Apatia jest jednym ze stanów psychicznych, którego głównymi objawami są: niechęć do wykonywania codziennych aktywności, a także potrzeba odosobnienia. Dodatkowo pacjent lub pacjentka boryka się z ograniczeniem odczuwania emocji i bodźców fizycznych. Kiedy stan przygnębienia – apatia staje się chorobą? Jakie jeszcze objawy daje apatia i czy można ją leczyć?

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Co to jest apatia?
2. Czy apatia i depresja są ze sobą powiązane?
3. Czym różni się przygnębienie i zniechęcenie od apatii?
4. Jakie są przyczyny i objawy apatii?
5. Czy apatię można leczyć? W jaki sposób? 
6. Jakie witaminy i suplementy wspomagają organizm w walce z apatią, depresją oraz obniżonym nastrojem?

Może Cię także zainteresować ten artykuł: Kiedy smutek jest chorobą – pierwsze objawy depresji. Kogo dotyka depresja i dlaczego?

Apatia: czym właściwie jest?

Coraz częściej słyszymy lub czytamy w różnych miejscach: apatia. Co to tak naprawdę jest? Według definicji, apatia to swego rodzaju znieczulenie emocjonalne. Osoba borykająca się ze stanem apatii, wpada w całkowite zobojętnienie na bodźce dochodzące ze świata. Czy apatia to choroba? Apatia sama w sobie nie jest jednostką chorobową, ale może być jej objawem. Dlatego też podczas pracy z pacjentem cierpiącym na apatię, terapeuta skupia się na poszukiwaniu jej przyczyn. Czego objawem jest apatia? Często pojawia się u pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera, Huntingtona, Parkinsona czy też depresję. 

Od depresji do apatii: czy te dwa schorzenia są nierozerwalnie połączone?

Depresja, apatia często są ze sobą połączone. Pacjenci cierpiący na depresję borykają się ze stanem głębokiego przygnębienia i apatii. Stają się niewrażliwi na bodźce i trudno wywołać u nich jakiekolwiek emocjonalne reakcje. Apatia może objawiać się poprzez negatywne myśli, brak energii i utratę sensu życia. Ale nie tylko. Te objawy pasują także do depresji, którą można pokonać z pomocą leków i psychoterapii. Dlatego też apatia, przygnębienie i depresja często są ze sobą połączone, jednak nie możemy mówić o tym, że są nierozerwalne. Objawy depresji to często stan głębokiego przygnębienia i apatii.

Apatia może kojarzyć się także z anhedonią. Czym ona jest? To stan, w którym pacjent nie potrafi odczuwać przyjemności. Jest ona jednym z najczęściej występujących objawów depresji. Również w stanie apatii pacjentowi doskwiera brak zadowolenia z rzeczy, które wcześniej dawały mu przyjemność.

Innym problemem, który wiąże się z apatią czy depresją, jest także abulia. Jest to stan permanentnego braku chęci i motywacji do pracy czy ogólnie działania. Inną jej nazwą jest hipobulia, której objawy są jednak mniej nasilone. W tym stanie pacjent może mieć trudność w podejmowaniu nawet najprostszych i najmniej znaczących decyzji, chociażby takiej, co zjeść na śniadanie. 

U chorego może pojawić się także CFS – zespół przewlekłego zmęczenia (ang. chronic fatigue syndrome). To dolegliwość, którą pacjenci opisują jako bardzo uciążliwą. U osoby cierpiącej na CFS trudno o poczucie "wyspania się". Niezależnie od tego, ile godzin taka osoba prześpi – nigdy nie wysypia się. Ciągle doskwiera jej zmęczenie. Mogą dojść do tego bóle głowy czy wycieńczenie. 

Jak odróżnić przygnębienie i uczucie zniechęcenia od apatii?

Odróżnienie apatii od przygnębienia jest trudne. Apatia to nie tylko przygnębienie i uczucie zniechęcenia. W tym przypadku łączy się ono z dodatkowymi objawami w postaci utraty chęci do życia czy braku podejmowania wcześniej lubianych aktywności. Dodatkowo stan apatii i zobojętnienia wiąże się także z robieniem wszystkiego na tzw. autopilocie. Osoby borykające się z apatią jedzą, zajmują się codziennymi obowiązkami czy rozmawiają z bliskimi bezwiednie, nie spędzając ani chwili na refleksji.

