowieka, a jej zaburzenie lub utrata może doprowadzić do szeregu problemów, a nawet chorób.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • czym dokładnie jest homeostaza i czy w jakiś sposób może zostać zaburzona;
  • jak homeostaza wpływa na Twoje zdrowie i jakie są objawy jej zaburzenia;
  • jak utrzymać homeostazę, a także jak ją przywrócić, jeśli została zaburzona;
  • czy istnieją choroby, które może wywołać brak homeostazy.

Przeczytaj również: "Czym są adaptogeny? Lista adaptogenów, korzyści zdrowotne, badania naukowe i ciekawostki".

Czym jest homeostaza? W jaki sposób wpływa na nasze zdrowie?

Homeostaza - co to słowo dokładnie oznacza w odniesieniu do naszego zdrowia? Najogólniej mówiąc, homeostaza jest stanem równowagi organizmu. Bardziej naukowe wyjaśnienie tego pojęcia zakłada, że jest to zachowanie optymalnych parametrów wszystkich płynów wewnątrz organizmu i naturalna samoregulacja. Nie ma więc homeostazy nieprawidłowej - ponieważ zakłada ona stan, w którym wszystko jest pod kontrolą, stałe i przebiegające w sposób prawidłowy, co oznacza, że organizm jest zdrowy i funkcjonalny. Homeostaza może być jednak zaburzona, a więc tym samym utracona. Nie pozostaje to obojętne dla ludzkiego zdrowia. Trudno jest określić wprost wszystkie skutki braku homeostazy, ponieważ zależy to również od tego, czy jej brak był chwilowy czy trwał dłuższy czas. W drugim przypadku konsekwencją mogą być liczne choroby somatyczne oraz psychiczne, wywołane na przykład przez czynniki środowiskowe. Warto zrozumieć, jak organizm zachowuje homeostazę, aby przeciwdziałać jej potencjalnym zachwianiom w przyszłości.

Homeostaza a sprzężenie zwrotne - jak zachować równowagę organizmu w zmiennych warunkach?

Sprzężenie zwrotne polega na regulacji danego procesu poprzez oddziaływanie jego produktu wyjściowego na początek wspomnianego procesu. Przykładem może być reakcja, w której produkowany jest jakiś hormon: jego wystarczająca ilość sprawi, że jego produkcja zostanie tymczasowo zahamowana, aż do momentu, kiedy znów będzie potrzebny, bo jego stężenie spadnie. Homeostaza organizmu jest regulowana właśnie przez mechanizmy, które działają dzięki sprzężeniom zwrotnym.

Czynniki, które najbardziej oddziałują na homeostazę to: pH płynów ustrojowych, temperatura ciała, ciśnienie krwi, ciśnienie osmotyczne, pH krwi, a także stosunek ilości związków chemicznych rozpuszczonych w płynach ustrojowych do ich ogólnej objętości. Równowaga wewnętrzna organizmu, czyli homeostaza, w zmiennych warunkach może być zachowana między innymi wskutek wspierania swojego układu nerwowego i hormonalnego.

Jak to zrobić? Przede wszystkim starając się unikać stresu, alkoholu, papierosów, nadmiaru kawy i innych używek, a także dbać o sen, ruch i zbilansowaną dietę. Taki proces, w którym organizm stara się zaadaptować do nowych warunków, na przykład środowiskowych, to allostaza.

Homeostaza – warunek zdrowia. Co może wpłynąć na zaburzenie homeostazy?

Zaburzenia homeostazy mogą być spowodowane przez stres, nałogi, nadużywanie używek, niewysypianie się, brak ruchu i aktywności fizycznej. To jednak nie wszystko: brak homeostazy mógł zostać wywołany także pewnymi składnikami pochodzącymi z żywności, jak na przykład alergeny, a także niektórymi lekami. Wśród leków szczególnie wyróżnia się antybiotyki oraz kurację hormonalną. Warto także mieć świadomość, że zaburzenia homeostazy wynikają często z czynników środowiskowych, takich jak zanieczyszczenia. Zachwianie homeostazy może jednak doprowadzić do wielu chorób i problemów związanych z funkcjonowaniem organizmu.

