Tężec: objawy, profilaktyka i leczenie. Co zabija laseczki tężca?

Na całym świecie ludzie muszą borykać się z wieloma groźnymi chorobami. Tak jest też w przypadku tężca, który pomimo ogromnej powszechności staje się coraz rzadszą chorobą zakaźną, a wszystko dzięki szczepieniu wśród społeczeństwa. To poważna choroba, która prowadzi do wielu groźnych objawów i powikłań.

Z poniższego artykułu dowiesz się:

• czym jest tężec i w jaki sposób dochodzi do zakażenia;
• jakie są czynniki podwyższonego ryzyka;
• po jakim czasie od zakażenia rozwija się tężec;
• jakie są objawy tężca;
• kiedy można przyjąć zastrzyk przeciwtężcowy;
• czy czerwona pręga zawsze oznacza zakażenie tężcem;
• jak wygląda leczenie;
• czy kleszcze mogą przenosić bakterie tężca;
• jak wygląda profilaktyka.

Zobacz również nasz inny artykuł: Kalendarz szczepień dziecka - najważniejsze informacje na temat szczepień

Czym jest tężec i w jaki sposób dochodzi do zakażenia?

Tężec to choroba zakaźna układu nerwowego, która wywoływana jest przez toksynę tężcową, a dokładnie przetrwalniki bytujące w glebie, odchodach zwierzęcych i kurzu. Toksynę tężcową produkują laseczki tężca. Wiele osób może zastanawiać się jak można zarazić się tężcem? Do zakażenia może dojść poprzez zabrudzenie otwartej rany powstałej np. w wyniku skaleczenia. Może być to nawet niewielkie zadrapanie. Warto wiedzieć, że toksyny tężca są obecne nie tylko w kurzu, glebie i zwierzęcych odchodach, ale także w wodzie, dlatego tak ważna jest profilaktyka szczepień ochronnych i dokładane opatrywanie oraz odkażanie ran. 

Czynniki podwyższonego ryzyka, czyli kiedy wzrasta możliwość zachorowania na tężec?

Tak jak wspomnieliśmy, tężec jest chorobą, do której dochodzi w przypadku kontaktu rany z zakażonym czynnikiem. Ryzyko zachorowania na tężec wzrasta w sytuacji gdy:

• skaleczenie jest dość głębokie, 
• rana jest wynikiem odmrożenia lub poparzenia;
• rana jest zabrudzona;
• rana jest wynikiem ugryzienia przez zwierzę;
• rana jest poszarpana;
• doszło do utraty dużej ilości krwi;
• rana nie została szybko odkażona;
• rana powstała poprzez drzazgę lub szkło.

Warto wiedzieć, że ryzyko zachorowania wzrasta, jeśli od poprzedniego szczepienia minęło 8 lat.

Po jakim czasie od zakażenia rozwija się tężec?

W zależności od rodzaju powstałej rany okres wylęgania tężca wynosi około 2 do 14 dni. Objawy pojawiają się najczęściej po około 3 dniach od zakażenia do około 14 dni. Tężec uogólniony najczęściej pojawia się po około 3 tygodniach od kontaktu rany z patogenem. Obejmuje wiele objawów, które są groźne dla zdrowia, dlatego w przypadku podejrzenia zakażenia, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, aby nie dopuścić do groźnych powikłań. 

Tężec – objawy i rozpoznanie. Do jakiego lekarza udać się z podejrzeniem zakażenia tężcem?

Jak rozpoznać u siebie tężca? Ze względu na przebieg choroby i obraz kliniczny w medycynie wyróżnia się dwie postacie tężca. To miejscowa i uogólniona. Pierwsza z nich występuje niezwykle rzadko i objawia się napięciem mięśni w okolicach miejsca zranienia. Najczęściej przebiega łagodnie i nie wiąże się z ryzykiem śmierci. Postać uogólniona to około 80% wszystkich przypadków. Wśród objawów tej postaci należy wskazać:

• szczękościsk;
• skurcze mięśni;
• ataki prężeń wywoływane przez hałas, światło i dotyk;
• uśmiech sardoniczny;
• zaburzenia krążenia;
• zaburzenia ciśnienia krwi;
• wzmożona potliwość. 

