Testy na koronawirusa cieszą się coraz większą popularnością. Ludzie chcą wiedzieć, czy występujące objawy wskazują na obecność COVID-19 lub czy przeszli tę chorobę w przeszłości. Na badania decyduje się także coraz więcej osób z grup ryzyka, czyli przebywających i pracujących wśród ludzi. Padają więc pytania m. in. dotyczące tego, gdzie zrobić test na koronawirusa, ile on kosztuje oraz jak wyglądają poszczególne etapy.

Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje na temat:

• rodzajów polskich testów na koronawirusa oraz ich przebiegu
• sposobu przygotowania się do wymazu z nosogardzieli oraz pobrania próbki krwi
• różnicy w teście prywatnym, a tym na skierowanie
• możliwościach uzyskania skierowania
• testów na koronawirusa z apteki oraz sposobie prawidłowego odczytania wyników
• kosztów prywatnego badania

Zobacz także artykuł: Utrata węchu i smaku po koronawirusie - jak długo trwa i skąd tak właściwie się bierze?

Jakie są rodzaje testów na koronawirusa?

Długi okres utrzymywania się COVID-19 sprawił, że powstało wiele diagnostycznych testów na koronawirusa. Do najpopularniejszych testów na koronawirusa w Polsce zaliczamy:

• antygenowy
• molekularny RT-PCR
• na przeciwciała
• płytkowy

Test antygenowy jest szybki do wykonania, ponieważ wynik otrzymujemy już w ciągu kilku minut po umieszczeniu na specjalnej płytce wymazu pobranego z nosogardzieli. Przeznaczony jest dla osób z charakterystycznymi objawami choroby. Można go wykonać w punkcie pobrań, jak również zamówić wersję do samodzielnego wykonania w domu. Pacjenci bezobjawowi powinni zdecydować się na dodatkowe badanie, np. RT-PCR. Test molekularny RT-PCR to bardzo czułe i precyzyjne badanie genetyczne, również polegające na ocenie wymazu z nosogardzieli. Jest jednak bardziej swoiste, gdyż sprawdza reakcję łańcuchowej polimerazy z odwrotną transkrypcją, a nie jak w przypadku poprzedniego testu - specyficzne białko. 

Test na przeciwciała wykonywany jest na podstawie pobranej krwi żylnej. Dzięki niemu można nie tylko potwierdzić ewentualną chorobę, ale i sprawdzić, czy przeszliśmy ją w przeszłości. Klasa przeciwciał IgG wskazuje na obecność zakażenia COVID-19 w przeszłości, zaś klasa przeciwciał IgM potwierdza trwającą chorobę. Wynik badania otrzymuje się średnio po 2 dniach. Test płytkowy wykrywa przeciwciała anty-N, których obecność wskazuje na przejście choroby. Do jego wykonania konieczne jest pobranie wymazu z nosogardzieli. Wynik otrzymuje się już po kilkunastu minutach. Brak obecności przeciwciał świadczy o tym, że badana osoba nie chorowała wcześniej na koronawirusa.

Jaki test na koronawirusa wybrać ostatecznie? Osoby chcące uzyskać pewne, wiarygodne wyniki powinny zdecydować się na w pełni profesjonalne badanie molekularne RT-PCR, który wykazuje do 99% skuteczności. Jeśli chcemy dla własnego spokoju ocenić, czy przeszliśmy zakażenie lub wstępnie połączyć występujące objawy z COVID-19 i zależy nam na czasie, warto wybrać szybki test płytkowy lub antygenowy. 

W jaki sposób przygotować się do testu na koronawirusa?

Aby wyniki testu były bardziej miarodajne, kilka godzin przed jego wykonaniem należy przestrzegać kilku wskazówek:

• nie jeść
• nie myć zębów, nie płukać jamy ustnej płynami ani nie żuć gumy
• unikać przyjmowania syropów, np. na kaszel
• nie wykonywać inhalacji zatok

Dodatkowo, tuż przed przystąpieniem do wymazu z nosogardzieli nie należy wydmuchiwać nosa. W przypadku obecności ruchomych protez warto je wyjąć. Z kolei w przypadku badania z krwi nie trzeba być na czczo, ale warto pół godziny wcześniej wypić szklankę czystej wody. Bez względu na to, czy badanie będzie wykonywane z krwi czy z wymazu z nosogardzieli, najlepiej wykonać je w pierwszej połowie dnia, choć w przypadku badania z krwi nie jest to aż tak istotne. Wykonując je w placówce publicznej należy mieć ze sobą dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem i numerem PESEL. 

Test na COVID-19 - prywatny czy na skierowanie?

