Piramida Maslowa, czyli hierarchia ludzkich potrzeb. Co warto wiedzieć na temat piramidy Maslowa?

Piramida Maslowa, czyli hierarchia ludzkich potrzeb. Co warto wiedzieć na temat piramidy Maslowa? - zdjęcie

Wydawałoby się, że każdy człowiek jest inny – czasami aż tak bardzo różnimy się od siebie, że staje się to powodem napięć i konfliktów. Jednak według Masłowa wszyscy ludzie mają pięć takich samych, zasadniczych potrzeb, które determinują ich dążenia i zachowania. Czy twórca tej teorii miał rację? A może różnica wynika stąd, że nie każdy ma potrzebę realizacji wszystkich tych potrzeb i jego rozwój zatrzymuje się na jakimś szczeblu, w ogóle nie dochodząc do wierzchołka tej piramidy?

Czym jest Piramida Maslowa?

Piramida Maslowa, inaczej piramida potrzeb, jest najbardziej znaną teorią dotyczącą zagadnienia potrzeb i motywacji, które kierują ludzkimi zachowaniami. Abraham Maslow był amerykańskim psychologiem, który w 1943 roku na podstawie swoich badań sklasyfikował i podzielił wszystkie potrzeby każdego człowieka na pięć grup. Twierdził on, że ich realizacja stanowi główną motywację do działania i rozwoju osobowego. Potrzeby Maslowa zostały podzielone te na niższego i wyższego rzędu.

Potrzeby niższego rzędu muszą być zaspokajane w pierwszej kolejności, ponieważ są konieczne do biologicznego przetrwania człowieka. Realizacja potrzeb z wyższych poziomów jest możliwa dopiero po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu. Jeśli jest ona zagrożona, człowiek będzie usilnie walczyć o jej zaspokojenie, nie przechodząc do realizacji kolejnych potrzeb. Natomiast każda zaspokojona potrzeba niższa stwarza szansę do realizacji następnej, znajdującej się wyżej w hierarchii.

Piramida potrzeb Maslowa tłumaczy funkcjonowanie człowieka i jego rozwój potrzebą realizacji kolejnych szczebli „piramidy potrzeb”. Koncepcja Maslowa jest dość logiczna i zrozumiała. Dzięki niej można wyjaśnić, dlaczego na przykład niektórzy ludzie bezrobotni nie podejmują żadnych kroków w celu osiągnięcia samorealizacji (np. nie interesują się nauką i sztuką).

Do czego potrzebna jest piramida Maslowa?

Piramida Masłowa jest szeroko wykorzystywana w różnych dziedzinach, między innymi w edukacji dzieci i młodzieży, przez psychologów, psychoterapeutów oraz przez pracodawców. Na przykład: pracownik nie będzie w stanie wykonywać swoich obowiązków wydajnie bez prawidłowego zaspokojenia jego potrzeb fizjologicznych. Pracodawca, zapewniając dobre warunki pracy, świadczenia socjalne, organizując wycieczki i spotkania w plenerze, wpływa na jego wydajność i motywację do pracy. Pozwala to również pracownikom na stawianie przed sobą większych oraz ambitniejszych celów. Pracodawca może realizować potrzebę uznania poprzez dawanie premii swoim pracownikom. Potrzeba bezpieczeństwa może być zaspokajana poprzez stałość zatrudnienia czy programy emerytalne. Potrzeba przynależności będzie z kolei realizowana przez organizowanie grup, organizacji, zespołów czy kontaktów ze współpracownikami poza firmą itd.

Piramida Maslowa – potrzeby fizjologiczne

Podstawę piramidy Maslowa stanowią potrzeby bezpośrednio związane z prawidłowym funkcjonowaniem organizmu, czyli potrzeby fizjologiczne. Należą do nich:

  • potrzeba jedzenia i picia
  • snu,
  • odpoczynku,
  • prokreacji,
  • posiadania odzieży, własnego mieszkania itd.

Są to potrzeby niższego rzędu, niezbędne do przetrwania. Brak ich zaspokojenia odbija się na zdrowiu i samopoczuciu, co powoduje, że dominują one nad pozostałymi i stanowią dla człowieka priorytet. Dopiero kiedy człowiek ma co jeść i gdzie mieszkać, może pojawić się u niego popęd do spełnienia kolejnych potrzeb. Mówiąc obrazowo, w dużym uproszczeniu: osoba głodna i niewyspana, która nie ma gdzie mieszkać, nie będzie zainteresowana naukowymi dysputami na temat „wpływu zorzy polarnej na prokreację u pingwinów”.

