
Głodówka polega na powstrzymaniu się od spożywania pokarmów w celu redukcji wagi, detoksykacji organizmu lub z powodów leczniczych. Poniżej kilka wskazówek dotyczących bezpieczeństwa stosowania postu i jego rodzajów.
Z tego artykułu dowiesz się:
- na czym dokładnie polega głodówka,
- jaki jest cel głodówki,
- jakie są rodzaje głodówek,
- jak przygotować się do głodówki i z niej wyjść,
- czy głodówka może być zagrożeniem,
- jak przetrwać głodówkę.
Czym tak właściwie jest głodówka?
Głodówka, nazywana także postem, jak sama nazwa wskazuje, polega na powstrzymaniu się przez pewien czas od spożywania pokarmów. W ścisłym słowa znaczeniu oznacza całkowite zaprzestanie jedzenia i przyjmowanie tylko płynów. Warto jednak pamiętać, że obecnie stosuje się to określenie również w przypadku niskoenergetycznych diet, zakładających spożywanie np. niewielkich ilości warzyw i owoców.
Po co robi się głodówkę?
Istnieje wiele przyczyn, dla których ludzie decydują się na rozpoczęcie głodówki. Jednym z najczęściej wymienianych powodów jest chęć schudnięcia. Zwolennicy tego rozwiązania liczą na efekty głodówki w postaci utraty wagi – traktują ją jak bardziej drastyczną dietę redukcyjną. Inne osoby uważają głodówkę za dobry sposób na detoksykację organizmu. Okresowy post pozwala usunąć zbędne produkty przemiany materii, pozbyć się złogów jelitowych, dodać energii i witalności.
Niektórzy rozpoczynają głodówkę w celach leczniczych. Doskonałym przykładem jest popularna dieta dr Dąbrowskiej, w restrykcyjny sposób ograniczająca przyjmowane pokarmy (nie jest postem w ścisłym znaczeniu tego słowa, ponieważ opiera się na jedzeniu warzyw i owoców). Według dr Dąbrowskiej post owocowo-warzywny pozwala pozbyć się toksyn i zregenerować organizm – wszystko dzięki niskiej kaloryczności i wysokiej zawartości przeciwutleniaczy. Stosowanie tej diety ma uruchamiać tzw. trawienie endogenne, prowadzące do usuwania szkodliwych substancji, złogów i zniszczonych komórek.
Czy głodówka jest zdrowa?
Czy głodówka jest zdrowa? Wiele osób stosuje głodówkę w celu oczyszczenia organizmu, poprawy metabolizmu czy utraty wagi, jednak jej wpływ na zdrowie może być różny. W krótkim okresie, przy odpowiednim nadzorze, głodówka może prowadzić do utraty masy ciała i poprawy wrażliwości na insulinę. Jednakże, w dłuższej perspektywie może prowadzić do niedoborów żywieniowych, osłabienia układu odpornościowego oraz zaburzeń metabolicznych. Zanim zdecydujemy się na głodówkę, warto skonsultować się z lekarzem, by upewnić się, że nie zaszkodzi ona naszemu organizmowi. Kluczem jest umiar i stosowanie tej praktyki w sposób odpowiedzialny.
Jakie są rodzaje głodówek?
Głodówki możemy podzielić ze względu na czas ich trwania. Do najpopularniejszych należą:
- głodówka jednodniowa,
- głodówka trzydniowa,
- głodówka 7 dni,
- głodówka 10 dni.
Warto zwrócić uwagę na trend polegający na stosowaniu codziennie czasowej głodówki. Oznacza to, że przez większość dnia pościmy i przyjmujemy jedynie płyny, a w krótkim tzw. oknie żywieniowym możemy zjeść określone pożywienie.
Inny podział głodówek związany jest z przyjmowanymi ograniczeniami lub celem ich stosowania. Jak już wspomniano, obecnie stosowane są również głodówki-diety, podczas których spożywa się niektóre pokarmy lub przyjmuje bardziej kaloryczne płyny (np. soki). Poniżej kilka rodzajów głodówek.
- głodówka lecznicza – jej celem jest uzyskanie pewnych efektów zdrowotnych, może być zalecona przez lekarza np. podczas walki z otyłością
- głodówka oczyszczająca – ma na celu detoksykację organizmu
- głodówka wodna – dopuszcza przyjmowanie jedynie czystej wody
- dieta sokowa – dopuszcza przyjmowanie soków owocowych i warzywnych
- głodówka odchudzająca – jej celem jest redukcja masy ciała
Jak przygotować się do głodówki?
Przed rozpoczęciem głodówki warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Jeśli planujemy dłuższą głodówkę, staje się to koniecznością – nie mogą stosować jej osoby mające jakiekolwiek problemy ze zdrowiem, a także kobiety w ciąży. Ważne jest przygotowanie organizmu na głodówkę poprzez ograniczenie kaloryczności przyjmowanych pokarmów na kilka dni przed jej rozpoczęciem. Dzięki temu organizm nie odczuje tak silnie tej zmiany.