Decyzja jest tutaj kwestią indywidualną. Skierowanie na badania można uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu w momencie podejrzenia występowania choroby. Do wystawienia skierowania uprawnia wystąpienie u pacjenta objawów takich jak: kaszel, wysoka gorączka, duszności, utrata węchu lub smaku. Można je również uzyskać drogą internetową, wówczas należy wypełnić formularz, który zakwalifikuje do badania. Prywatny test na koronawirusa można wykonać w dowolnym momencie, bez względu czy podejrzewamy u siebie chorobę czy chcemy jedynie sprawdzić jej obecność w przeszłości. Takie badanie należy jednak samodzielnie opłacić. 

Jak dostać skierowanie na test na koronawirusa SARS-CoV-2?

Najczęściej skierowanie na testy covid wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, można je jednak uzyskać również od lekarza nocnej lub świątecznej opieki zdrowotnej lub lekarza udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej. Do uzyskania skierowania kwalifikują występujące objawy, które mogą wskazywać na obecność koronawirusa w organizmie. Uzyskanie skierowania online opiera się na wypełnieniu formularza kwalifikującego, a następnie rozmowie z konsultantem. 

Jak przebiega test na koronawirusa?

Warto wiedzieć jak wygląda test na koronawirusa. W przypadku wymazu z nosogardzieli patyczek zakończony wacikiem wsuwa się głęboko do nosogardzieli, dochodząc aż do tylnej ściany gardła. Następnie kilkukrotnie pociera się ścianę gardła, aby wacik wchłonął wystarczającą ilość materiału do badania. Po wyjęciu patyczka umieszcza się go w specjalnie przygotowanej probówce i przesyła do laboratorium. Całość trwa kilkanaście sekund. Z kolei badanie krwi przypomina standardowe badanie morfologiczne. Próbkę pobiera się najczęściej z żyły przedramienia.

Kiedy warto zrobić test na koronawirusa z apteki?

Testy na koronawirusa z apteki warto wykonać wówczas, gdy podejrzewamy u siebie chorobę, jednak nie występują żadne specyficzne objawy, które kwalifikowałyby do otrzymania skierowania. W takim wypadku test warto zamówić z dostawą do domu, aby w jak największym stopniu ograniczyć kontakt z innymi ludźmi. Dodatkowo należy pamiętać o wysokiej higienie osobistej i regularnej dezynfekcji. Może stanowić on badanie przesiewowe, np. u osób przebywających w środowisku zwiększonego ryzyka zakażenia wirusem (pielęgniarki, fizjoterapeuci, osoby pracujące w placówkach publicznych i sklepach). 

Jaki jest koszt testu na koronawirusa?

Decydując się na test na koronawirusa cena może być kluczowym aspektem skłaniającym do wyboru konkretnego rodzaju. Im mniej specyficzne badanie, tym niższa cena. Testy dostępne w aptece można nabyć już od 50 zł, natomiast wysoce swoiste badanie RT-PCR kosztuje nawet powyżej 500 zł. Jeśli wykonuje się je w domu pacjenta, co wymaga dojazdu przeszkolonego personelu (dostępne jedynie w wybranych miastach), koszt może przekraczać nawet 700 zł. Testy antygenowe oscylują w granicach 180-200 zł. To ile kosztuje test na koronawirusa zależy w dużej mierze od wielkości miasta, zapotrzebowania na takie badania i prestiżu placówki. 

Jak odczytać wynik testu na COVID?

Jeśli badanie zostało wykonane przez personel medyczny, wyniki można odczytać na swoim profilu w Internetowym Koncie Pacjenta. Dostępne są na nim również informacje takie jak nałożona kwarantanna czy izolacja domowa, wraz z okresem czasu trwania takiego postępowania. Testy dostępne w aptece polegają na pobraniu z oczyszczonego palca próbki krwi i naniesienie jej na odpowiednie miejsce dołączonej do zestawu kasetki. Po upływie 15-20 minut pojawiają się paski. Jeśli zauważymy wyłącznie jeden pasek w polu kontrolnym C - wynik jest negatywny. Pojawienie się trzech czerwonych pasków (dwa pozostałe na linii testowej G i linii testowej M) świadczy o pozytywnym wyniku testu i obecności obydwu rodzajów przeciwciał w organizmie. Pojawienie się paska w polu kontrolnym C i na linii testowej M wskazuje na obecność przeciwciał IgM, zaś gdy pasek lokalizuje się na linii testowej G - w organizmie znajdują się przeciwciała IgG. W przypadku nie pojawienia się żadnych pasków, test uznaje się za nieważny. Warto wówczas powtórzyć badanie.