Czy warto się szczepić przeciwko grypie, kto w szczególności powinien to zrobić, a kto się nie kwalifikuje? Poznaj rodzaje i ceny szczepionek w sezonie 2022/2023 oraz sprawdź, jakie mogą się pojawić efekty uboczne po podaniu specyfiku. Przygotuj się na sezon grypowy!
Dlaczego szczepienie przeciwko grypie jest ważne?
Kiedy tylko nadchodzi jesień i zaczynamy obserwować wokół siebie wzrost epizodów infekcji wśród bliskich oraz znajomych, pojawia się pytanie, czy szczepić się na grypę? Jest to choroba sezonowa, której największą intensywność obserwujemy od stycznia do marca. Szacuje się, że wirus grypy jest odpowiedzialny w tym okresie za 15-20% zachorowań. Zdarza się, że leczenie osób ogólnie zdrowych może poprzestać na ogólnodostępnych lekach przeciwgrypowych, jednak sytuacja się komplikuje, w przypadku tych, którzy zmagają się już z innymi schorzeniami. Grypa jest szczególnie niebezpieczna u osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne (RZS, cukrzyca typu I, Hashimoto, nowotwór itp.), hematologiczne, a także przewlekłe choroby płuc np. POChP, albo astmę. Wirus grypy może doprowadzić do zaostrzenia objawów choroby podstawowej oraz groźnych powikłań. Osoby z podwyższonej grupy ryzyka, a także seniorzy, są tymi, dla których szczepionka jest szczególnie ważna.
Niestety zdarza się także, że pogrypowe powikłania dotykają osoby silne, zdrowe i młode. Zapalenie nerek, zapalenie mięśnia sercowego, mózgu, opon mózgowych oraz sepsa to niezwykle poważne problemy zdrowotne, które mogą być tragiczne w skutkach. Szczepionka na grypę minimalizuje ryzyko zachorowania oraz zwiększa szansę na łagodniejszy przebieg choroby.
Kiedy jest najlepszy czas na szczepienie na grypę?
Optymalnym momentem na przyjęcie szczepienia jest przedział między wrześniem a grudniem, czyli przed okresem zwiększonej zachorowalności. Jeżeli jednak z jakiegoś powodu nie uda się tego zrobić w tym czasie, bez problemu można się zaszczepić w dowolnym momencie sezonu grypowego. Warto przy tym pamiętać, że odporność organizm nabiera po około 2 tygodniach od przyjęcia preparatu i utrzymuje się ona przez 6-12 miesięcy.
Jak działa szczepionka przeciwko grypie?
Mówi się, że układ odpornościowy posiada pamięć immunologiczną. Oznacza to, że komórki, które chronią organizm przed agresywnymi patogenami, uczą się ich i jeśli miały z nimi wcześniej kontakt, są w stanie szybciej zareagować, podjąć walkę i pozbyć się nieproszonych gości, gdy tylko Ci pojawią się w organizmie. Sytuację komplikują mutacje wirusów.
To dlatego, nawet jeżeli przechorowałeś grypę w ubiegłym sezonie, w tym roku również może stanowić dla Ciebie zagrożenie. Szczepienie przeciwko grypie każdego roku zapoznaje Twój organizm z nową odmianą wirusa w aktualnej postaci. Stąd zaleca się wykonywać je co sezon.
Rodzaje szczepionek na grypę w sezonie 2022/2023
Różnica między nimi obejmuje skład szczepionki na grypę oraz sposób jej podania. Obecnie w Polsce dostępne są:
- Fluenz Tetra - żywa szczepionka donosowa zawierająca osłabione wirusy grypy (2021/2022),
- Influvac Tetra - inaktywowana szczepionka zawierająca oczyszczone antygeny 4 wirusów grypy (2021/2022),
- Vaxigrip Tetra - inaktywowana szczepionka zawierająca rozszczepiony wirion pozyskany z 4 wirusów grypy (2022/2023),
- Fluarix Tetra - inaktywowana szczepionka zawierająca rozszczepiony wirion pozyskany z 4 wirusów grypy (sezon 2021/2022).
Czy szczepionka przeciwko grypie jest skuteczna?
Szacuje się, że skuteczność szczepień na grypę wynosi 40-70%. Jest ona uzależniona od wieku osoby szczepionej, jej ogólnego stanu zdrowia, typu wirusa w danym sezonie oraz czasu, który minął od momentu podania preparatu do kontaktu z jednostką zakażoną.
Jakie są skutki uboczne szczepienia przeciwko grypie?
Jak każda szczepionka, również ta przeciwko grypie może nieść ze sobą pewne efekty uboczne. Ich wystąpienie zależne jest od rodzaju podanego preparatu, a także stanu zdrowia pacjenta i indywidualnych predyspozycji organizmu. Najczęściej wymienia się takie niepożądane objawy po szczepieniu na grypę, jak:
- zaczerwienienie, ból, obrzęk w miejscu wkłucia utrzymujący się do 2-3 dni,
- objawy grypopodobne: gorączka, osłabienie, bóle mięśni, głowy, nudności, brak apetytu trwające kilka dni,
- wysypka.
W bardzo rzadkich przypadkach, lecz może wystąpić reakcja alergiczna na podaną substancję:
- duszność, świszczący oddech,
- obrzęk w obrębie twarzy,
- pokrzywka,
- bladość skóry,
- kołatanie serca,
- zawroty głowy.
Zdarza się, że pacjenci podczas szczepienia słabną. Dotyczy to wszelkiego rodzaju iniekcji oraz związanego z nimi stresu, strachu przed igłą.
Aby zminimalizować ryzyko pojawienia się skutków ubocznych, po szczepieniu na grypę nie wolno się forsować. Przez kilka dni zaleca się rezygnację z intensywnego wysiłku oraz w miarę możliwości wykluczenie kontaktu z osobami przechodzącymi infekcję. Nie należy stosować w tym czasie również leków zawierających ibuprofen, naproksen oraz kwas acetylosalicylowy.
Przeciwwskazania do szczepienia na grypę
Podstawowe pytania pacjentów dotyczą tematu "przeziębienie a szczepienie". Wszelkie objawy infekcji, ból gardła, katar, kaszel, podwyższona temperatura wykluczają możliwość przyjęcia szczepionki. A czy można przyjmować szczepienie na grypę w ciąży? Jak najbardziej tak! Co więcej, zaleca się szczepienie kobietom spodziewającym się dziecka, ponieważ przebieg tego rodzaju infekcji w tym stanie może być niebezpieczny i wymagać hospitalizacji. Z podobnych powodów zaleca się szczepionka na grypę dla dzieci powyżej 6 miesiąca życia.
Wśród przeciwwskazań do szczepienia wymienia się:
- uczulenie na któryś składnik preparatu lub na białko jaja kurzego,
- zaostrzenie objawów choroby przewlekłej, na którą choruje pacjent,
- wystąpienie zespołu Guillain-Barré w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia na grypę.
Szczepionkę donosową wyklucza się, jeśli pacjent:
- przyjmuje salicylany,
- cierpi na ciężkie niedobory odporności, spowodowane leczeniem za pomocą dużych dawek kortykosteroidów, jest obciążony wirusem HIV, choruje na ostrą białaczkę lub chłoniaka.
Jeśli stan zdrowia budzi wątpliwości co do ewentualnego szczepienia, ostateczną decyzję podejmuje lekarz, który może zakwalifikować pacjenta pomimo istniejących przeciwwskazań.
