Zapalenie ucha – jak je rozpoznać i leczyć?

zapalenie-ucha-dotyka-nie-tylko-dzieci-ale-takze-doroslych - zdjęcie

Ból ucha to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, z którą każdy miał do czynienia przynajmniej raz w życiu. Objaw ten zazwyczaj jest świadectwem toczącego się procesu zapalnego. Zapalenie ucha najczęściej przytrafia się w dzieciństwie i ma podłoże wirusowe. Jednak choroba ta zależnie od rodzaju i konkretnego umiejscowienia, może dotknąć osoby w każdym wieku i mieć różne przyczyny. 

Narząd słuchu składa się z trzech elementów:

  • ucha zewnętrznego – czyli małżowiny usznej i zewnętrznego przewodu słuchowego
  • ucha środkowego – w którego skład wchodzi jama bębenkowa wraz z kosteczkami słuchowymi; od ucha zewnętrznego oddziela je błona bębenkowa, a trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza) łączy je z nosogardłem – połączenie to najczęściej powoduje zapalenie ucha środkowego, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, u których trąbki słuchowe nie są jeszcze ostatecznie wykształcone
  • ucha wewnętrznego – którego kluczowy fragment stanowi błędnik, składający się ze ślimaka, kanałów półkolistych i wewnętrznego przewodu słuchowego

Stan zapalny może dotyczyć każdego z wymienionych wyżej elementów.

Zapalenie ucha zewnętrznego

Choroba ta jest dość powszechna i występuje niezależnie od wieku. Stan zapalny dotyczy przede wszystkim zewnętrznego przewodu słuchowego, a jego przyczyną jest prawdopodobnie uszkodzenie gruczołów łojowych, które przestają produkować, mającą funkcję ochronną, woskowinę. Może do tego dojść w wyniku zbyt dużej wilgotności, uszkodzenia nabłonka lub zmiany pH w przewodzie słuchowym. Zapalenie ucha zewnętrznego może mieć rozmaite podłoże, także związane z naszym trybem życia. Schorzeniu sprzyja:

  • częsty kontakt z wodą (np. korzystanie z basenu, gdzie drobnoustroje łatwo się przemieszczają, a chlorowana woda dodatkowo zmiękcza naskórek)
  • nieprawidłowe czyszczenie uszu (np. przy pomocy zapałki zamiast patyczków higienicznych lub specjalnego sprayu do higieny uszu)
  • cukrzyca
  • alergia

Za stan zapalny mogą być odpowiedzialne drobnoustroje (z łatwością mogą się dostać do ucha np. podczas pływania w basenie) – najczęściej wirusy, ale też bakterie lub grzyby. Zapalenie ucha zewnętrznego objawia się:

  • bólem i obrzękiem skóry zewnętrznego przewodu słuchowego
  • łuszczącym się naskórkiem zalegającym w przewodzie słuchowym
  • wydzieliną o nieprzyjemnym zapachu
  • bólem w stawie skroniowo-żuchwowym (występującym np. podczas jedzenia)
  • powiększonymi i bolesnymi węzłami chłonnymi
  • swędzeniem przewodu słuchowego
  • osłabieniem, ogólnym złym samopoczuciem, czasem gorączką
  • niekiedy niedosłuchem

Nieleczony stan zapalny może rozszerzyć się na ucho środkowe, a także objąć sąsiadujące tkanki i narządy, np. ślinianki przyuszne, wyrostek sutkowy czy kość skroniową. W skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do utraty słuchu. Do rozpoznania choroby konieczne jest badanie laryngologiczne. W niektórych przypadkach lekarz zaleca dodatkowo pobranie wymazu do testów mikrobiologicznych, USG ślinianki przyusznej lub RTG kości skroniowej. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków, najczęściej w formie kropli, a w poważniejszych przypadkach – w postaci preparatów doustnych. Dodatkowo laryngolog powinien systematycznie oczyszczać przewód słuchowy pacjenta. W trakcie leczenia należy powstrzymać się od samodzielnego usuwania woskowiny, ponieważ może ono zaostrzyć stan zapalny.

Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego dotyczy przede wszystkim niemowląt i małych dzieci - blisko 90% maluchów chorowało przynajmniej raz w życiu, a większość z nich wielokrotnie. Tak wysoka zachorowalność związana jest ze specyficzną anatomią trąbki słuchowej dziecka (jest krótsza, szersza i umiejscowiona bardziej poziomo, co sprawia, że każda infekcja górnych dróg oddechowych z łatwością przechodzi z jamy nosowo-gardłowej do ucha). Stanom zapalnym ucha środkowego u dzieci dodatkowo sprzyjają alergie, polipy, przerost migdałka, zaburzenia odporności, refluks żołądkowo-przełykowy, a także bierne wdychanie dymu tytoniowego. W zależności od przebiegu choroby wyróżniamy 3 postaci zapalenia ucha środkowego:

