Niestrawność (fachowo dyspepsja) to zespół dolegliwości przewodu pokarmowego, będący uciążliwą i dość częstą przypadłością. Choć sama w sobie nie jest chorobą, niekiedy może zwiastować poważniejsze schorzenia przewodu pokarmowego. Warto wiedzieć, jak pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości oraz jak im zapobiegać. 

Niestrawność – typowe objawy

Niestrawności nabawiamy się najczęściej wskutek przejedzenia. Często dopada nas w czasie świąt, gdy spożywamy różne ciężkostrawne potrawy w większych niż na co dzień ilościach. Wówczas pojawiają się typowe dla niestrawności symptomy, takie jak:

• uczucie pełności w brzuchu
• wzdęcia
• zgaga
• odbijanie
• czkawka
• bóle nadbrzusza
• mdłości i wymioty
• biegunka
• zaparcia
• senność i rozdrażnienie

Ponieważ niestrawność wiąże się ściśle z naszym współczesnym trybem życia, przez wielu nazywana jest jedną z chorób cywilizacyjnych. U jej podłoża, oprócz nieprawidłowego odżywiania, może też leżeć m.in. stres.

Niestrawność - leczenie

Pierwszym krokiem, który powinniśmy podjąć, gdy dopadnie nad niestrawność, jest dieta. Powinna ona trwać minimum jeden dzień, ale nie dłużej niż 3 dni. Wówczas nasze menu powinno bazować na sucharkach, kleiku i gorzkiej herbacie, potem stopniowo można wprowadzać lekkostrawne potrawy, np. zupę, gotowane warzywa i gotowane lub pieczone mięso. Ważne jest też, by posiłki nie były obfite. Warto również sięgnąć po zioła na niestrawność: dziurawiec, siemię lniane, melisę, imbir, kolendrę, kminek czy miętę (ta ostatnia jednak nie jest polecana w przypadku zgagi i refluksu). Pół szklanki naparu najlepiej wypić przed każdym posiłkiem. Objawy niestrawności złagodzi też picie ciepłej wody, ale, uwaga, małymi łykami (co kilka minut 2-3 łyki). To ważne, gdyż wypicie na raz dużej ilości da odwrotny efekt. Jeśli chcemy szybko przywrócić równowagę w przewodzie pokarmowym, możemy sięgnąć po leki dostępne bez recepty (np. Raphacholin, Bioprazol, Sylimarol, Ranigast). Wspomagają one trawienie, hamując wydzielanie kwasu solnego lub intensyfikując wydzielanie żółci. Zwykle zawierają m.in. kwasy dehydrocholowy i sylimarynowy, wyciąg z aloesu, czarnej rzodkwi lub karczocha.

Niestrawność jako objaw choroby

W większości przypadków za przykre dolegliwości odpowiada tzw. niestrawność czynnościowa, która związana jest z czynnikami pozachorobowymi, takimi jak:

• przejedzenie
• zjedzenie czegoś nieświeżego
• przyjmowanie niektórych leków (m.in. antybiotyków, salicylanów, suplementów diety z potasem i żelazem, środków na reumatyzm)
• nadwrażliwość
• nadmierny stres
• wdychanie dymu tytoniowego

Wyróżniamy jednak także drugi rodzaj niestrawności – niestrawność organiczną, u podłoża której leżą choroby, np.:

• choroba refluksowa
• choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
• przewlekłe stany zapalne dróg żółciowych, żołądka lub trzustki

• przewlekły nieżyt żołądka
• nowotwory przewodu pokarmowego lub przełyku

Niestrawność czynnościową łatwo zwalczyć poprzez odpowiednią dietę, zmianę trybu życia czy unikanie czynników wywołujących przykre dolegliwości. Jeśli jednak to nie pomaga, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ nękająca nas niestrawność może być objawem poważniejszej choroby. Należy to zrobić niezwłocznie, zwłaszcza gdy pojawiają się objawy towarzyszące, jak:

• utrata masy ciała
• długotrwałe wymioty
• krew w stolcu
• problemy z połykaniem

W celu ustalenia przyczyny długotrwałej niestrawności konieczne będzie przeprowadzenie USG jamy brzusznej oraz badanie endoskopowe.

Niestrawność – jak jej uniknąć?

Jeśli nie chcemy, by niestrawność i towarzyszące jej dolegliwości zatruwały nam życie, musimy pamiętać o podstawowych zasadach zdrowego stylu życia:

• jeść powoli i dokładnie gryźć
• zmniejszyć porcje
• spożywać 4-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach
• nie jeść później niż 2-3 godziny przed snem
• unikać dań smażonych i duszonych, a także tłustych i słonych
• ograniczyć słodycze, alkohol i kawę
• odstawić napoje gazowane
• unikać przetworzonych, gotowych dań, produktów w torebkach czy puszkach
• rzucić palenie
• nauczyć się radzić sobie ze stresem
• nie zapominać o aktywności fizycznej