Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą przewlekłą. Towarzyszą jej postępujące zniekształcenia oraz usztywnienia tkanki łącznej. Inaczej nazywana jest chorobą reumatoidalną. Jakie są jej przyczyny, jak się objawia i jak przebiega leczenie? Na te i inne pytania odpowiedź znajdziesz poniżej.
Zobacz także artykuł: Witamina na stawy - co zażywać na bolące stawy, jak zadbać o stawy, aby były zdrowe i mocne?
Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów i jakie są jego przyczyny?
Co to jest RZS? Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą zapalną. Obejmuje stawy oraz inne narządy, powodując ich postępujące zniekształcenia i usztywnienia. Nieleczona może sprawić, że stawy zniszczą się i będą niesprawne, ale także, że uszkodzą się inne narządy, co doprowadzić może nawet do śmierci. W związku z powyższym po rozpoznaniu RZS warto jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie, aby zahamować postęp schorzenia.
Nie do końca znane są przyczyny RZS, jednak najczęściej wskazuje się, że reumatoidalne zapalenie stawów powstaje na skutek czynników genetycznych oraz uszkodzeń w układzie odpornościowym. W związku z powyższym wskazuje się, że do czynników wpływających na rozwój choroby należą:
- obciążenia genetyczne (ryzyko wystąpienia RZS u kolejnych pokoleń jest znacznie większe, jeżeli ktoś w rodzinie chorował już na chorobę reumatoidalną, niemniej nie oznacza to, że schorzenie nie może pojawić się, jeżeli nie było wcześniej stwierdzone u nikogo innego);
- dysfunkcja układu odpornościowego (wówczas organizm postrzega własne tkanki jako „wroga”, przez co produkuje przeciwciała, które je uszkadzają);
- silny stres;
- uzależnienie od papierosów;
- płeć (znacznie częściej na chorobę reumatoidalną chorują kobiety);
- zakażenie niektórymi wirusami i bakteriami.
Jak objawia się RZS we wczesnej fazie rozwoju?
W przypadku RZS pierwsze objawy to przede wszystkim stan podgorączkowy i gorączkowy, bóle symetrycznych stawów, obrzęki, zniekształcenia oraz zesztywnienia. Choroba reumatoidalna atakuje bowiem najczęściej symetryczne stawy nadgarstkowe, śródręczno-paliczkowe, nadgarstkowe, międzypaliczkowe bliższe, śródstopno-paliczkowe, kolanowe czy barkowe. W związku z powyższym często wskazuje się, że łokieć tenisisty to reumatoidalne zaburzenia. Objawy RZS to także niszczenie chrząstek, powierzchni stawowych, ich unieruchomienie, zesztywnienie oraz zaniki mięśniowe.
Jakie mogą być powikłania RZS w różnych narządach i układach?
W przypadku RZS objawy pozastawowe są dość charakterystyczne. Reumatologiczne zapalenie stawów powoduje bowiem, że w innych narządach występują pewne powikłania. Zalicza się do nich:
- miażdżycę, która związana jest z toczącymi się w organizmie procesami zapalnymi;
- uszkodzenie zastawek, kardiomiopatia, zapalenie osierdzia, powodujące duszności, nietolerancję na wysiłek fizyczny czy ból w klatce piersiowej;
- guzki reumatoidalne, występujące pod skórą;
- suchość oka, będąca konsekwencją zapalenia spojówek;
- zapalenie naczyń, prowadzące do niedokrwienia narządów wewnętrznych;
- szybszy rozwój osteoporozy;
- ucisk na rdzeń kręgowy, zaburzenia czucia, drętwienie i mrowienie kończyn, prowadzące do ich niedowładu;
- śródmiąższowe zapalenie płuc;
- uszkodzenie nerek;
- anemia lub zła liczba krwinek białych;
- powiększone węzły chłonne i śledziona;
- większe ryzyko zachorowania na chłoniaki.
Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów?
Zastanawiasz się, jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów? Niestety nie ma leku, który doprowadzi do całkowitego wyleczenia choroby. Celem leczenia jest zatem zatrzymanie postępu choroby, dzięki czemu pacjent utrzyma sprawność i aktywność znacznie dłużej. Niezmiernie ważne jest także wykonywanie regularnej i wytrwałej gimnastyki chorych stawów, np. w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawu biodrowego. Niekiedy zaleca się również stosowanie kąpieli w wodach radoczynnych i siarczanych.
W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów leczenie w głównej mierze koncentruje się jednak na stosowaniu środków farmakologicznych, które łagodzą objawy reumatoidalnego zapalenia stawów oraz hamują proces niszczenia tkanek. W związku z powyższym leczenie warto wdrożyć jak najszybciej, aby w największym stopniu uniknąć przykrych powikłań. Ponadto warto zaznaczyć, że odstawienie leków spowoduje, że objawy RZS szybko powrócą.
