O leczniczych właściwościach zarówno niskich, jak i wysokich temperatur, wiemy od wieków. Z tej metody leczenia korzystano, gdy nie istniały jeszcze poszczególne grupy leków albo dostęp do nich był utrudniony. Niemniej i w naszych czasach coraz częściej sięgamy po naturalne metody leczenia, ponieważ jak się okazuje, ich skuteczność jest bardzo wysoka.

 Z tego artykułu dowiesz się:

• skąd wzięła się i na czym polega termoterapia;
•  jakie są rodzaje zabiegów przy użyciu zimna i ciepła;
• na jakie choroby pomoże terapia termalna;
• jakie korzyści dla naszego organizmu niesie termoterapia;
• czy z zabiegów terapii termalnej można korzystać w zaciszu własnego domu;
• jakie są wskazania oraz przeciwskazania do termoterapii. 

Zobacz także artykuł o poduszkach i matach rozgrzewających: https://www.wapteka.pl/poduszki-maty-rozgrzewajace,259.html.

Na czym polega termoterapia? Geneza i założenia leczenia wysoką i niską temperaturą

Termoterapia polega na leczeniu dolegliwości, głównie bólowych, ale także kardiologicznych przy pomocy dostarczania lub pobierania energii - odpowiednio ciepłolecznictwo i zimnolecznictwo. Zabiegi termoterapii były wykonywane już od starożytności w połączeniu głównie z ziołolecznictwem. Wówczas wszelkie medykamenty były bowiem pozyskiwane bezpośrednio z natury, a zabiegi operacyjne zaczęły pojawiać się dopiero w późniejszych wiekach. Te skuteczne zaczęto wykonywać tak naprawdę dopiero po II wojnie światowej. W jakich sytuacjach sięgano po dobrodziejstwa płynące z termoterapii? Zazwyczaj łagodzono w ten sposób bóle stawów, mięśni, czy kości, a efekt starano się podtrzymywać naturalnymi maściami. Nawet jeżeli schorzenia były już bardzo zaawansowane, to fala ciepła oddziaływała korzystnie na psychikę pacjenta, powodując błogie uczucie ukojenia. Efekt ten osiągano szczególnie w saunach i poprzez kąpiele w naturalnych gorących źródłach. Z kolei zimnem walczono z wysoką gorączką (zanurzanie chorego na kilka sekund w lodowatej wodzie) lub starano się w ten sposób zmniejszać obrzęki wokół ran. 

Rodzaje zabiegów termoterapii: zimnolecznictwo i ciepłolecznictwo

Zabiegi termoterapii dzielimy na te z wykorzystaniem ciepła terapeutycznego oraz zimna. Ciepło terapeutyczne jest wykorzystywane podczas m. in.:

• zabiegów z użyciem płynnej parafiny; 
• kąpieli w wodach termalnych;
• ciepłych okładów;
• zabiegów z użyciem pola magnetycznego bądź fal ultradźwiękowych;
• zabiegów z użyciem specjalistycznego sprzętu medycznego, emitującego ciepło na konkretne partie ciała. 

Jeżeli chodzi zaś o terapię zimnem, to zdecydowanie największą popularnością cieszy się tu komora do krioterapii. Z tego typu leczenia można korzystać po konsultacji lekarskiej i wykluczeniu przeciwskazań. Punktowe użycie zimna jest też wykorzystywane w kardiologii - ablacja z użyciem zimna, a także do wymrażania drobnych zmian ginekologicznych lub skórnych - tu szczególnie kurzajki. 

Terapia termalna w walce z chorobami - jakie schorzenia leczy termoterapia?

Termoterapia jest skuteczna w walce z wieloma schorzeniami. Konieczne jest jednak dobranie odpowiedniej metody - ciepłolecznictwa albo terapii zimnem. Wyboru odpowiedniego rodzaju termoterapii powinien dokonać lekarz lub fizjoterapeuta. 

Kiedy warto zdecydować się na termoterapię ciepłem? Poniżej kilka przykładów:

• w przypadków schorzeń natury laryngologicznej;
• w leczeniu dolegliwości ginekologicznych;
• w przypadku schorzeń nerek - kamica dróg moczowych bądź dna moczanowa;
• jako wspomaganie leczenia nieżytu żołądka;
• termoterapia prostaty w przypadku schorzeń urologicznych. 

Z kolei termoterapia zimnem przynosi ulgę osobom, które walczą z:

• obrzękami pourazowymi oraz stanami po obrażeniach ciała;
• skutkami przeciążeń mięśni;
• reumatoidalnym zapaleniem stawów;
• bólami stawów oraz nerwobólami obwodowymi;
• rwą kulszową oraz ramienną;
• łuszczycowym zapaleniem stawów. 

