Zapalenie spojówek to jedno z najczęściej występujących schorzeń narządu wzrokowego. Każdy przynajmniej raz miał z nim do czynienia i mniej więcej wie, jak się objawia. Jednak nie każdy ma świadomość, że są różne rodzaje i przyczyny tego schorzenia, a co za tym idzie, także nieco inne obawy i sposób leczenia. I choć dolegliwość ta wydaje się błaha i w istocie nie jest groźna, wymaga odpowiedniej, specjalistycznej kuracji.
Rola spojówki
Spojówka to cienka, przezroczysta i bardzo delikatna błonka, która powleka całą powierzchnię gałki ocznej, a także wewnętrzną część powiek. Znajdują się w niej m.in. gruczoły łzowe i śluzowe, produkujące łzy, które nawilżają powierzchnię gałki ocznej i wypłukują zanieczyszczenia. Powłoka ta pełni rolę ochronną, jednak jej stan zapalny powoduje zaburzenie tej funkcji. Gałka oczna jest wówczas wystawiona na działanie wielu szkodliwych czynników. Dlatego dokucza nam pieczenie i łzawienie oka oraz nadwrażliwość na światło. Pierwsze tego typu objawy można uśmierzyć, stosując krople do oczu dostępne bez recepty: nawilżające (np. Starazolin HydroBalance), łagodzące (np. Homeoptic) czy z wyciągiem ze świetlika. Jeśli jednak po 2-3 dniach nie zauważymy poprawy, konieczna będzie konsultacja z okulistą (nie potrzebujemy do tego skierowania). Kluczowe jest określenie przyczyny dolegliwości. Zazwyczaj lekarzowi wystarcza do tego zwykły wywiad i badanie lampą szczelinową. Ewentualnie może być wskazane pobranie wydzieliny na testy. Ustalenie źródła problemu pozwala na dobranie odpowiednich lekarstw i szybkie pozbycie się kłopotu. Stan zapalny spojówki wywołany może być przez:
- Bakterie
- Zmiany alergiczne
- Zespół suchego oka
Rzadziej:
- wirusy i chlamydie
- grzyby
Bakteryjne zapalenie spojówek
Ten rodzaj występuje najczęściej i z reguły dotyczy obu oczu. Zazwyczaj wywołany jest przez paciorkowce lub gronkowce. Charakterystyczna oznaka to dość intensywna, lepka wydzielina ropna w worku spojówkowym i łzowym, która skleja powieki. Przekrwienie i obrzęk oka jest w tym przypadku stosunkowo niewielki, mogą natomiast pojawić się brodawki, a w rozwiniętym stadium żółtawe plamy i krwiste wybroczyny. Leczenie trwa około tygodnia i polega na podaniu roztworu antybiotyku w formie maści lub kropli (np. Biodacyna).
Alergiczne zapalenie spojówek
Jego źródłem są alergeny. Objawy – przede wszystkim silny świąd, łzawienie i obrzęk - mogą występować przez cały rok, nasilając się w okresie wiosennym. Towarzyszy im katar sienny. Oprócz pyłków roślin przyczyną mogą być kosmetyki, leki lub środki chemiczne. Aby złagodzić objawy, podaje się środki przeciwhistaminowe (np. Cusicrom). Niekiedy wskazane jest odczulanie.
Zapalenie spojówek spowodowane zespołem suchego oka
Ten rodzaj stanu zapalnego może występować przez cały rok, a jego przyczyną jest nieprawidłowe funkcjonowanie filmu łzawego – niewłaściwy skład lub zbyt małe wydzielanie łez. Objawy takiego schorzenia to silne pieczenie, ogólne podrażnienie oczu, uczucie „piasku” pod powiekami, czasem swędzenie i nadwrażliwość na światło. Dolegliwości natężają się podczas pracy przy komputerze i przebywania w klimatyzowanym pomieszczeniu. Zespół suchego oka może występować po zabiegach (jak laserowa korekcja wzroku), podczas stosowania niektórych leków (np. antykoncepcyjnych czy przeciwdepresyjnych), a także u kobiet w okresie menopauzy. Lekarstwem tutaj będą tzw. „sztuczne łzy” np. Lacrimal. Oprócz tego należy pić dużo wody, nawilżać powietrze w mieszkaniu i robić przerwy w czytaniu czy pracy przy komputerze.
Wirusowe zapalenie spojówek
Powodem najczęściej są adenowirusy, które wywołują infekcje górnych dróg oddechowych. Ten typ schorzenia to zwykle powikłanie po przebytym zapaleniu gardła lub ucha. Zmiany w wyglądzie spojówki są tutaj znaczne (występuje silne przekrwienie i obrzęk, obfita wydzielina, swędzenie i wrażenie obcego ciała w oku) i po kilku dniach obejmują również rogówkę (pojawiają się białe nacieki i zmętnienia). Wówczas nasila się ból, łzawienie oraz światłowstręt. Mogą występować dodatkowo objawy ogólne takie jak powiększone węzły chłonne. Leczenie jest dłuższe (trwa nawet 3 tygodnie) i opiera się na lekach przeciwwirusowych (np. Zowirax), przeciwzapalnych i odkażających. Dodatkowo podaje się krople redukujące obrzęk (np. Betadrin). Wirusowym zapaleniem spojówek łatwo jest się zarazić poprzez dotyk, dlatego profilaktycznie lepiej pozbyć się kosmetyków do oczu używanych podczas infekcji. Przyczyną zapalenia spojówek mogą być też grzyby, choć zdarza się to rzadko i zwykle jest efektem długotrwałej kuracji antybiotykowej. Źródła tego schorzenia bywają też bardziej prozaiczne – dym, światło, opary. Jego występowaniu sprzyja nerwica, brak snu, a także nieskorygowana wada wzroku lub niewłaściwie dobrane szkła. Bez względu na przyczynę zapalenia spojówek warto przestrzegać jeszcze kilku zasad:
- Nie pocieraj oczu w razie swędzenia
- Do przemywania oczu nie stosuj herbaty ani rumianku, tylko specjalne płyny dostępne bez recepty w aptece
- Podczas infekcji zrezygnuj z wypraw na basen
- Ewentualną wydzielinę delikatnie usuń wacikiem lub patyczkiem kosmetycznym i natychmiast wyrzuć.
- Noś okulary słoneczne.
