Krzywa cukrowa: kiedy należy badać? Wskazania i normy

Na karb przemęczenia i stresu kładziemy różne dolegliwości, np. senność, osłabienie, napady głodu, zwiększone pragnienie, przyspieszone bicie serca, częstsze oddawanie moczu, wzrost masy ciała, podatność na infekcje. Nie wolno ich jednak bagatelizować. Nawet takie błahe z pozoru objawy mogą bowiem wskazywać na poważne kłopoty zdrowotne, np. rozwijającą się cukrzycę. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie każdej choroby znacznie zwiększa szanse na jej wyleczenie.

Kiedy należy się zastanowić nad badaniem krzywej cukrowej?

Cukier jest głównym materiałem energetycznym dla organizmu człowieka. Jego obecność jest również niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego oraz do pracy mięśni szkieletowych. Jego stężenie we krwi powinno się znajdować na określonym poziomie. Jeśli jest go za mało lub za dużo, dochodzi do poważnych zaburzeń metabolicznych i w konsekwencji różnych komplikacji zdrowotnych, jak np. cukrzycy, hipoglikemii i hiperglikemii. Ryzyko pojawienia się którejś z tych chorób jest większe u osób po 45. roku życia i kobiet w ciąży. Do czynników ryzyka specjaliści zaliczają również nadciśnienie tętnicze, nadwagę i otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz małą aktywność fizyczną. Dlatego przy pierwszych niepokojących objawach należy wykonać badanie cukru we krwi – w szczególności dotyczy to osób należących do grup ryzyka. W pierwszej kolejności lekarz rodzinny zleca badanie glukozy na czczo. Jeśli wynik odbiega od normy, należy wykonać dodatkowe testy. Są nimi przede wszystkim: krzywa cukrowa i insulinowa (badanie sposobu, w jaki organizm wydziela insulinę oraz metabolizuje cukier). Jeśli lekarz podejrzewa autoimmunologiczne choroby tarczycy, może ponadto zlecić badanie anty-TPO.

Krzywa cukrowa – cena badania

Krzywą cukrową, inaczej doustny test obciążenia glukozą (OGTT), na zlecenie lekarza wykonuje się bezpłatnie. Badanie można także wykonać prywatnie, bez skierowania. Cena krzywej cukrowej dwu-punktowej wynosi ok. 15 złotych, zaś koszt trzy-punktowej krzywej cukrowej to ok. 30 złotych. Pamiętajmy, że wynik sugerujący podwyższony poziom glukozy, nie jest ostatecznym potwierdzeniem choroby. Lekarz prowadzący w tym wypadku może zlecić dodatkowe badania.

Krzywa cukrowa – niskie wyniki

Niska wartość stężenia glukozy, czyli poniżej 70 mg/dl w krzywej cukrowej, może wskazywać na hipoglikemię i początki cukrzycy. Nie jest to jednak jednoznaczne z chorobą. Należy wykonać dodatkowe badania.

Jak przebiega badanie krzywej cukrowej?

Badanie krzywej cukrowej polega na dwu- lub trzykrotnym określeniu stężenia glukozy we krwi: na czczo, a następnie 1 lub 2 razy po wypiciu 300 ml roztworu zawierającego wodę i 75 g glukozy. Ponieważ do badania pobiera się niewielką ilość krwi, nie ma przeciwwskazań do jego wykonania. Po pobraniu krwi przez pielęgniarkę należy w czasie ok. 5 minut wypić małymi łyczkami sporządzony przez nią roztwór glukozy i odczekać dwie godziny (w przypadku krzywej dwupunktowej) w pozycji siedzącej. Nie wolno w tym czasie podejmować żadnego wysiłku fizycznego, przyjmować posiłków, pić napojów, ani palić tytoniu. Po upływie 2 godzin (w przypadku krzywej 2- pkt), pielęgniarka ponownie pobiera krew. W przypadku wykonywania krzywej cukrowej trzypunktowej krew pobierana jest dwukrotnie po wypiciu roztworu glukozy, co 60 minut. Z wynikami należy jak najszybciej udać się do lekarza, który je odpowiednio zinterpretuje i postawi właściwą diagnozę. Może też skierować pacjenta na dodatkowe badania.

Jak należy się przygotować do badania krzywej cukrowej?

Przy podejrzeniu o nietolerancję glukozy lub cukrzycę należy wykonać podstawowe badania. Glukoza jest wykrywana we krwi nawet w małym stężeniu. Przygotowania do testu OGTT należy rozpocząć kilka dni wcześniej. Dotyczy to w szczególności pacjentów przyjmujących leki moczopędne, sterydowe i stosujących antykoncepcję hormonalną. Powinni oni odstawić te leki na trzy dni przed planowanym badaniem. Pacjenci cierpiący na przeziębienie i inne infekcje powinni odłożyć badanie, aż powrócą do zdrowia. Kobiety w ciąży muszą poinformować o tym fakcie pielęgniarkę, zanim pobierze ona próbkę krwi.

Badanie glukozy – jak się przygotować

Na dobę przed badaniem nie wolno spożywać alkoholu ani palić papierosów. Zaleca się, aby pacjenci nie podejmowali przed badaniem intensywnego wysiłku fizycznego. Przez trzy dni poprzedzające test należy stosować dietę o umiarkowanej zawartości węglowodanów, aby wyniki były jak najbardziej miarodajne. Pacjent przed badaniem powinien być na czczo, po minimum 12. godzinach od ostatniego posiłku. Na diagnostykę należy zgłosić się rano, po przespanej nocy, z kubeczkiem, wodą mineralną i zakupioną wcześniej w aptece glukozą.

Jakie są normy stężenia cukru we krwi? Interpretacja wyników

Jakie możliwe wyniki daje krzywa cukrowa? Norma stężenia glukozy we krwi wynosi od 70 do 99 mg/dl na czczo i ok. 150 mg/dl w ciągu dnia.

Więc analogicznie: na czczo 100-125 mg/dl i po posiłku 140-199 mg/dl oznacza stan przedcukrzycowy. Natomiast przy 126 mg/dl przed posiłkami oraz powyżej 200 mg/dl w ciągu dnia diagnozowana jest cukrzyca.

Stan przedcukrzycowy bądź cukrzyca – co robić?

Jeśli wyniki badania wskazują na stan przedcukrzycowy lub cukrzycę, nie wolno wpadać w panikę. Każdy stres wpływa negatywnie na stężenie poziomu cukru we krwi. Właściwą interpretacją wyników powinien zawsze zająć się lekarz prowadzący. Bierze on pod uwagę nie tylko wyniki, ale także ogólny stan zdrowia danego pacjenta, jego kondycję fizyczną i psychiczną, wyniki innych badań, jak np. poziom trójglicerydów we krwi, masę ciała, ciśnienie itd. To on również zleci przeprowadzenie dodatkowych badań i ustali odpowiednią terapię. Niezależnie od przepisanych leków zaleci stosowanie odpowiedniej diety ubogowęglowodanowej, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz aktywność fizyczną.

Jak dowiodły badania kliniczne, środki te pozwalają utrzymać stężenie glukozy na odpowiednim poziomie, wpływają na obniżenie poziomu cholesterolu i utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi. Posiłki powinny być spożywane częściej (co 2,5-3 godziny), ale w mniejszych ilościach. Dieta dla cukrzyka polega nie tylko na ograniczeniu spożycia cukrów, ale również owoców (do 200-300 g dziennie) i słodzonych napojów. Najlepiej spożywać produkty o niskim indeksie glikemicznym, łącząc je z dużą porcją warzyw, co spowalnia proces wchłaniania glukozy do krwi. Ważne jest również, aby unikać potraw smażonych, ponieważ ich spożycie podnosi poziom cukru na wiele godzin po posiłku.

Krzywa cukrowa a kobieta w ciąży

Każda kobieta podczas ciąży narażona jest na tzw. cukrzycę ciążową. Do czynników ryzyka specjaliści zaliczają: wiek powyżej 35. roku życia, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz zespół policystycznych jajników. Pierwsze badanie glukozy w ciąży wykonuje się na samym jej początku, w pierwszym trymestrze (ok. 9-10 tydzień ciąży). Cukrzycę ciążową rozpoznaje się dopiero pomiędzy 24. a 28. tygodniem. Dlatego krzywa cukrowa w ciąży stanowi badanie obowiązkowe dla każdej przyszłej mamy, nawet jeśli nie znajduje się ona w grupie ryzyka, ani nie stwierdzono u niej podwyższonego poziomu glukozy we krwi na czczo. Kobiety grupy ryzyka poddawane są dodatkowemu badaniu o nazwie krzywa insulinowa.

Krzywa cukrowa i krzywa insulinowa stanowią podstawowe badania diagnostyczne, które wykonuje się celem zdiagnozowania cukrzycy ciążowej. W przypadku jej wystąpienia pacjentka powinna codziennie na czczo, zaraz po przebudzeniu oraz 2 godziny po każdym posiłku, badać poziom cukru we krwi, stosować zalecaną dietę oraz przyjmować przepisane przez specjalistę leki.