Specjaliści wyróżniają następujące rodzaje immunoglobulin Ig: immunoglobulina A (IgA), która jest obecna w błonach śluzowych układu pokarmowego i oddechowego, w ślinie, łzach i mleku matki; immunoglobulina G (IgG), znajdująca się we krwi i płynach ustrojowych (jej zadaniem jest ochrona przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi); immunoglobulina M (IgM), znajdująca się we krwi oraz płynie limfatycznym (wytwarzana jest przez organizm przy pierwszym spotkaniu z danym antygenem); immunoglobulina E (IgE), obecna we krwi w małych ilościach (jej ilość zwiększa się podczas walki z infekcją) oraz immunoglobulina D (IgD), obecna we krwi w śladowych ilościach, należąca do najmniej zbadanych przeciwciał wytwarzanych przez organizm człowieka.
Immunoglobuliny typu G (IgG) – czym są?
Immunoglobuliny Ig są białkami odpornościowymi, wytwarzanymi przez komórki plazmatyczne śledziony, węzłów chłonnych i szpiku kostnego. Ich produkcja związana jest z reakcją organizmu na kontakt z różnymi związkami chemicznymi. Noszą one nazwę antygenów. Mogą nimi być na przykład pyłki roślin, bakterie, grzyby, wirusy, mleko, jajka itd. Jeśli układ odpornościowy uzna któreś z nich za obce, zaczyna wytwarzać odpowiednie przeciwciała igg.
Specjaliści powiedzą, że igg są to białka syntetyzowane po stymulacji antygenem. Działają one wybiórczo, tzn., że każda immunoglobulina działa wyłącznie na „własny”, konkretny antygen. Inne będzie mieć zatem igg borelioza, a inne toksoplazmoza. Igg może również wskazywać, czy do zakażenia doszło w przeszłości, czy też niedawno.
Elementami strukturalnymi białek odpornościowych są dwa rodzaje łańcuchów polipeptydowych: ciężkie (o ciężarze cząsteczek ok. 50 000) i lekkie (o ciężarze cząsteczek ok. 20 000). Immunoglobuliny typu G należą do najważniejszych i najliczniejszych przeciwciał (zawierają około 80% wszystkich przeciwciał odpornościowych organizmu). Przeciwciała typu G wykazują zdolność łączenia się z monocytami i makrofagami. Czas półtrwania IgG jest bardzo długi i wynosi około 23 dni (czas półtrwania to okres, w którym ilość cząstek zmniejsza się o połowę).
Jakie są rodzaje IgG?
Przeciwciała reagują z antygenami, tworząc kompleksy. Efekty łączenia przeciwciała z antygenem są różne, np. aglutynacja, precypitacja, liza, wiązanie dopełniacza, neutralizacja czy opsonizacja. W związku z tym wyróżnia się aglutyniny (zlepniki), prepicytyny (strącalniki), lizyny (rozpuszczalniki) itd.
Obecność przeciwciał przeciw antygenom bakteryjnym lub wirusowym świadczy o przebytej albo istniejącej infekcji. W przypadku boreliozy igg nie będzie znacznie podwyższone, jeżeli choroba nie przebiega aktualnie, natomiast jeśli np. dana osoba właśnie przechodzi cytomegalię, igg wysokie będzie ten fakt potwierdzało.
Przeciwciała pojawiają się w organizmie także po szczepieniach ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym. W przypadku wspomnianego cmv igg nie będzie jednak aż tak wysokie, jak w czasie infekcji.
Ze względu na różnice w strukturze molekularnej, immunoglobuliny typu G zostały podzielone na cztery podtypy:
- IgG1, stanowiące najliczniejszą grupę przeciwciał (od 40 do 75% wszystkich podtypów). Przeciwciała te najlepiej i najsilniej aktywują układ dopełniacza (który tworzy barierę ochronną dla organizmu),
- IgG2, stanowiące od 16 do 48% przeciwciał. Związują one białka paciorkowca i gronkowca złocistego,
- IgG3, stanowiące od 1,7 do 7,5% całkowitego IgG, które aktywują układ dopełniacza,
- IgG4, stanowiące najmniej liczną grupę przeciwciał (od 0,8 do 11,7%). Nie aktywują układu dopełniacza i są bardziej aktywne w późnych fazach odpowiedzi immunologicznej.
Do czego potrzebne jest IgG w ludzkim organizmie?
Immunoglobuliny typu G znacznie zwiększają odporność organizmu na infekcje. Posiadają tzw. pamięć immunologiczną, dzięki czemu mogą utrzymywać się we krwi przez wiele lat. Neutralizują antygeny przez tworzenie z nimi kompleksów immunologicznych oraz przez aktywację układu dopełniacza. IgG są jedynymi przeciwciałami, które przenikają przez łożysko. Dzięki temu kobieta podczas ciąży przekazuje płodowi swoje przeciwciała, które utrzymują się u dziecka jeszcze przez okres jednego roku po urodzeniu. IgG jest również przekazywane z mlekiem matki, dlatego niemowlęta karmione piersią są bardziej odporne na choroby i lepiej się rozwijają. Jeśli matka chorowała lub szczepiła się na różyczkę, u noworodka rubella igg będzie zatem podwyższone.
Immunoglobuliny typu G odgrywają również ważną rolę w czynnej odporności organizmu na ponowne zachorowanie na daną chorobę zakaźną.
Jakie są normy IgG?