Jak poprawnie wyjść z głodówki?
Wychodzenie z głodówki powinno odbywać się stopniowo. Powoli zwiększamy ilość i kaloryczność przyjmowanego pożywienia, przyzwyczajając organizm do większych porcji. W przeciwnym razie musimy przygotować się na tzw. efekt jo-jo. Wiele osób zastanawia się, ile można schudnąć na głodówce. Trzeba podkreślić, że zależy to od różnych czynników: czasu trwania postu, stosowanych ograniczeń, kwestii indywidualnych. Niezwykle ważny jest właśnie etap wychodzenia z głodówki, od którego w dużej mierze zależy trwałość osiągniętego efektu.
Jakie są niebezpieczeństwa związane z głodówką?
- Niedobory żywieniowe – brak odpowiednich składników odżywczych może prowadzić do osłabienia organizmu, problemów z odpornością oraz zaburzeń funkcji organów.
- Zaburzenia metaboliczne – długotrwała głodówka może wpłynąć na spowolnienie metabolizmu, co utrudnia utrzymanie prawidłowej masy ciała po zakończeniu postu.
- Osłabienie układu odpornościowego – brak kalorii i witamin może osłabić zdolność organizmu do walki z infekcjami.
- Utrata masy mięśniowej – podczas głodówki organizm może zacząć spalać tkankę mięśniową, co prowadzi do osłabienia siły i wytrzymałości.
- Zaburzenia elektrolitowe – długotrwałe ograniczenie jedzenia może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej, co wpływa na pracę serca i nerwów.
- Problemy z koncentracją i wydolnością psychiczną – brak odpowiedniej ilości energii może powodować problemy z koncentracją, drażliwość i osłabienie wydolności umysłowej.
- Ryzyko zaburzeń hormonalnych – głodówka może prowadzić do zaburzeń w produkcji hormonów, w tym hormonów płciowych, co może wpływać na cykl menstruacyjny u kobiet i funkcjonowanie układu hormonalnego.
Ile się chudnie na głodówce? Efekty po 3, 5, 7 i 21 dniach
Efekty głodówki w kontekście utraty wagi mogą być bardzo różne w zależności od długości jej trwania oraz indywidualnych predyspozycji organizmu. Głodówka początkowo prowadzi do szybkiej utraty wagi, jednak z czasem efekt ten może być mniej spektakularny, a organizm adaptuje się do braku jedzenia. W pierwszych dniach głodówki waga spada głównie na skutek utraty wody, a później może nastąpić spalanie tłuszczu i mięśni. Oto, jakie efekty mogą wystąpić po 3, 5, 7 i 21 dniach głodówki:
- Po 3 dniach – utrata wagi głównie z powodu odwodnienia i spalenia zapasów glikogenu. Możliwe uczucie osłabienia, zmęczenia i rozdrażnienia.
- Po 5 dniach – dalsza utrata wagi, organizm zaczyna spalać tłuszcz. Efekty mogą obejmować poprawę koncentracji, ale również silne osłabienie.
- Po 7 dniach – organizm zaczyna korzystać z zapasów tłuszczu jako głównego źródła energii. Może wystąpić uczucie głodu, ale również wzrost energii u niektórych osób.
- Po 21 dniach – przy długotrwałej głodówce organizm wchodzi w stan ketozy, co prowadzi do dalszej utraty wagi, ale również ryzyka uszkodzenia mięśni, osłabienia odporności i problemów z równowagą elektrolitową.
Efekty głodówki są bardzo indywidualne i mogą być niekorzystne, jeśli nie są odpowiednio kontrolowane.
Jak przetrwać głodówkę?
Przetrwanie głodówki wymaga sporo silnej woli, jednak odpowiednie przygotowanie znacznie ułatwia sprawę. Jeśli organizm jest przyzwyczajony do mniejszych porcji, objawy takie jak ból brzucha z głodu, irytacja czy ból głowy powinny być mniej dokuczliwe. W razie jakichkolwiek problemów zawsze warto skonsultować się z lekarzem, możemy też kontrolować takie parametry jak poziom cukru we krwi. Niezwykle istotne jest wypijanie dużych ilości płynów – minimum 2 l dziennie.
Głodówka stosowana jest często w celu redukcji wagi czy oczyszczenia organizmu z toksyn. Pamiętajmy o zachowaniu ostrożności i przestrzeganiu zasad pozwalających na bezpieczne przeprowadzenie postu.
Źródła:
- A. Tahreem, A. Rakha, R. Rabail i in., Fad Diets: Facts and Fiction, Nutr Front. Jul 5;9:960922, 2022.
- C. Cybulska, E. Marcinkowska, M. Grzymisławski, Głodowanie z wyboru – konsekwencje zdrowotne, Forum Zaburzeń Metabolicznych, tom 9, nr 1, 1–8, 2018.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.