Zauważając u siebie jakikolwiek objaw tężca, warto zwrócić się o pomoc do lekarza pierwszego kontaktu, który zdecyduje o podaniu zastrzyku przeciw tężcowi. Każda rana, a szczególnie ta głęboka powinna zostać skonsultowana z lekarzem. Osoby, które poddane były szczepieniu kilka lat temu mogą dostać zastrzyk przeciwko tężcowi po zranieniu. Dzięki temu można uchronić się przed tą podstępną chorobą. Rozpoznanie tężca najczęściej odbywa się na podstawie wywiadu z pacjentem, czasami konieczne jest wykonanie badania krwi na obecność tężca.

Ważne! Każdy przypadek tężca jest zgłaszany do Powiatowej Stacji Epidemiologicznej.

Szybka reakcja – kiedy można przyjąć zastrzyk przeciwtężcowy?

Tężec to poważna choroba, dlatego w przypadku silnego zranienia lub zakażenia rany lekarz może podać zastrzyk przeciw tężcowi. Niweluje on działanie toksyny, jednak nie zapobiega on rozwojowi bakterii, dlatego konieczne może być także podanie antybiotyku. Zastrzyk ten jest skutecznym środkiem, dzięki któremu można zapobiegać tak poważnej chorobie, jaką jest tężec.

Czerwona pręga kojarzona z tężcem wcale nie musi oznaczać zakażenia

Wiele osób uważa, że podstawowym objawem zakażenia tężcem jest czerwona pręga. Jednak nie jest to pręga tężca. Okazuje się, że informuje ona jedynie o powierzchniowym stanie zapalnych naczyń chłonnych i jest skutkiem zranienia bądź powstawania ropnia. W wielu przypadkach konieczne może okazać się zastosowanie antybiotykoterapii. 

Leczenia tężca krok po kroku – antybiotyki i chemioterapeutyki

Tężec najczęściej leczy się poprzez podanie antybiotyków i dożylnych chemioterapeutyków. Konieczne jest także dokładane oczyszczenie rany, usunięcie tkanek martwiczych i podanie zastrzyku w formie antytoksyny tężcowej, dzięki której możliwe jest pozbycie się choroby i zapobieganie jej rozwojowi. Zdarza się, że przebieg choroby jest tak silny, że konieczne jest podłączenie chorego do respiratora. Wszystko zależy jednak od jej postaci. 

Niezwykle istotne jest, aby zapobiegać zakażeniom tężcem. Co na ranę po skaleczeniu? W tym celu, konieczne jest dokładane opatrywanie rany za pomocą dostępnych w aptekach artykułów higienicznych. Na początek, należy dokładanie odkazić ranę, tak aby nie dopuścić do rozwoju zakażeń, a następnie skutecznie ją opatrzyć, jednak zostawić jej swobodny dostęp do tlenu.

Czy kleszcze mogą przenosić bakterie tężca? Rokowania osoby zakażonej

Kleszcze są pajęczakami, które przenoszą wiele groźnych bakterii i chorób. Jednak czy kleszcze mogą przenosić bakterie tężca? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Kleszcze mogą być niezwykle groźne dla zdrowia, dlatego konieczna jest stała ochrona przed ich ukąszenia. Warto wiedzieć, że rokowania osoby zakażonej tężcem nie są zbyt dobre. Wszystko zależy od przebiegu choroby i jej postaci. Jeśli jest łagodna istnieje spora szansa na wyleczenie. Odsetek przypadków śmiertelnych wynosi około 6 do 60 procent. 

Profilaktyka – szczepionka na tężec dla dzieci i dorosłych

Profilaktyka tężca ma ogromne znaczenie dla zachowania zdrowia. Jedną ze skutecznych metod jest szczepionka na tężec. W naszym kraju już od 1962 roku wprowadzono obowiązek szczepień dla noworodków, małych dzieci w wieku szkolnym, a także żołnierzy. Profilaktyczne podawanie szczepionki na tężec co 5-7 lat pozwala na całkowitą ochronę zdrowia przed tą groźną chorobą. Osoby nieszczepione, u których doszło do skaleczenia powinny otrzymać surowicę przeciwtężcową, co jest często praktykowane w szpitalach. W przypadku skaleczenia, warto pamiętać o skutecznym odkażaniu rany za pomocą materiałów opatrunkowych i materiałów higienicznych, które każdy powinien mieć w swoim domu. Powinno się to zrobić zaraz po skaleczeniu czy zadrapaniu, aby zapobiec rozwojowi patogenów. Pamiętajmy jednak, aby nie unikać szczepień i dbać o swoje zdrowie.