Choroby reumatyczne - jakie są rodzaje i najczęstsze objawy?
Zapalenie reumatoidalne to tylko jedna z chorób reumatycznych. Choć wszystkie choroby stawów objawy mają dość podobne (ból i ograniczenie ruchomości stawów), to jednak występuje wiele ich rodzajów. Do grupy przewlekłej choroby stawów należą zatem:
- układowe choroby tkanki łącznej,
- zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa (spondyloartropatia),
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- zapalenia stawów, pochewek ścięgien oraz kaletek maziowych, towarzyszące zakażeniom,
- choroby stawów, towarzyszące chorobom dokrewnym i metabolicznym,
- nowotwory (np. szpiczak mnogi),
- zaburzenia nerwowo-naczyniowe,
- choroby kości i chrząstek,
- zmiany pozastawowe,
- inne zaburzenia (urazy, zaburzenia wewnętrzne stawu czy sarkoidoza)
Układowe choroby tkanki łącznej
Do układowych chorób tkanki łącznej zalicza się:
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- toczeń rumieniowaty układowy;
- twardzina;
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów;
- zapalenie wielomięśniowe oraz zapalenie skórno-mięśniowe;
- martwicze zapalenia naczyń oraz inne choroby naczyń.
Choroba zwyrodnieniowa stawów i ich powikłania
Choroba zwyrodnieniowa stawów powoduje, że tkanki stawu zostają uszkodzone. Dochodzi do tego wskutek nieprawidłowego obciążenia stawów oraz zaburzenia struktury chrząstki stawowej. Powoduje zmianę osi ustawienia stawów, powstanie wyrośli kostnych oraz wysięku. W konsekwencji stawy są zniekształcane, a obrysy poszerzane, dlatego z tym schorzeniem warto jak najszybciej udać się do lekarza.
Zapalenie stawów, ścięgien i kaletek maziowych towarzyszące zakażeniu
Jest to jedna z grup chorób reumatycznych. Prowadzi do zniekształcenia i unieruchomienia stawów. Powoduje ból, obrzęk oraz sztywność stawów.
Choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych, którym towarzyszą choroby stawów
Do tejże grupy chorób reumatycznych w powszechnej klasyfikacji zalicza się:
- choroby związane z obecnością kryształów,
- zaburzenia biochemiczne,
- choroby gruczołów dokrewnych,
- choroby z niedoboru odporności.
Ponadto do tej grupy chorób zalicza się także choroby dziedziczne, takie jak chociażby zespoły nadmiernej wiotkości czy postępujące kostniejące zapalenie mięśni.
Choroba reumatoidalna i zaburzenia nerwowo-naczyniowe
Ta grupa schorzeń wpływa nie tylko na niszczenie tkanki łącznej, ale także na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz krwionośnego. Występowanie wskazanych powyżej dolegliwości może znacząco utrudniać prawidłową pracę stawów oraz kości, a ich objawy to ból, ucisk, a także nierzadko niedokrwienie pewnych części ciała.
Choroby kości i chrząstek oraz zmiany zapalne w obrębie tkanek miękkich
Do chorób kości i chrząstek oraz zmian zapalnych w obrębie tkanek miękkich zalicza się:
- osteoporozę,
- osteomalację,
- zapalenie kości (uogólnione i miejscowe),
- osteoartropatię przerostową,
- uogólnioną samoistną hiperostozę szkieletu,
- martwice niedokrwienne kości,
- dysplazję kości oraz stawów,
- złuszczenie głowy nasady kości udowej,
- zapalenie kości oraz szpiku.
Różne zaburzenia, którym towarzyszą objawy ze strony stawów
Wśród pozostałych zaburzeń, którym towarzyszą objawy ze strony stawów, wyróżnia się:
- różne zaburzenia z towarzyszącymi objawami stawów (urazy, zaburzenia wewnętrzne stawu, sarkoidoza, reumatyzm palindromiczny, rumień guzowaty, hemofilie, okresowa opuchlizna stawów);
- inne zaburzenia (rodzinna gorączka śródziemnomorska, siatkowica histiocytowa wieloogniskowa, przewlekłe aktywne zapalenie wątroby, zespół towarzyszący dializom, trądzik, zapalenie krostkowe dłoni i podeszew czy polekowe zespoły reumatyczne).
Podsumowanie - choroby reumatyczne - badania i leczenie
Cechą charakterystyczną wszystkich chorób reumatycznych jest to, że powodują zmiany zapalne w obrębie tkanki łącznej. Ich badanie często oparte jest o badanie krwi, takie jak OB czy CPR. Leczenie chorób opiera się w zdecydowanej mierze na stosowaniu środków farmakologicznych. Ich zadaniem jest złagodzenie bólu, zahamowanie postępu uszkodzeń stawów i zachowanie ich ruchomości. W związku z powyższym leczenie najlepiej rozpocząć jak najszybciej.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