Krioterapia korzystnie wpływa także na przepływ limfy w organizmie, co sprzyja usuwaniu obrzęków, a tym samym poprawia ogólny wygląd sylwetki. Nic więc dziwnego, że niemal na stałe weszła do kanonu czołowych zabiegów z zakresu odnowy biologicznej. Wskazań do termoterapii jest wiele i warto korzystać z tych znanych od wieków sposób na poprawę komfortu życia. 

Wpływ ciepła i zimna na organizm człowieka – jakich efektów możemy oczekiwać?

Ciepłolecznictwo wpływa korzystnie na szereg procesów w naszych organizmie. Zmniejsza bóle mięśni, redukuje ich napięcie, łagodzi nerwobóle, objawy reumatyzmu oraz stany zapalne mięśni i stawów. Dodatkowo korzystnie wpływa na psychikę, pozwala się odprężyć, a tym samym przyczynia się do redukcji poziomu stresu, który sieje ogromne spustoszenie nie tylko w ludzkiej psychice. Jednym z często spotykanych fizycznych objawów stresu jest właśnie przewlekły ból kręgosłupa. 

Z kolei terapia zimnem korzystnie wpływa na wygląd zmęczonej skóry oraz zapobiega powstawaniu cellulitu, wspomaga regenerację po treningu, dodaje energii oraz zwiększa ogólną odporność organizmu. Zabiegi z zakresu krioterapii są szeroko stosowane w kosmetologii, szczególnie przy zabiegach mających na celu redukcję tkanki tłuszczowej. 

Termoterapia w domu – jak samodzielnie wykonać leczenie ciepłem w domowym zaciszu?

W domowym zaciszu zdecydowanie nie należy próbować odtwarzać przebieg zabiegów wykonywanych w profesjonalnych gabinetach lekarskich lub kosmetologicznych. Może to bowiem przynieść zdecydowanie więcej szkody niż pożytku, szczególnie w postaci trudnych do leczenia oparzeń bądź odmrożeń. Czy zatem w domowych warunkach pozostaje tylko ograniczenie się np. do maści na bóle stawów i kręgosłupa? Zdecydowanie nie! W warunkach domowych możesz bez obaw korzystać z wszelkiego rodzaju mat oraz poduszek rozgrzewających. Warto jednak ze względów bezpieczeństwa wyłączać tego typu akcesoria przed udaniem się na nocny spoczynek. W przypadku termoterapii zimnem można stosować miejscowo zimne okłady na stłuczenia obrzęki, a także na okolicę pod oczami. Okłady schładzamy w domowej zamrażalce, która nie osiąga temperatur rzędu -110 czy -160 stopni Celsjusza, niemniej nadal należy zachować ostrożność i nie przesadzać z czasem ekspozycji danej partii ciała na działanie zimna. 

Termoterapia: wskazania i przeciwskazania do zabiegów z użyciem ciepła i zimna

Czy każdy bez wyjątku może korzystać z termoterapii zimnem bądź ciepłem? Czy wymienione wyżej schorzenia oraz dolegliwości są jedynym kryterium kwalifikującym do skorzystania z leczenia temperaturą? Niestety, jak w każdym przypadku i tutaj istnieją przeciwskazania. Nawet osoby, które zmagają się ze schorzeniami, leczonymi za pomocą termoterapii, nie zawsze będą mogły z niej skorzystać. Co jest bezwzględnym przeciwskazaniem do termoterapii? 

Jeżeli chodzi o ciepłolecznictwo, to nie jest ono zalecane dla osób, które zmagają się z niewydolnością krążenia, chorobą wrzodową żołądka, nadciśnieniem tętniczym, nadczynnością tarczycy, stanami zapalnymi otrzewnej, hemofilią, zapaleniem wyrostka robaczkowego. Z termoterapii ciepłem dyskwalifikują także świeże urazy, żylaki, gruźlica, zaburzenia psychiczne, ciąża, choroby zakaźne, a także nowotwory. Zabiegom tym nie należy poddawać się, jeżeli zmagamy się z podwyższoną temperaturą ciała, ponieważ prowadzić to do przegrzania organizmu. 

Nieco mniej przeciwskazań pojawia się w przypadku termoterapii zimnem. Będzie to bowiem w szczególności zespół Raynauda, Sudecka, zmiany skórne, ogólne osłabienie organizmu (niska temperatura uruchamia procesy obronne organizmu), istniejące już odmrożenia bądź nadwrażliwość na zimno oraz zapalenie miedniczek nerkowych.