Piramida Maslowa – potrzeba bezpieczeństwa

Potrzeby wg Maslowa w obszarze bezpieczeństwa można podzielić na trzy kategorie:

  • bezpieczeństwo ekonomiczne, polegające na posiadaniu pracy, zapewniającej godne życie,
  • bezpieczeństwo osobiste, dzięki któremu człowiek czuje się pewnie w każdych okolicznościach: w domu, w pracy, na ulicy i nie obawia się np. przemocy w rodzinie, zamachów, wojny, kataklizmów itp.,
  • bezpieczeństwo zdrowotne (człowiek nie obawia się o swoje zdrowie i sprawność fizyczną, ma dostęp do służby zdrowia i leków).

Dopiero po spełnieniu potrzeb fizjologicznych oraz potrzeby bezpieczeństwa mogą pojawić się kolejne potrzeby, które są powiązane z relacjami z innymi ludźmi. Potrzeba bezpieczeństwa jest niezwykle silna u małych dzieci i stanowi warunek ich prawidłowego rozwoju.

Piramida Maslowa – potrzeba przynależności

Na trzecim stopniu piramidy znajduje się potrzeba przynależności (afiliacji). Powinna ona być realizowana od wczesnego dzieciństwa, ponieważ zapewnia również w pewnym stopniu potrzebę bezpieczeństwa. Człowiek potrzebuje pozytywnych kontaktów z innymi ludźmi, relacji koleżeńskich i przyjacielskich, miłości, satysfakcji ze związków intymnych, czułości itd. Dlatego zakłada rodzinę, otacza się kręgiem przyjaciół, dba o akceptację w środowiskach, w których funkcjonuje (w szkole, w pracy, klubie sportowym itp.). Musi mieć poczucie, że jest kochany i akceptowany. Człowiek ma również naturalną potrzebę przynależności do jakiejś grupy i identyfikowania się z nią (np. kościół, grupa zawodowa, drużyna sportowa, klub brydżowy itp.).

Piramida Maslowa – potrzeba uznania

Na czwartym szczeblu piramidy potrzeb Maslow umieścił uznanie i szacunek (są to potrzeby wyższego rzędu). Potrzeba ta jest realizowana na dwóch płaszczyznach:

  • Potrzeba uznania i doceniania przez innych, posiadania wpływu, prestiżu, potrzeba nagradzania i awansowania, odnoszenia sukcesów,
  • Szacunek dla siebie samego, z czym związane jest poczucie własnej wartości i wynikające z niego konsekwencje: opanowanie, niezależność, wolność.

Aby zaspokoić potrzebę uznania ze strony innych osób, człowiek podejmuje wiele działań, np. stara się w pracy należycie i sumiennie wykonywać swoje obowiązki, podejmuje zadania dodatkowe (w domu lub pracy), aby otrzymać słowa pochwały.

Piramida Maslowa – potrzeba samorealizacji

Piramida Maslowa kończy się na potrzebie samorealizacji. Zalicza się do niej między innymi: pęd do zdobywania nowej wiedzy, chęć doświadczania różnorakich wrażeń estetycznych (np. wizyt w teatrach czy galeriach sztuki), rozwijanie zainteresowań i hobby, podnoszenie kwalifikacji zawodowych, awansowanie w pracy. Do tej grupy ludzkich potrzeb zaliczane są także wszelkie inne zachowania, których skutkiem jest ciągły rozwój osobisty i doskonalenie samego siebie. Dla jednych polega na spełnianiu marzeń, realizacji planów, doskonaleniu się w wybranej dziedzinie oraz osiąganiu założonych celów, dla innych będą to sukcesy w sporcie, w pracy artystycznej czy zawodowej, realizowanie się w rodzicielstwie itd.