Jakie są objawy zaburzeń homeostazy?

Czy zaburzenia homeostazy są widoczne gołym okiem? Nie zawsze od razu, jednak długotrwały brak równowagi organizmu może doprowadzić do wielu chorób somatycznych i psychicznych. Objawy, na które należy zwrócić uwagę, to między innymi:

  • nieprawidłowy poziom parametrów krwi, np. glukozy
  • nadmierna potliwość
  • zaburzenia rytmu serca
  • rozszerzone źrenice
  • nadciśnienie
  • zaburzenia pracy mięśni i stawów.

Do objawów świadczących o braku homeostazy należą wszystkie te objawy, które wskazują na nieprawidłowe działanie organizmu - to oznacza, że mogą być one bardzo różne.

Mechanizmy utrzymania homeostazy i sposoby kontroli składu płynów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych

Jak już zostało wcześniej wspomniane, homeostaza opiera się na działaniu sprzężenia zwrotnego. Kiedy organizm znajduje się w nowej sytuacji, na przykład środowiskowej, jego układ nerwowy oraz hormonalny stara się przystosować do tych warunków. Ten proces to allostaza - działają tutaj między innymi cytokiny i hormony, między innymi hormony stresu, ale nie tylko. Dużą rolę odgrywa przede wszystkim autonomiczny układ nerwowy. Celem tego procesu aktywnego jest powrót do homeostazy. Czy skład płynów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych można kontrolować? Do najprostszych badań tego typu należy morfologia krwi i badanie ogólne moczu, ale zbadać można poziom wielu hormonów oraz mikro i makroelementów, a także innych związków obecnych we krwi, takich jak aminokwasy. Warto co jakiś czas kontrolować także poziom witamin.

Jakie choroby mogą wywołać zaburzenia homeostazy?

Przykłady chorób wywołanych przez brak homeostazy:

  • choroby sercowo - naczyniowe
  • nowotwory
  • choroby o charakterze autoimmunologicznym
  • zaburzenia neurologiczne
  • zaburzenia metabolizmu.

Są to dosyć ogólne kategorie chorób i zaburzeń, do których brak homeostazy może doprowadzić. Trudno byłoby wymienić wszystkie - nawet wzrost glukozy we krwi jest zaburzeniem homeostazy, który może skutkować hiperglikemią, a w konsekwencji chorobami nerek, zawałem, utratą wzroku czy udarem. Jeśli zatem wystąpi choroba, zaburzenie homeostazy jest prawdopodobne i warto to skontrolować.

Jakie są sposoby na przywrócenie i utrzymanie homeostazy?

Homeostazę można przywrócić na wiele sposobów. Skoro może występować bardzo wiele czynników i różnorakich objawów jej zaburzenia, to istnieje także cała gama produktów, które mogą być brane pod uwagę w procesie jej przywracania i utrzymywania - wszystko zależy, na jaki parametr chcemy wpłynąć, aby poprawić jego wynik. To mogą być leki, suplementy diety, a także zioła czy włączenie aktywności fizycznej i poprawa stylu i trybu życia. Można skorzystać także z komory hiperbarycznej, jednak wyłącznie pod opieką lekarza.

Utrzymanie homeostazy powinno być uwzględnione na wielu płaszczyznach - należy zadbać o zbilansowaną, wartościową dietę, sen, niekorzystanie z używek, mniejszą ilość stresu. Warto spojrzeć na swoje ciało całościowo i zadbać o każdy jego układ, ponieważ one wszystkie, działające razem, pozwalają zachować homeostazę. Przykładowo, skóra pozwala zachować odpowiednią temperaturę ciała, a układ oddechowy nasyca krew tlenem, co z kolei ma wpływ na wiele procesów metabolicznych wewnątrz organizmu. Dlatego warto regularnie sprawdzać poziom najważniejszych parametrów krwi oraz osocza, a każde niepokojące objawy zgłaszać lekarzowi.

