Choroby weneryczne (STD): rodzaje, objawy, leczenie i profilaktyka

Choroby weneryczne zaliczane są do najbardziej wstydliwych przypadłości. Do zakażenia dochodzi podczas stosunku seksualnego z osobą chorą. Pierwsze objawy chorób wenerycznych są często mylone z innymi chorobami, co usypia czujność osoby zakażonej i stanowi realne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Współczesna medycyna w większości przypadków doskonale sobie radzi z ich leczeniem, jednak niektóre jednostki chorobowe pozostają na nią odporne.

Najczęstsze choroby weneryczne w Polsce u kobiet i mężczyzn

Wśród najczęściej występujących w Polsce chorób wenerycznych wymienia się:

• kiłę - choroba rozwijająca się na skutek zakażenia bakterią Treponema pallidum. Posiada bardzo podstępny rozwój, który jest trudny do dostrzeżenia i w konsekwencji choroba bywa niewykryta przez nawet kilkadziesiąt lat. W przebiegu kiły można wyróżnić aż cztery etapy: kiła pierwotna, kiła wtórna, postać utajona, kiła późna. Występujące objawy choroby wenerycznej uzależnione są od etapu choroby. Ostatnie stadium kiły może odpowiadać za uszkodzenie wątroby czy serca, co ostatecznie może doprowadzić do zgonu osoby zakażonej. 
• chlamydiozę - choroba spowodowana zakażeniem bakterią Chlamydia trachomatis. W dominującej ilości przypadków nie są dostrzegalne żadne objawy choroby, dlatego osoby chore stanowią realne zagrożenie dla innych osób. U mężczyzn może wystąpić świąd i pieczenie lub ból w trakcie oddawania moczu. Ponadto może rozwinąć się obrzęk i ból jąder lub też z cewki moczowej zaczyna sączyć się ropno-śluzowa wydzielina. Z kolei u kobiet ta choroba może objawić się poprzez ropne upławy, krwawienia międzymiesiączkowe, ból w okolicach lędźwi i podbrzusza czy krwawienia lub ból po stosunku. Nieleczona chlamydioza powoduje rozwój stanów zapalnych w narządach płciowych, utrudnia poczęcie dziecka, a także doprowadza do zapalenia stawów (zespół Reitera), obniżenia odporności, zaburzeń pracy układu nerwowego, chorób naczyń a nawet astmę. 
• opryszczkę narządów rodnych - bardzo powszechnie występująca choroba, która spowodowana jest przez zakażenie wirusem HSV. Charakterystycznym objawem tej choroby są pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, które pojawiają się na błonach śluzowych i skórze narządów płciowych. Znikają po 3 tygodniach i nie pozostawiają po sobie blizn. Nosiciele wirusa dostrzegają u sobie uczucie mrowienia w okolicy narządów płciowych, powiększenie węzłów chłonnych i ogólne osłabienie organizmu. Dodatkowo występuje także podwyższona temperatura ciała i ból podczas oddawania moczu. Choć objawy ustępują samoistnie po upływie kilku tygodni, to nawet przeprowadzenie terapii przeciwwirusowej nie pozwala na całkowite wyeliminowanie wirusa z organizmu. Może on nawracać co kilka lub kilkanaście miesięcy, jednak nawroty są o wiele łagodniejsze. 
• zakażenie wirusem HIV, które niewykryte i nieleczone doprowadza do rozwoju AIDS (zespołu nabytego niedoboru odporności) - wirus stopniowo uszkadza układ odpornościowy u osoby zainfekowanej. W pierwszych latach nie są dostrzegalne żadne szczególne objawy zakażenia, dlatego w szacunkach wskazuje się, że nawet połowa wszystkich zakażonych nie jest świadoma nosicielstwa. W okresie od trzech do sześciu tygodni mogą pojawić się symptomy grypopodobne, tj.: gorączka, wzmożone pocenie, powiększenie węzłów chłonnych, bóle gardła, stawów lub mięśni. Zazwyczaj ustępują po kilku dniach, a wirus wchodzi w fazę bezobjawowego nosicielstwa trwającego nawet kilkanaście lat. Ostatnią fazą jest AIDS, czyli wyniszczenie układu immunologicznego, co uniemożliwia obronę przed infekcjami czy innymi schorzeniami. Osoby chorej na HIV nie da się wyleczyć, są jedynie dostępne leki, które umożliwiają poprawę stanu zdrowia. 

Pierwsze objawy chorób wenerycznych – symptomy chorób przenoszone drogą płciową

Największą trudność w wykrywaniu chorób wenerycznych stanowi skąpa ilość objawów. Co więcej, w niektórych przypadkach odnotowywany jest całkowicie bezobjawowy przebieg w pierwszym etapie. Zatem po jakim czasie występują objawy? Najczęściej wśród występujących objawów chorób wenerycznych zgłaszanych przez pacjentów można dostrzec podobieństwo do grypy czy zakażenia układu moczowo-płciowego, ponieważ objawy chorób wenerycznych są dość niepozorne.