Kontrowersje na temat Piramidy Maslowa

Koncepcja amerykańskiego psychologa była wielokrotnie krytykowana. Zastrzeżenia dotyczyły m.in. uogólnienia wniosków na wszystkie kraje, ponieważ Maslow prowadził swoje badania wśród dobrze wykształconych, amerykańskich białych mężczyzn, osadzonych w kulturze amerykańskiej, która różni się znacząco od kultur innych narodów. Zwracano również uwagę na brak umieszczenia w tabeli dodatkowych poziomów, jak choćby potrzeb poznawczych, estetycznych, transcendencji itd. Poddawano również w wątpliwość hierarchiczność niektórych potrzeb. Poniżej znajdują się trzy najważniejsze, spotykane w literaturze:

  • Według teorii przepływu Csikszentmihalyia, osoby całkowicie oddane jakiejś czynności nie będą odczuwać głodu, który stanowi podstawę piramidy potrzeb Maslowa,
  • Osoby zakładające start-up są w stanie przetrwać chwilowe zagrożenie bezpieczeństwa finansowego, licząc na spełnienie potrzeby samorozwoju,
  • Wielu znanych naukowców i wynalazców żyło w skrajnej biedzie, co nie przeszkadzało im w samorealizacji.

Okazuje się, że potrzeby Maslowa nie zawsze zapewniają taką samą hierarchię. Zależą od wieku i okoliczności (epidemia, wojna, klęska żywiołowa, dobrobyt itp.). Dla dzieci najważniejsze są potrzeby fizjologiczne, dla młodzieży – potrzeba przynależności, dla osób dorosłych – potrzeba samorealizacji, natomiast dla osób starszych – potrzeba bezpieczeństwa.

Jednak badania przeprowadzone przez Taorminy i Gao (opublikowane w 2013 roku w czasopiśmie American Journal of Psychology) potwierdziły teorię Maslowa. Przebadali oni 386 dorosłych osób, próbując określić, czy spełnienie potrzeb niższych w hierarchii Maslowa sprzyja realizacji potrzeb wyższych. W każdym przypadku, w im większym stopniu spełniona była potrzeba niższego rzędu, tym bardziej spełniona była potrzeba rzędu wyższego.


Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Układ oddechowy

Krztusiec (koklusz) – jakie są objawy i jak leczyć?
Krztusiec jest ostrą w przebiegu chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez bakterie. Głównym objawem klinicznym są nawracające napady silnego kaszlu, które prowadzą do utrudnienia oddychania.Czym jest krztusiec (koklusz)?Krztus...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Układ pokarmowy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy, przebieg choroby i leczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba, która znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest również bardzo podstępna i niebezpieczna, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów....

Układ pokarmowy

Rozszerzanie diety niemowląt krok po kroku. Jak i kiedy zacząć?
Rozszerzanie diety niemowląt jest naturalnym procesem i kolejnym krokiem w rozwoju dziecka. Warto wiedzieć, w jaki sposób i kiedy wprowadzić dziecku nowe produkty, przy czym znaczenie ma nie tylko ich ilość, ale też jakość....

Układ pokarmowy

Mykoterapia - prozdrowotne właściwości grzybów w leczeniu naturalnym
Grzyby charakteryzują się wieloma właściwościami leczniczymi, które zostały odkryte przez ludzi już setki lat temu. Mykoterapia (zwana też fungoterapią) jest dziedziną medycyny naturalnej, której podstawą jest profesjonalne leczenie grzyb...

Choroby skóry

Olej lniany – kosmetyczne właściwości w naturalnej pielęgnacji skóry i włosów
Olej lniany pozyskiwany jest w wyniku tłoczenia na zimno nasion lnu zwyczajnego. Olej ten ma szerokie zastosowanie i może być stosowany zarówno wewnętrznie (do spożycia), jak i zewnętrznie (na skórę). W kosmetyce olej lniany wyst...

Dieta i odchudzanie

Sok z selera naciowego – eliksir młodości, który odchudza, pomaga walczyć ze stresem i poprawia wygląd
Sok z selera naciowego zyskuje coraz większą popularność wśród osób dbających o zdrową dietę. Niesamowite właściwości tego napoju są wręcz owiane legendą. W mediach społecznościowych można natknąć się na niezliczone przepisy na soki warzy...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dieta i odchudzanie

Kiwi – unikalne właściwości prozdrowotne. Dlaczego warto włączyć ten owoc do diety?
Aktinidia chińska, znana powszechnie jako kiwi, słynie ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie. Owoc wyróżnia się bogatą zawartością flawonoidów, karotenoidów i witamin, przez co stanowi istotne urozmaicenie codziennej diety....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem