Nawet niewielkie, początkowo niegroźnie wyglądające skaleczenie może mieć poważne konsekwencje. Wywoływane przez drobnoustroje, nieleczone zakażenie rany rozprzestrzenia się i infekuje kolejne tkanki. Dlatego tak ważne jest, by umieć rozpoznać zakażenie i wiedzieć, jakie środki ostrożności przedsięwziąć, by go uniknąć. W tym celu konieczna jest odpowiednia wiedza na temat tego, jak opatrzyć ranę i jakie środki odkażające powinny znaleźć się w naszej apteczce.
Z artykułu dowiesz się:
- jak rozpoznać zakażenie rany,
- co warto mieć w swojej apteczce, by odkazić ranę,
- jak uniknąć zakażenia,
- jak prawidłowo odkazić ranę?
Przeczytaj również: Jak przyśpieszyć gojenie ran? Domowe sposoby na gojenie ran. Czym jest rychłozrost i ziarninowanie?
Jak wygląda zakażenie rany? Charakterystyczne objawy zainfekowanej rany
Zakażona rana – czy to po skaleczeniu, czy zabiegu chirurgicznym – nie goi się prawidłowo i często daje wyraźne sygnały, że w organizmie rozwija się infekcja. Może pojawić się wydzielina o nieprzyjemnym zapachu, a także ropa lub ciemna krew. Wokół rany widoczne są objawy zapalne, a sam stan może wymagać szybkiej interwencji medycznej i antybiotykoterapii.
Objawy zakażenia rany:
- nieprzyjemny zapach z rany,
- sączenie się ropy lub bardzo ciemnej krwi,
- zaczerwienienie i obrzęk wokół rany,
- wywinięte brzegi rany,
- silny, narastający ból w miejscu zranienia,
- gorączka – jako reakcja organizmu na infekcję.
W przypadku tych objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Najczęściej przepisywane antybiotyki to linezolid lub wankomycyna, choć leczenie zawsze dobierane jest indywidualnie.
Jak wygląda zakażenie rany? Zdjęcia
Rodzaje zakażeń ran – jakie drobnoustroje je wywołują?
Za zakażenie rany odpowiedzialne są drobnoustroje, które znajdować się mogą na dowolnym narzędziu, za pomocą którego doszło do powstania rany, a także w glebie, powietrzu lub wodzie – w zależności od okoliczności wystąpienia urazu. Te drobnoustroje to wirusy, bakterie lub grzyby przedostające się do krwi w miejscu uszkodzenia naskórka. Dlatego tak ważna jest dezynfekcja. Z niektórymi z tych drobnoustrojów silny organizm radzi sobie doskonale, jednak w przypadku osłabionej odporności i niektórych chorób – jedną z nich jest cukrzyca – dochodzi do infekcji. Najgorszą z nich jest sepsa, która w wielu przypadkach kończy się śmiercią lub powikłaniami. Groźne może być również zakażenie rany gronkowcem.
Po jakim czasie dochodzi do zakażenia rany? Czy można skutecznie uniknąć nieprzyjemnych powikłań?
Kiedy może dojść do zakażenia rany? Niestety na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Niekiedy pierwsze objawy pojawiają się po kilku godzinach, a niekiedy po kilku dniach. Jak zapobiec zakażeniu rany? Ważne jest, by każdą ranę - nawet tę najmniejszą - dokładnie obserwować i regularnie odkażać do czasu całkowitego wygojenia. Niezmiernie istotne jest również zabezpieczenie rany plastrem lub opatrunkiem. Opatrunek, który uległ zamoczeniu lub zabrudzeniu, powinien być zastąpiony czystym. Skaleczenie czy oparzenie powinno się przez jakiś czas smarować maścią na rany i podrażnienia, by uniknąć zakażenia, ale i zmniejszyć prawdopodobieństwo powstania blizny.
Czym dezynfekować rany? Podstawowe zasady dezynfekcji i odkażania ran
Wiedząc, do czego prowadzi zakażenie rany, powinniśmy z taką samą dokładnością podchodzić do dezynfekcji i opatrunku każdego uszkodzenia ciągłości skóry. Czym dezynfekować rany, by zminimalizować ryzyko wystąpienia zakażenia? W dobrej aptece znaleźć można szereg różnego rodzaju środków do dezynfekcji ran. Niegdyś w tym celu stosowano głównie wodę utlenioną, jednak dzisiaj wybór jest znacznie większy. Dysponujemy również coraz większą wiedzą na temat gojenia ran i zapobiegania zakażeniom czy bliznom. W dezynfekcji rany po skaleczeniu, oparzeniu, pobraniu krwi czy nawet ukąszeniu sprawdzi się prosty środek antyseptyczny. Jego zadaniem jest zahamowanie rozwoju kolonii bakterii w ranie, które następnie mogą prowadzić do zakażenia rany. Kluczem do sukcesu jest szybkie działanie, ranę odkażamy zaraz po jej powstaniu.
Jak opatrzyć ranę i otarcia? Pierwsza pomoc i zabezpieczanie ran. 3 produkty, które musisz mieć w apteczce
Jak postępować w przypadku skaleczenia? Pierwsze, co należy zrobić, to dokładnie umyć ręce ciepłą wodą z mydłem, by nie wprowadzić do rany dodatkowych bakterii. Następnie oczyszczamy ranę za pomocą antyseptyku wzbogaconego o oktenidynę czy chlorheksydynę. Najlepiej zakupić środek antyseptyczny w sprayu, którym bezpośrednio spryskujemy ranę. W przypadku środków w płynie, należy się upewnić, że mamy czyste ręce i czysty gazik, którym nakładamy środek na ranę. Do odkażenia miejsca skaleczenia można zastosować także srebro koloidalne. Odpowiednia pierwsza pomoc minimalizuje ryzyko wystąpienia infekcji - a co za tym idzie - wielu groźnych chorób. Jedną z tych chorób jest tężec zakażenie rany może prowadzić do jego rozwoju. To groźna choroba, która może prowadzić nawet do śmierci, dlatego robi się wszystko, by do niej nie dopuścić. W tym celu, w przypadku głębokich ran i poważnych urazów, wykonuje się między innymi zastrzyki, by nie dopuścić do rozwoju tężca.
Podsumowując, do dezynfekcji i dokładnego opatrzenia rany potrzebujesz tych 3 produktów:
- antyseptyk w sprayu do zdezynfekowania rany
- maść na otarcia lub skaleczenia, która zmniejszy prawdopodobieństwo powstania blizny
- gaza, plaster lub bandaż, którymi zabezpieczymy ranę przed dostaniem się do niej szkodliwych drobnoustrojów.
Leki na zakażenie rany, które musisz mieć w swojej apteczce
Jeśli chodzi zakażenie rany leczenie może przyjmować różną formę. Wiele zależy od tego, co zaatakowało ranę. W przypadku poważniejszych zakażeń niezbędna jest konsultacja z lekarzem, by walczyć z bakteriami lub grzybami od środka. W dalszym ciągu niezbędne jest jednak odkażanie rany. W tym celu sprawdzą się wspomniane już antyseptyki, maści wspomagające gojenie czy opatrunki i plastry. Antyseptyk może mieć formę żelu, sprayu, maści czy płynu. Należy pamiętać, by nigdy nie stosować waty jako opatrunku. Świetnie w tym celu sprawdza się natomiast jałowa gaza i plaster lub bandaż.
Kolejna rzecz, o której nie warto zapominać to fakt, by nie nakładać opatrunku na mokrą ranę. Odczekajmy, aż środek antyseptyczny wyschnie całkowicie. Jeśli z rany sączy się ropa, powinna ona zostać delikatnie usunięta wraz ze środkiem antyseptycznym. Jeśli chodzi o lekkie zakażenie rany leczenie domowe jest jak najbardziej możliwe, chociaż tylko w lekkich przypadkach. Wiele osób w tym celu stosuje miód, który ma właściwości antygrzybiczne i antyseptyczne. Stosuje się go w tych celach od czasów starożytnych. Należy jednak pamiętać, że z zakażeniem rany nie ma żartów i każdy kolejny dzień zwłoki z wizytą u lekarza może mieć poważne konsekwencje.
Zakażenie rany to poważna sprawa, której nie należy ignorować. Wiele osób zwleka z wizytą u lekarza w przypadku niewielkich otarć czy skaleczeń, które nie chcą się goić, gdyż uważa, iż jest to zbyt błahy problem. Początkowo zwykłe otarcie nie jest absolutnie powodem do niepokoju czy wizyty u lekarza, wystarczy dezynfekcja i opatrzenie rany za pomocą środków dostępnych w aptece bez recepty. Jednak jeżeli mimo zachowanych środków ostrożności rana zacznie wyglądać podejrzanie, wizyta u lekarza jest koniecznością i nie należy sądzić, że nie zostaniemy potraktowani poważnie.
Jaki antybiotyk na zakażenie rany?
W przypadku zakażenia rany wybór antybiotyku zależy od rodzaju bakterii, które wywołały infekcję, a także od ogólnego stanu zdrowia pacjenta i lokalizacji rany. W lżejszych przypadkach lekarz może zdecydować się na leczenie miejscowe, np. maścią z antybiotykiem. W sytuacjach bardziej zaawansowanych konieczna jest doustna lub dożylna antybiotykoterapia. Jaki antybiotyk na zakażenie rany zostanie przepisany, zależy także od tego, czy infekcja jest powierzchowna, czy głęboka, i czy doszło do ropowicy, gorączki lub rozprzestrzenienia się bakterii.
Najczęściej stosowane antybiotyki na zakażenie rany:
- Amoksycylina z kwasem klawulanowym – szerokie spektrum działania, często pierwszego wyboru,
- Klindamycyna – skuteczna w zakażeniach skóry i tkanek miękkich,
- Linezolid – stosowany przy zakażeniach opornych na inne antybiotyki,
- Wankomycyna – silny antybiotyk stosowany w poważnych infekcjach, często dożylnie,
- Mupirocyna (miejscowo) – przy łagodniejszych infekcjach lub jako wspomaganie terapii doustnej.
Dobór antybiotyku zawsze powinien być poprzedzony konsultacją lekarską – czasem konieczne jest badanie bakteriologiczne (posiew) z rany.
Źródła:
- Jethon J., Strużyna J.: Postępy w leczeniu oparzeń 2004, Medycyna Praktyczna Chirurgia 2005/01
- Konsensus dotyczący Antyseptyki Ran: Aktualizacja 2018, Institute of Hygiene and Environmental Medicine University Medicine Greifswald
- Wytyczne postępowania miejscowego w ranach niezakażonych, zagrożonych infekcją oraz zakażonych - przegląd dostępnych substancji przeciwdrobnoustrojowych stosowanych w leczeniu ran, Polskie Towarzystwo Leczenia Ran, 2020
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
