Żywokost lekarski (kosztywał) – maść, olej i nalewka. Jakie właściwości, zastosowanie oraz działanie ma żywokost?

Żywokost lekarski (kosztywał) – maść, olej i nalewka. Jakie właściwości, zastosowanie oraz działanie ma żywokost? - zdjęcie

Żywokost lekarski należy do nieco zapomnianych roślin leczniczych. Jego właściwości znano już w czasach starożytnych. Z powodzeniem stosowano go przy złamaniach oraz oparzeniach i odmrożeniach. Obecnie przeżywa odrodzenie. Co warto wiedzieć o tej roślinie?

Czym jest żywokost lekarski (kosztywał)?

Żywokost lekarski (Symphutym officinale L.) znany w tradycji ludowej jako „kosztywał” i „żywy gnat” jest rośliną wieloletnią z rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae). Rośnie prawie w całej Europie (z wyjątkiem krańców północnych i południowych) oraz Azji (aż po wschodnią Syberię). W Polsce można go spotkać nad brzegami rzek i jezior, w wilgotnych rowach oraz na mokrych łąkach całego niżu i rejonu podgórskiego.

Jak wygląda żywokost?

Łodyga rośliny osiąga długość około 1 metra. Jest prosto wzniesiona, kanciasta, z wieloma odgałęzieniami. Liście rośliny są bardzo długie (ok. 50 cm), szorstkie, owłosione i bardzo ostro zakończone. Kwiaty zwykle zwisają i mają kolor purpurowo-fioletowy lub biały. Część leczniczą rośliny stanowi głównie długi (ok. 80 cm), gruby i rozgałęziony korzeń grubości kciuka, który z zewnątrz jest ciemno-brązowy (prawie czarny), a w środku biały lub żółty. Po jego rozcięciu wydziela się lepki, tłusty śluz. Do celów leczniczych wykorzystuje się korzeń żywokostu wykopywany na jesieni lub wiosną w drugim oraz trzecim roku wegetacji, z upraw lub stanu naturalnego oraz świeże liście.

Jakie właściwości ma żywokost lekarski?

Korzeń żywokostu (Radix Symphyti) zawiera około 1,5% alantoiny, 6,5% garbników, 10-15% śluzu, kwasy wielofenolowe (chlorogenowy, kawowy i litospermowy), skrobię, asparaginę, -sytosterol, związki cukrowe, aminokwasy, olejki eteryczne oraz sole mineralne (z dużą ilością krzemu). Tak bogaty skład sprawia, że korzeń i jego wyciągi przyjmowane doustnie działają powlekająco, regenerująco i ściągająco na błony śluzowe żołądka i jelit. Ponadto, zmniejszają i hamują mikrokrwawienia z uszkodzonych naczyń włosowatych w przewodzie pokarmowym, zmniejszają stan zapalny i ułatwiają zabliźnianie ubytków spowodowanych owrzodzeniem. Hamują także proces zanikania błon śluzowych żołądka i jelit u osób w podeszłym wieku. Badania kliniczne wykazały również wysoką skuteczność przy wypełnianiu ubytków kostnych po złamaniach, między innymi przez zwiększenie liczby leukocytów obojętnochłonnych oraz pobudzanie mechanizmów obronnych. Stwierdzono także, że wyciąg z korzenia żywokostu wpływa korzystnie na błony śluzowe, dlatego można go stosować do płukania jamy ustnej i gardła. W niektórych rejonach Austrii i Niemiec liście żywokostu zanurza się w cieście na omlety i wypieka.

Żywokost lekarski na stawy

Stwierdzono zbawienny wpływ nalewki z żywokostu na obrzęki, stany zapalne choroby zwyrodnieniowe stawów. Nawet w przypadkach, kiedy zawiodą wszystkie metody stosowane przez lekarzy, żywokost potrafi zdziałać prawdziwe cuda. Wcierany w chory staw i sąsiadujące z nim kości i mięśnie przywraca ruchliwość stawów i je regeneruje. Podobny wpływ wywierają zaparzone liście żywokostu. Na stawy przykłada się ciepłą papkę sporządzoną z liści. Działa bardzo szybko i skutecznie w przypadku skręcenia, zwichnięcia i przeciążenia stawu. Pomaga również przy deformacjach stawów i wystających kostkach na rękach i stopach. Liście żywokostu można również stosować jako dodatek do kąpieli w chorobach reumatycznych, dnie moczanowej, bólach kostnych, uszkodzeniach dysku międzykręgowego oraz żylakach i złamaniach kości.

Maść z żywokostu – jak przygotować i jakie są jej właściwości?

Zewnętrzne stosowanie żywokostu na uszkodzoną skórę przyspiesza ziarninowanie, dlatego wykorzystuje się go do sporządzania maści. Można ją z powodzeniem stosować na rany, owrzodzenia, otarcia, oparzenia, odmrożenia, owrzodzenia żylakowe nóg, egzemy i odleżyny, również u zwierząt. Maść z żywokostu można kupić w każdej aptece, ale łatwo sporządzić ją domowym sposobem.

Żywokost – maść

Cztery do sześciu świeżych, umytych korzeni żywokostu należy pociąć na mniejsze kawałki, włożyć do garnka i krótko przesmażyć z około 250 gramami czystego smalcu, po czym pozostawić na noc. Następnego dnia całość ogrzać, przecedzić przez ściereczkę i wycisnąć. Przełożyć do małych słoiczków i po wystygnięciu gotową maść żywokostową przechowywać w lodówce.

Zobacz także: Pielęgnacja ciała

Nalewka z żywokostu – jak przygotować i jakie są jej właściwości?

Nalewka z żywokostu stosowana do nacierania chorych stawów i kończyn skutecznie przywraca ich ruchliwość i likwiduje obrzęki oraz stan zapalny. Leczy również reumatyzm, dyskopatię, schorzenia kręgosłupa, stany zapalne ścięgien oraz pomaga przy złamaniach kości.

Nalewka z żywokostu na spirytusie

Korzenie żywokostu należy umyć i wyszorować szczotką. Następnie pociąć na małe kawałki i przełożyć do butelki, aby ściśle ją wypełniły, aż po szyjkę. Teraz trzeba je zalać spirytusem rozcieńczonym pół na pół z wodą lub żytniówką (płyn musi zakrywać wszystkie korzenie). Butelka musi zostać zakręcona i pozostawiona na 14 dni w ciepłym miejscu (na słońcu lub w pobliżu kaloryfera czy pieca).

Na co trzeba uważać, stosując żywokost? – przeciwwskazania

Żywokost lekarski zawiera toksyczne alkaloidy pirolizydynowe (symfytynę, echimidynę, likopsaminę, acetylolikopsaminę, lasiokarpinę, N-tlenek heliosupiny), których wykrycie spowodowało znaczne zmniejszenie zainteresowania rośliną na długie lata. Stwierdzono, że długotrwałe przyjmowanie preparatów z kosztowałem powoduje stopniowe uszkodzenia miąższu wątroby, polegające na powiększaniu jego komórek, powstawaniu zwłóknień i przerastaniu tkanki w przewodach żółciowych, co w końcu może doprowadzić do marskości wątroby, zwiększając ryzyko powstania nowotworu. Na szczęście roślinę przywrócono do łask, ponieważ badania kliniczne wykazały, że stosowana zewnętrznie jest całkowicie bezpieczna. W aptekach i sklepach zielarskich dostępne są gotowe preparaty z kosztywału, jak np. maść i olej z żywokostu czy olej żywokostowy z gojnikiem stosowany na odmrożenia.

Jak uprawiać żywokost lekarski?

Kosztywał należy do jednego z najlepszych ziół, jakie oferuje natura. Doraźnie można nawet stosować okłady przygotowane ze świeżych liści żywokostu. Wystarczy je zerwać, zgnieść, przyłożyć na zranione czy stłuczone miejsce, zabandażować i pozostawić na godzinę na skórze. Z uwagi na cenne właściwości lecznicze, praktycznie w każdym ogrodzie powinien rosnąć żywokost. Korzeń dostępny jest w sklepach ogrodniczych. Można też uprawiać go z nasion, które wysiewa się jesienią lub wiosną. Żywokost jest gatunkiem mrozoodpornym.

Należy dodać, że oprócz cennych właściwości leczniczych pełni również funkcję ozdobną – nadaje ogrodowi naturalistyczny charakter. Można go również wykorzystać do produkcji naturalnego nawozu i preparatu do ochrony roślin. Kwitnienie żywokostu przypada na maj i czerwiec. Kwiaty mają rurkowato-dzbanowaty kształt, purpurową barwę (czasem białą lub kremową) i zebrane są w zwisające kwiatostany. Owocem żywokostu jest lśniąca, czarna rozłupka. W sprzedaży dostępne są atrakcyjne odmiany rośliny: Aureum o liściach przebarwiających się na złoto oraz Purpureum o pełnych kwiatach. Kosztywał jest łatwy w uprawie, może rosnąć zarówno na stanowisku słonecznym, jak i częściowo zacienionym. Ważne, aby podłoże było żyzne i dość wilgotne (nie znosi suszy).

Ile kosztuje żywokost?

Preparaty z kosztywału nie są drogie. Maść żywokostową można kupić za około 20 złotych za 100 ml, czysty olej z żywokostu kosztuje około 20 złotych za 100 ml, a żywokost z gojnikiem około 15 złotych za 100 ml.

Maść z żywokostu, czy nalewka z tej cennej rośliny leczniczej powinna znajdować się w każdej apteczce domowej.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają...

Zdrowy tryb życia Ciecierzyca: jakie ma wartości odżywcze oraz co warto z niej przygotować?
Ciecierzyca jest warzywem strączkowym, które jest dobrze znane wśród wegan i wegetarian. Ceniona jest przede wszystkim za wysoką zawartość wartościowego białka. Często zaliczana jest nawet do tzw. superfoods, czyli grupy pokarm&...
Przeziębienie i grypa Paracetamol – czym jest oraz jakie są jego właściwości? Jak jest prawidłowe dawkowanie paracetamolu, aby zapobiec przedawkowaniu?
W poniższym artykule uzyskasz informacje na temat jednego z bezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty, jakim jest paracetamol. Poznasz jego mechanizm działania, dawkowanie, skutki jego prze...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem