Rola magnezu w organizmie – za co odpowiada magnez?
Magnez nie bez powodu nazywany jest pierwiastkiem życia. Uczestniczy w około 300 procesach biochemicznych zachodzących w organizmie i wpływa na pracę wielu układów: odpornościowego, nerwowego, mięśniowego oraz krwionośnego. Wśród najważniejszych funkcji, jakie magnez pełni w naszym organizmie, wymienia się:
zmniejsza ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej, arytmii i zawału serca,
zmniejsza ryzyko cukrzycy i depresji,
poprawia pracę szarych komórek,
wzmacnia układ odpornościowy,
bierze udział w procesie budowy kości i zębów (w połączeniu z wapniem i witaminą D),
poprawia trawienie,
reguluje pracę tarczycy,
poprawia pamięć i myślenie,
hamuje powstawanie kamieni w nerkach,
wspomaga leczenie astmy,
łagodzi dolegliwości związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego oraz bóle menstruacyjne.
Może zainteresuje Cię...
Niedobór magnezu – objawy
Jak można rozpoznać, że dostarczamy do organizmu za mało magnezu? Nagły niedobór magnezu może objawiać się:
drganiem powiek,
skurczem łydek,
mrowieniem i drętwieniem kończyn,
pogorszeniem samopoczucia,
ogólnym osłabieniem,
obniżeniem jakości snu,
bólami i zawrotami głowy.
Jeśli zbyt niskie stężenie tego pierwiastka utrzymuje się przez dłuższy czas, możemy mieć do czynienia z przewlekłym niedoborem magnezu. W takim przypadku mogą pojawić się następujące symptomy:
insulinooporność,
cukrzyca typu II,
nadciśnienie,
miażdżyca,
astma oskrzelowa,
arytmia,
depresja.
Nasza rekomendacja
Jakie jest zapotrzebowanie na magnez?
Dzienne zapotrzebowanie organizmu na magnez jest uzależnione przede wszystkim od płci, wieku i stanu fizjologicznego. Zgodnie z zaleceniami u dorosłych kobiet wynosi ono około 300-320 mg, a u mężczyzn kształtuje się na poziomie 400-420 mg na dobę. Zapotrzebowanie na magnez znacząco wzrasta u kobiet w ciąży, u których wynosi 360-400 mg dziennie.
Ile magnezu natomiast potrzebują najmłodsi? U dzieci dzienne zapotrzebowanie na magnez wynosi:
do 6. miesiąca życia – 30 mg,
od 6. do 12. miesiąca życia – 70 mg,
od 1. do 3. roku życia – 80 mg,
od 4. do 9. roku życia – 130 mg,
od 10. do 12. roku życia – 240 mg,
dziewczęta od 13. roku życia – 360 mg,
chłopcy od 13. roku życia – 410 mg.
Najlepsze źródła magnezu – które produkty są bogate w magnez? Co zawiera dużo magnezu?
Magnez do organizmu najlepiej dostarczać wraz z pożywieniem. W których produktach znajdują się największe ilości tego pierwiastka? Z bogactwa magnezu znane są przede wszystkim:
kasza gryczana i ryż,
płatki owsiane,
ciemne pieczywo,
szpinak, biała fasola, natka pietruszki,
banany,
ryby, owoce morza,
mleko, jaja, sery żółte,
orzechy, pestki dyni,
kakao, czekolada,
wysoko zmineralizowana woda.
Oto kilka mniej oczywistych produktów bogatych w magnez, które warto włączyć do diety:
Awokado – nie tylko zdrowe tłuszcze, ale też spora dawka magnezu (ok. 30 mg w połowie owocu).
Tofu i tempeh – roślinne źródła białka z dużą ilością magnezu.
Amarantus i komosa ryżowa (quinoa) – pseudozboża o wysokiej wartości odżywczej.
Suszone figi i morele – słodka przekąska z cennymi minerałami.
Melasa trzcinowa – naturalny słodzik, bogaty w magnez, wapń i żelazo.
Ziarna sezamu i tahini (pasta sezamowa) – świetne do sałatek i sosów.
Karob (mączka chleba świętojańskiego) – alternatywa dla kakao, również zasobna w magnez.
Mąka z ciecierzycy – używana np. do wypieków i naleśników, dostarcza spore ilości magnezu.
Słonecznik prażony w łupinach – świetna przekąska z wyższą zawartością magnezu niż obrane pestki.
Zioła suszone (np. bazylia, kolendra, tymianek) – niewielka ilość dodaje smaku i mikroelementów.
Suplementacja magnezu – kiedy jest potrzebna?
Przy odpowiedniej ilości magnezu w diecie rzadko dochodzi do jego niedoborów. U niektórych osób jednak mogą pojawić się kłopoty z przyswajaniem magnezu – jego wchłanianie mogą utrudniać między innymi alkohol, biegunki czy spożywanie preparatów odwadniających. Na niedobór magnezu bardziej narażone są także osoby, które wykonują intensywną pracę fizyczną lub umysłową, żyjące w stresie, stosujące diety odchudzające i przyjmujące doustną antykoncepcję hormonalną, a ponadto kobiety w ciąży i w okresie przekwitania.
W takich sytuacjach należy zadbać o zwiększenie podaży magnezu w diecie. Jeśli to nie wystarczy, warto sięgnąć suplement lub preparat leczniczy, który pozwoli uzupełnić powstałe braki – na przykład magnez w tabletkach. Świetnym rozwiązaniem są również tabletki z magnezem i witaminą B6. Należy bowiem wiedzieć, że witamina B6 może zwiększać stopień przyswajalności jonów magnezu od 20 do nawet 40%. Jeśli natomiast niedoborowi magnezu towarzyszą też skurcze mięśni, warto zdecydować się na tabletki z magnezem i potasem.
Przyswajalność magnezu – w jakiej postaci magnez jest najlepszy?
By wybrać odpowiedni preparat, należy zwrócić uwagę na to, jaka postać magnezu występuje w danym produkcie – ma to bowiem wpływ na przyswajalność tego pierwiastka. Węglan, tlenek lub chlorek magnezu są solami nieorganicznymi, które bardzo słabo wchłaniają się z przewodu pokarmowego i zwykle są wydalane z organizmu. Najlepiej przyswajalne związki magnezu to mleczan, cytrynian i asparaginian magnezu – to sole bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, dzięki czemu łatwo wchłaniają się one w jelicie cienkim.
Przedawkowanie magnezu – jakie są objawy nadmiaru magnezu?
Warto mieć jednak świadomość, że nie tylko niedobór, ale i nadmiar magnezu może nieść ze sobą pewne konsekwencje. Zbyt duże stężenie magnezu w organizmie może objawiać się:
zawrotami głowy,
niedociśnieniem,
osłabieniem,
nudnościami i wymiotami,
zmniejszeniem siły mięśni,
zaburzeniami oddychania.
Magnez nie bez przyczyny określany jest pierwiastkiem życia – odgrywa bardzo istotną rolę w organizmie, uczestniczy w kilkuset procesach biochemicznych i wpływa na funkcjonowanie różnych układów. Magnez występuje w wielu produktach spożywczych, dlatego możemy bez większego problemu dostarczać go do organizmu wraz z pożywieniem, a w razie jego niedoboru – sięgnąć po dostępne w aptekach preparaty.
Źródła
Gawęcki, J. (red.). Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
Kantorowicz, M., Grygielska, J. Zaburzenia gospodarki magnezem przyczyny, objawy, leczenie. W: Przewodnik Lekarza, 2020, nr 4, s. 4549.