  • ostre – obejmuje jamę bębenkową, ale ciągłość błony bębenkowej zostaje zachowana; stan zapalny występuje równolegle z infekcją górnych dróg oddechowych, a jego źródłem mogą być wirusy (np. grypy, adenowirusy) lub bakterie (np. pneumokoki). Objawia się silnym, tętniącym bólem ucha, szumami usznymi, a także gorączką, brakiem apetytu, złym samopoczuciem, bólem głowy i wymiotami. Może nastąpić pewne upośledzenie słuchu. Leczenie, oprócz antybiotyków, obejmuje leki podawanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (np. Paracetamol, Ibuprofen, Pyralgina), a także zmniejszających obrzęk. Antybiotyk należy stosować przez 10 dni, a w przypadku zaburzeń odporności i u dzieci poniżej 2. roku życia nawet dłużej
  • wysiękowe – wywołane przez bakterie lub wirusy; objawia się zaleganiem jałowego płynu w błonie bębenkowej oraz pogorszeniem słuchu; błona bębenkowa jest zachowana; nieleczone skutkuje nieodwracalnymi zmianami i trwałym uszkodzeniem słuchu. Terapia często polega na nacięciu błony bębenkowej i założeniu drenów odprowadzających wydzielinę
  • przewlekłe – stan zapalny jest przewlekły, następuje ubytek błony bębenkowej; typowym objawem jest ropny lub surowiczy wyciek z ucha oraz pogorszenie słuchu; infekcję wywołują bakterie. W tym wypadku konieczne jest leczenie operacyjne

Badanie laryngologiczne (przede wszystkim ocena stanu błony bębenkowej, ewentualnie badanie słuchu, wydzieliny z ucha lub tomografia) pozwoli rozpoznać konkretną postać choroby i dobrać odpowiednie leczenie. Jeśli źródłem choroby jest przerost migdałka, należy go usunąć. Podobnie w przypadku polipów. Ryzyko zachorowania zmniejszy też szybka reakcja na infekcje górnych dróg oddechowych, a także rozpoznanie i leczenie wszelkich alergii. Nieleczone zapalenie ucha środkowego przenosi się na ucho wewnętrzne i grozi poważnymi powikłaniami – perforacją błony bębenkowej, porażeniem nerwu twarzowego, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz trwałą utrata słuchu.

Zapalenie ucha wewnętrznego (błędnika)

Zapalenie błędnika najczęściej jest efektem nieleczonego stanu zapalnego w uchu środkowym, czyli powikłaniem po przewlekłym zapaleniu. W rzadkich przypadkach jest spowodowane przez uraz lub choroby autoimmunologiczne. Zapalenie ucha wewnętrznego może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Charakterystyczne objawy to:

  • zaburzenia równowagi
  • zawroty głowy
  • nudności, wymioty
  • oczopląs
  • szumy w uszach
  • niedosłuch lub głuchota
  • zmęczenie i złe samopoczucie

Zignorowanie tych symptomów lub odkładanie wizyty u lekarza jest bardzo niebezpieczne i może skutkować powikłaniami takimi jak zapalenie opon mózgowych, utrata słuchu czy nieodwracalne uszkodzenie narządu równowagi. Zapalenie ucha wewnętrznego można rozpoznać, wykonując badanie neurologiczne i laryngologiczne, a także rezonans magnetyczny. Leczenie przebiega w warunkach szpitalnych, polega na dożylnym podawaniu antybiotyków oraz zabiegach operacyjnych - drenażu ucha środkowego, a w poważniejszych przypadkach usunięciu błędnika.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Układ oddechowy

Krztusiec (koklusz) – jakie są objawy i jak leczyć?
Krztusiec jest ostrą w przebiegu chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez bakterie. Głównym objawem klinicznym są nawracające napady silnego kaszlu, które prowadzą do utrudnienia oddychania.Czym jest krztusiec (koklusz)?Krztus...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Układ pokarmowy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy, przebieg choroby i leczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba, która znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest również bardzo podstępna i niebezpieczna, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów....

Układ pokarmowy

Rozszerzanie diety niemowląt krok po kroku. Jak i kiedy zacząć?
Rozszerzanie diety niemowląt jest naturalnym procesem i kolejnym krokiem w rozwoju dziecka. Warto wiedzieć, w jaki sposób i kiedy wprowadzić dziecku nowe produkty, przy czym znaczenie ma nie tylko ich ilość, ale też jakość....

Układ pokarmowy

Mykoterapia - prozdrowotne właściwości grzybów w leczeniu naturalnym
Grzyby charakteryzują się wieloma właściwościami leczniczymi, które zostały odkryte przez ludzi już setki lat temu. Mykoterapia (zwana też fungoterapią) jest dziedziną medycyny naturalnej, której podstawą jest profesjonalne leczenie grzyb...

Choroby skóry

Olej lniany – kosmetyczne właściwości w naturalnej pielęgnacji skóry i włosów
Olej lniany pozyskiwany jest w wyniku tłoczenia na zimno nasion lnu zwyczajnego. Olej ten ma szerokie zastosowanie i może być stosowany zarówno wewnętrznie (do spożycia), jak i zewnętrznie (na skórę). W kosmetyce olej lniany wyst...

Dieta i odchudzanie

Sok z selera naciowego – eliksir młodości, który odchudza, pomaga walczyć ze stresem i poprawia wygląd
Sok z selera naciowego zyskuje coraz większą popularność wśród osób dbających o zdrową dietę. Niesamowite właściwości tego napoju są wręcz owiane legendą. W mediach społecznościowych można natknąć się na niezliczone przepisy na soki warzy...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dieta i odchudzanie

Kiwi – unikalne właściwości prozdrowotne. Dlaczego warto włączyć ten owoc do diety?
Aktinidia chińska, znana powszechnie jako kiwi, słynie ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie. Owoc wyróżnia się bogatą zawartością flawonoidów, karotenoidów i witamin, przez co stanowi istotne urozmaicenie codziennej diety....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem