Prawidłowy poziom cukru we krwi
Prawidłowe stężenie glukozy we krwi stanowi istotny wyznacznik naszego zdrowia. Nadmiar cukru może sprzyjać chorobom serca i układu krwionośnego (przez podwyższanie ciśnienia oraz poziomu cholesterolu i trójglicerydów), powodować zmiany zapalne i miażdżycowe (przez uszkadzanie ścian naczyń krwionośnych), obciążać wątrobę oraz wywoływać cukrzycę. Przyspiesza również starzenie skóry oraz obniża odporność na infekcje. Nadmiar cukru, który nie zostanie spalony przez organizm, odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej, co prowadzi do nadwagi i otyłości. Jeśli stężenie cukru we krwi jest w normie, oznacza to, że proces metabolizmu węglowodanów przebiega prawidłowo. Każdy, kto dba o swoje zdrowie, powinien raz do roku poddać się badaniu poziomu cukru we krwi. Dotyczy to zwłaszcza osób po 45. roku życia, borykających się z nadwagą, z nadciśnieniem tętniczym lub chorobą układu sercowo-naczyniowego oraz mało aktywnych fizycznie.Normy cukru we krwi
Normy cukru zostały ustalone przez specjalistów, na podstawie wieloletnich, wnikliwych badań i obserwacji klinicznych. Pozwalają one zdiagnozować choroby metaboliczne i ułatwiają zastosowanie odpowiedniej terapii. Oznaczanie stężenia glukozy we krwi ma znaczenie nie tylko u osób z podejrzeniem cukrzycy czy diabetyków, ale także ludzi zupełnie zdrowych. Wczesne wykrycie zmian w organizmie i wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz odpowiedniej profilaktyki jest kluczem do sukcesu.
Ustalone ściśle granice stężenia glukozy we krwi ulegały wielu zmianom. Jeszcze kilka lat temu za prawidłowe wyniki uważano stężenie glukozy we krwi na czczo na poziomie 125 mg/dl. Granicę tę obniżono jednak do 99 mg/dl, ponieważ ostatnie badania dowiodły, że długotrwałe stężenie cukru powyżej tej wartości znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu oraz zawału serca.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru na czczo?
U zdrowego człowieka prawidłowy poziom cukru we krwi, mierzony na czczo, powinien mieścić się w zakresie 70-99 mg/dl. Gdy stężenie jest większe, ale nie przekracza wartości
125 mg/dl, mówi się o nietolerancji glukozy i leczy się ją jedynie za pomocą odpowiedniej diety. Jeśli jednak przekracza 125 mg/dl, zaleca się wykonanie dodatkowych badań (krzywa cukrzycowa) w celu zdiagnozowania cukrzycy.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru po jedzeniu?
Spożycie posiłku znacznie podnosi poziom cukru we krwi. U zdrowego człowieka, po ok. dwóch godzinach poziom glukozy powinien obniżyć się do ok. 150 mg/dl. Prawidłowy poziom cukru po jedzeniu oznacza, że spalanie węglowodanów przebiega prawidłowo. Jeśli pomiar stężenia glukozy wykonany o dowolnej porze dnia zbliża się do 200 mg/dl lub przekracza tę wartość, oznacza to cukrzycę. Cukier po jedzeniu ulega rozkładowi na glukozę, która jest głównym źródłem energii (podnosi również poziom serotoniny, zwanej „hormonem szczęścia”).
Wysoki poziom cukru we krwi – przyczyny i objawy
Poziom cukru we krwi może nieraz silnie wzrastać na skutek zjedzonego posiłku lub stanu emocjonalnego. Jeśli jednak utrzymuje się trwale na wysokim poziomie, stwarza zagrożenie dla układu nerwowego, mięśniowego, nerek, wzroku itd. Postępujący proces, chociaż jest powolny, z czasem powoduje niebezpieczeństwo dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Sytuacja, w której stężenie glukozy we krwi, mierzone na czczo, przekracza wartość 100 mg/dl, ale wynosi nie więcej, niż 125 mg/dl, nosi nazwę hiperglikemii i oznacza stan przedcukrzycowy. Oczywiście granice tolerancji każdego organizmu na podwyższony poziom glukozy we krwi oraz czas trwania niepożądanych objawów mogą się różnić, w zależności od wieku, płci i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Przyczyny powstania przecukrzenia mogą być różne, np. spożywanie zbyt obfitych posiłków, dieta zawierająca nadmierne ilości węglowodanów, napięcie emocjonalne, infekcje oraz przyjmowanie niektórych leków, np. sterydów. Do jednych z istotnych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia hiperglikemii lekarze zaliczają silny stres, przebyty udar mózgu i zawał mięśnia sercowego.
W sytuacji, kiedy poziom cukru mierzony w ciągu dnia jest wyższy niż 200 mg/dl, mamy do czynienia z cukrzycą. Przyczyną wysokiego poziomu cukru we krwi jest najczęściej nieprawidłowa praca trzustki, która wydziela zbyt mało insuliny. Prowadzi to do niewłaściwego wykorzystania glukozy przez komórki i wydalania jej z moczem. Przecukrzeniu sprzyjają: otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, wysokie stężenie cholesterolu oraz mała aktywność fizyczna. Objawy cukrzycy mogą być w początkowej fazie przypisywane przepracowaniu, spadkowi odporności, wahaniom pogodowym, czy innym jednostkom chorobowym. Należą do nich: ogólne osłabienie, senność, napady głodu, częstsze oddawanie moczu, zwiększone pragnienie, kłopoty z widzeniem, przyspieszenie rytmu serca, wzrost masy ciała, nawracające infekcje, przesuszona skóra, bóle głowy.
Niski poziom cukru we krwi – przyczyny i objawy
Węglowodany stanowią dla organizmu najważniejsze źródło energii. Zawarta w nich glukoza jest niezbędna przede wszystkim do prawidłowej pracy mózgu oraz układu mięśniowego. Obniżenie stężenia cukru we krwi powoduje, że następuje dysfunkcja ośrodkowego układu nerwowego, prowadząca do senności, problemów z koncentracją, rozdrażnienia, niepokoju, przyspieszenia tętna, zawrotów głowy, drżenia mięśni oraz bladości. Jeśli poziom cukru we krwi spadnie poniżej 70 mg/dl, dochodzi do hipoglikemii, czyli niedocukrzenia. Powyższe objawy nasilają się, następują zaburzenia mowy i pamięci. W końcowej fazie obserwuje się drgawki i jeśli w porę nie zostanie uzupełniony niedobór glukozy we krwi, może dojść do utraty świadomości i śpiączki, która zwykle kończy się śmiercią.
Przyczyny hipoglikemii mogą być różne. Problem najczęściej występuje u diabetyków wskutek intensywnego leczenia insuliną, ale zdarza się też w innych przypadkach – na przykład przy zbyt długim i forsownym wysiłku fizycznym, który szybko zużywa glukozę i prowadzi do jej niedoboru. Podobnie nieodpowiednia dieta, zbyt uboga w węglowodany oraz popularne głodówki mogą być przyczyną niedocukrzenia. Również niektóre leki (np. salicyliany, środki przeciwzakrzepowe, beta-adrenolityki, beta-blokery) oraz alkohol (ponad 20 g) mogą wywołać znaczne obniżenie poziomu cukru we krwi. Hipoglikemia może też wystąpić przy chorobie tarczycy, wątroby, trzustki, nerek, kory nadnerczy oraz przysadki mózgowej. Nieraz zdarza się także pod wpływem silnego stresu.
Pamiętajmy, że w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi skutecznie pomaga stosowanie właściwej diety oraz aktywność fizyczna.