Na podstawie stężenia IgG w surowicy krwi można zdiagnozować wiele schorzeń – na przykład:
- SCID, czyli ciężki złożony niedobór odporności (choroba o podłożu genetycznym),
- Wtórny niedobór odporności, np. AIDS,
- Marskość wątroby,
- Choroby autoimmunologiczne, np. choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów,
- Nowotwory hematologiczne, np. szpiczak mnogi, chłoniak,
- Choroby zakaźne, np. borelioza czy opryszczka,
- Inwazje pasożytnicze, np. glistnica, lamblioza,
- Choroby wirusowe i grzybicze.
Badanie IgG pozwala również wykryć konflikt serologiczny podczas ciąży, polegający na tym, że organizm matki wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko czerwonym krwinkom płodu.
Można oceniać zarówno stężenie całkowitego IgG, jak i swoistych przeciwciał igg. Badanie wykonuje się z krwi żylnej oraz, w zależności od przypadku – w płynie mózgowo-rdzeniowym lub płynie stawowym. Zawartość całkowitego stężenia IgG powinna mieścić się w granicach od 8 do 16 g/l (8-16 mg/ml).
Normy laboratoryjne całkowitego IgG zależą od wieku i wynoszą:
- 1 – 7 dni: 5,83 - 12,7 g/l
- 8 dni – 2 miesiące: 3,36 - 10,5 g/l
- 3 – 5 miesięcy: 1,93 - 5,32 g/l
- 6 – 9 miesięcy: 1,97 - 6,71 g/l
- 10 – 15 miesięcy: 2,19 – 7,56 g/l
- 16 – 24 miesiące: 3,62 – 12,2 g/l
- 2 – 5 lat: 4,38 – 12,3 g/l
- 5 – 10 lat: 8,53 – 14,4 g/l
- 10 – 14 lat: 7,08 – 14,4 g/l
- 14 – 18 lat: 7,06 – 14,4 g/l
- powyżej 18 lat: 6,62 – 15,8 g/l
Jak interpretować wyniki badań IgG?
Obniżony poziom IgG może być spowodowany przez:
- Choroby przewodu pokarmowego, np. celiakię,
- Choroby nerek, np. zespół nerczycowy,
- Nowotwór, np. białaczkę,
- Rozległe oparzenia,
- Zakażenia, np. HIV, sepsę,
- Powikłania cukrzycy,
- Niedożywienie,
- Przyjmowanie niektórych leków, np. cytostatycznych, przeciwmalarycznych oraz glikokortykosteroidów.
Podwyższony poziom IgG może być efektem:
- Stanu zapalnego,
- Przewlekłego zakażenia,
- Choroby autoimmunologicznej, np. stwardnienia rozsianego czy tocznia,
- Choroby hematologicznej, np. chłoniaka, szpiczaka mnogiego,
- Choroby wątroby, np. marskości wątroby, wirusowego zapalenia wątroby,
- AIDS.
Problemy z obniżonym poziomem IgG – co trzeba zrobić?
Niedobór poszczególnych podtypów immunoglobuliny typu B może przebiegać bezobjawowo lub wskazywać na częste zakażenia bakteryjne, co nieraz utrudnia rozpoznanie choroby głównej. Według statystyk około 20% populacji ma niedobory jednego z podtypów IgG – u dzieci dotyczy to typu IgG2 zaś u osób dorosłych – IgG3. Sposób leczenia niedoboru IgG zależy od charakterystyki objawów i ich nasilenia. Jeśli infekcje występują często lub przybierają ciężką postać, stosuje się zazwyczaj antybiotykoterapię. W niektórych przypadkach wprowadza się terapię immunoglobulinami, która wzmacnia układ odpornościowy pacjenta.
Problemy z podwyższonym poziomem IgG – co trzeba zrobić?
Podwyższone poziomy immunoglobuliny G występują w organizmie na skutek toczących się w nim aktualnie procesów zakaźnych lub zapalnych – np. podczas ataku choroby wrzodowej żołądka spowodowanej przez helicobacter pylori igg będzie znacznie powyżej normy. Obecność swoistych przeciwciał IgG wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań laboratoryjnych, które pomagają zdiagnozować ostrą lub przewlekłą infekcję, która spowodowała podwyższenie poziomu IgG. Zwiększenie jednego, konkretnego podtypu immunoglobuliny G obserwuje się w wielu przypadkach szpiczaka mnogiego, a wyniki badania stanowią wówczas jedno z głównych kryteriów diagnostycznych.
IgG a koronawirus
Badania nad odpowiedzią immunologiczną na zakażenie koronawirusem są prowadzone obecnie w wielu ośrodkach naukowych na całym świecie, jednak wiedza na ten temat jest wciąż ograniczona. Wiadomo, że podczas zakażenia koronawirusem istotną rolę odgrywają przeciwciała IgA, IgM oraz IgG. Obecność we krwi IgA świadczy o zainfekowaniu chorobą w przeszłości, natomiast obecność IgM oraz IgG informuje o obecnym zakażeniu. Badania osób chorych wykazały, że przeciwciała IgM wykrywane są już po trzech dniach od wystąpienia objawów, natomiast przeciwciała IgG wykrywalne są w testach po ok. 10 dniach, u osób posiadających objawy charakterystyczne dla COVID-19. Z uwagi na krótki czas trwania pandemii nie potwierdzono ostatecznie, czy specyficzne przeciwciała IgG odgrywają w przypadku tej choroby rolę ochronną i czy będą chronić przed reinfekcją w przyszłości.