Choroby weneryczne u mężczyzn objawiają się poprzez niecodzienną wydzielinę z cewki moczowej czy bólem i obrzękiem w okolicy moszny. Z kolei choroby weneryczne u kobiet mogą objawiać się poprzez nietypową wydzielinę z pochwy, krwawienia pomiędzy miesiączkami lub tuż po stosunku. 

Ponadto, zarówno kobiety i mężczyźni zgłaszają także:

• świąd w okolicach intymnych, 
• występowanie bólu w podbrzuszu, 
• rozwój brodawek, krostek lub wysypki na narządach płciowych lub w okolicach odbytu, 
• ból i pieczenie w trakcie oddawania moczu, 
• odczuwanie bólu i dyskomfortu w trakcie stosunku. 

Dostrzeżenie jakiejkolwiek dolegliwości powinno być jak najszybciej skonsultowane z lekarzem specjalistą. Można udać się w tym celu do ginekologa, dermatologa-wenerologa lub urologa. 

Jak szybko rozwijają się choroby weneryczne? Kiedy zrobić badania?

Badania na choroby weneryczne są bardzo ważne, ponieważ brak właściwej diagnozy uniemożliwia rozpoczęcie prawidłowego leczenia. Do określenie nosicielstwa chorobotwórczych bakterii i wirusów dedykowane są testy umożliwiające określenie pomiaru surowicy we krwi. Oferowane są pakiety do wykonania badań w domu, jednak są one o wiele mniej wrażliwe od tych przeprowadzonych w laboratorium. Osoby, które dostrzegają u siebie niepokojące objawy zastanawiają się kiedy zrobić badania na choroby weneryczne. Wykonanie testów serologicznych powinno być poprzedzone odczekaniem kilku tygodni od momentu prawdopodobnego zakażenia. Wówczas organizm może wytworzyć odpowiednią ilość przeciwciał we krwi. Dla kiły są to 4 tygodnie, dla chlamydiozy 6, a w przypadku HIV należy odczekać aż 12 tygodni. 

Metody leczenia chorób wenerycznych

Objawy chorób wenerycznych, już po pierwszym dostrzeżeniu powinny zostać skonsultowane z lekarzem. Te najczęściej występujące choroby weneryczne o podłożu bakteryjnym leczone są za pomocą antybiotykoterapii. W przypadku rzeżączki czy chlamydii wystarczające jest przyjęcie jednej dawki antybiotyku. Jednak ostateczna decyzja o zastosowanym leczeniu spoczywa w gestii lekarza. W razie konieczności może on wydłużyć okres leczenia, co ma często miejsce podczas trudności z określeniem momentu zakażenia kiłą. Istotne jest, aby postępować zgodnie ze wskazaniami, ponieważ zaniechania poprawiają odporność bakterii na stosowane leki. 

Nieuleczalne choroby weneryczne to opryszczka, a także zakażenie wirusem HIV czy HPV. Współczesna medycyna nie zna metody, która pozwoliłaby uzyskać pełne wyleczenie. Stosowane są leki, które pozwalają na złagodzenie objawów i skutków chorób. Jednocześnie mogą także wydłużyć życie. Przebieg leczenia tych chorób jest zależny od rodzaju wirusa. Osoby zakażone wirusem HIV powinny podlegać pod opiekę właściwego Ośrodka Referencyjnego, który oferuje darmowe leczenie dla wszystkich, nawet dla osób nieposiadających ubezpieczenia. 

Zapobieganie chorobom przenoszonym drogą płciową – najskuteczniejsze metody ochrony przed chorobami wenerycznymi

Ryzyko zakażenia chorobami wenerycznymi można skutecznie zmniejszyć, choć osoby aktywne seksualnie nie mogą go zawsze zminimalizować do zera. Najlepszą metodą jest ograniczenie przygodnych kontaktów seksualnych i świadome dobieranie partnerów, czyli osób, które wykonały badania pod kątem chorób wenerycznych. Zmniejszenie ryzyka zakażenia następuje na skutek zastosowania ochrony mechanicznej, czyli prezerwatyw, podczas stosunku. Równolegle, osoby używające środków nawilżających powinny wybierać środki, które posiadają podłoże wodne, a nie tłuszczowe. Stosowane tłuszcze (oliwka, wazelina, krem) mogą uszkodzić lateks i zmniejszyć poziom szczelności prezerwatywy. Należy pamiętać, że zabezpieczenie nigdy nie zapewni 100% ochrony. 

Z pewnością do najskuteczniejszej ochrony przed chorobami wenerycznymi należy zaliczyć ogólne szerzenie świadomości o ich występowaniu i rozpoznawaniu. Wszelkie badania profilaktyczne wśród społeczeństwa są mądrym posunięciem. Osoby, które odbyły przygodny stosunek seksualny powinny po upływie kilku tygodni zgłosić się do lekarza w celu uzyskania skierowania na odpowiednie badania. Jednocześnie dotyczy to także osób, które dostrzegły u siebie objawy jakiejkolwiek choroby wenerycznej.