Jeśli zainteresował Cię ten temat, przeczytaj również: Elektrolity w diecie sportowca – dlaczego są tak ważne dla homeostazy organizmu?

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Choroby zakaźne i pasożytnicze

Szkarlatyna - objawy, przyczyny. Jak leczyć szkarlatynę?
Jedną z typowych chorób wieku dziecięcego, rozpowszechnioną na całym świecie, jest szkarlatyna. Zazwyczaj pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym, w okresie jesienno-zimowym. Wywołuje poważne objawy, a w jej późnym okresie może nawet d...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Informacje dla pacjenta

Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzenia zwierzęcego pozwolą go uniknąć.Czym charakteryzuje si...

Choroby zakaźne i pasożytnicze

Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach tarczykowych...

Serce i układ krążenia

Niewydolność krążenia - przyczyny, objawy, diagnostyka. Czym różni się ostra od przewlekłej?
Niewydolność krążenia oznacza zaburzenia w przepływie krwi przez narządy. Jest to schorzenie, które z roku na rok stanowi coraz większy problem....

Układ pokarmowy

RWS (referencyjne wartości spożycia) – jak je czytać i jakie znaczenie mają dla twojego organizmu?
Pod skrótem RWS kryje się ważna informacja o wartościach odżywczych zawartych w produktach, jakie można nabyć w sklepach spożywczych. Referencyjne Wartości Spożycia ułatwiają komponowanie zdrowych, zbilansowanych posiłków oraz kontrolę li...

Alergia

Sterydy - działanie, zastosowanie i skutki uboczne terapii sterydowej
Terminem sterydy (lub steroidy) określa się potocznie grupę leków produkowanych na wzór kortykosteroidów, czyli hormonów występujących naturalnie w ludzkim organizmie. Wykorzystywane są w leczeniu wielu chorób....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Niedoczynność tarczycy: przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie. Wpływ tarczycy na psychikę
Niedoczynność tarczycy to jedna z często diagnozowanych chorób, polegająca na niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy. Jej objawy mają charakter dermatologiczny, neurologiczny, a nawet psychiczny, dlatego też choroba ta nie jest łat...

Układ pokarmowy

Czym jest maltodekstryna - właściwości, zastosowanie i wpływ na zdrowie
Maltodekstryna to substancja, która powszechnie stosowana jest jako dodatek do żywności, leków, suplementów diety i odżywek. Substancja jest łatwo przyswajalna przez organizm....

Układ nerwowy

Tryptofan - aminokwas na dobry sen i nastrój. Działanie, występowanie, właściwości
Odkryj potencjał tryptofanu – aminokwasu egzogennego, który nie tylko skutecznie poprawia samopoczucie i łagodzi stres, ale także odgrywa istotną rolę w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Dowiedz się, dlaczego tryptofan jest niezbędny d...

Układ oddechowy

Chrypka: przyczyny, leczenie, pomoc przedlekarska. Jak pomóc sobie domowymi sposobami?
Chrypka jest jednym z najczęściej występujących objawów stanów zapalnych i przewlekłych chorób krtani. Matowy głos może pojawić się także wskutek palenia papierosów, nadużywania głosu oraz stresu, znacznie utrudniając codzie...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Seler naciowy – nie tylko na odchudzanie. Właściwości zdrowotne i wartości odżywcze
Seler naciowy to jeden z ulubionych produktów spożywczych miłośników zdrowego odżywiania. Charakteryzuje się wysoką gęstością odżywczą, stając się istotnym źródłem witamin i minerałów potrzebnych do prawidłowego funkcjonowan...

Przeziębienie i grypa

Anyż: przyprawa o licznych właściwościach i zastosowaniach zdrowotnych
Właściwości zdrowotne i zastosowanie anyżu jako cennego elementu zdrowej diety. Dzięki swoim właściwościom smakowym i odżywczym, anyż stanowi niezastąpiony składnik kulinarny oraz inspirację dla wielu potraw na całym świecie....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem

cookies Strona korzysta z plików cookies, dzięki temu działa poprawnie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Cookies.