Uczucie przygnębienia może pojawiać się samodzielnie i nie świadczy wtedy o apatii. Możemy czuć także zniechęcenie do pracy czy np. obowiązków domowych. Jednakże oprócz tego uczucia nadal mamy ochotę oddawać się pasji czy kontaktom z bliskimi. W przypadku apatii zniechęcenie to objawia się na każdej płaszczyźnie i nawet pasje przestają sprawiać choremu przyjemność.

Stan przygnębienia i apatii – przyczyny i objawy ociężałości oraz braku chęci do działania

Nie ma jednej, ściśle określonej przyczyny. Apatia, ociężałość, zmęczenie, zniechęcenie i wycofanie, które towarzyszą temu stanowi psychicznemu, mogą wynikać z różnego rodzaju chorób psychicznych, takich jak depresja, schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa. Apatia – objawy mogą pojawić się także w przypadku doświadczenia traumy, np. wynikającej z przeżytej trudnej sytuacji, wypadku czy śmierci kogoś bliskiego. Przyczyną apatii może być także stres, przepracowanie czy różnego rodzaju choroby, takie jak cukrzyca oraz niedoczynność tarczycy. Układ nerwowy nie radzi sobie z nagromadzonymi emocjami i w ten sposób pokazuje, że coś jest nie tak.

Jak się objawia apatia? Najczęściej u osoby borykającej się ze stanem apatii występuje obniżenie nastroju. Taka osoba czuje się przygnębiona oraz otępiała. Nie jest zdolna do wyrażania oraz odczuwania jakichkolwiek emocji. Oprócz tego apatia objawia się także ciągłym zmęczeniem i sennością, a także wybudzaniu się w nocy (czasem nawet do tego stopnia, że pacjent boryka się także z bezsennością). U takiej osoby pojawiają się również problemy z koncentracją. Następuje wycofanie z kontaktów z bliskimi oraz niechęć do aktywności fizycznej. 

Apatia sprawia, że pacjent ma problemy z wykonywaniem codziennych czynności, które do tej pory nie sprawiały mu problemu. Napotyka problemy w pracy czy szkole, gdzie nie może skupić się na obowiązkach i odczuwa ciągłą niechęć do realizowania zadań. Niezależnie od liczby przespanych godzin – jak już napisaliśmy – taka osoba czuje się ciągle niewyspana, przez co doskwierają jej jeszcze większe trudności związane z codziennym życiem.

Jak leczyć apatię? Środki farmakologiczne i wsparcie psychologiczne w walce z apatią

Apatia jest takim stanem psychicznym, którego nie powinniśmy bagatelizować. Jeśli uczucie zniechęcenia i przygnębienia przedłuża się przez kilkanaście dni, warto skorzystać z pomocy specjalisty. Samej apatii się nie leczy. Podczas psychoterapii poszukiwane są jej przyczyny, a następnie stosuje się leczenie, które ma na celu ich wyeliminowanie. Lekarz psychiatra może przepisać choremu leki antydepresyjne. Czasem dodatkowo zleca on przyjmowanie środków uspokajających. Leki antydepresyjne przywracają prawidłowy poziom serotoniny. Dzięki temu pacjent powoli wraca do zdrowia. Jednak bez psychoterapii stan ten może powrócić po odstawieniu leków, dlatego ważne jest, by łączyć te dwie metody leczenia. Oprócz tego warto pamiętać także o dopaminie, która pojawia się podczas robienia przyjemnych rzeczy, np. jedzenia ulubionych potraw. Dopamina pozwala nam na odczucie przyjemności i radości.

Witaminy i suplementy wspomagające walkę z apatią, depresją i obniżonym nastrojem

By przeciwdziałać apatii lub wspomagać walkę z tym stanem psychicznym, warto zażywać odpowiednie witaminy. Jedną z nich jest witamina D. Jej niedobór objawia się przygnębieniem i uczuciem zmęczenia. Drugą witaminą jest B12, której niedobór wiąże się z drażliwością oraz różnymi symptomami, które do złudzenia mogą przypominać depresję. Oprócz nich warto rozważyć przyjmowanie magnezu, selenu czy kwasów tłuszczowych omega-3, a także witaminy B6. Zawsze też warto skontaktować się z lekarzem specjalistą.