Borelioza – jak ją rozpoznać?

Borelioza to podstępna choroba, która w porę nie wykryta może rozwijać się latami, powodując poważne konsekwencje dla zdrowia. W 2016 roku zarejestrowano rekordową liczbę chorych na boreliozę - ponad  21 tys. To o 56% więcej niż w roku poprzednim. Rozwijająca się borelioza może latami siać spustoszenie w organizmie. Powikłania pojawiają się u większości chorych i obejmują stawy, układ nerwowy czy serce.   

Wiosna - sezon na kleszcze

Wraz ze wzrostem temperatury otoczenia rozpoczyna się największa aktywność kleszczy - najpowszechniejszych pasożytów zewnętrznych człowieka. Według badań przeprowadzonych przez Państwowy Zakład Higieny w Warszawie borelioza występuje praktycznie w całej Polsce. Wiemy, że kleszcze bytują nie tylko w lasach, lecz również w parkach miejskich czy ogrodach. Ciepłe dni zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu, jednak wiosenne aktywności niosą ze sobą także ryzyko. Podczas spacerów, pikników czy wypadów na działkę warto zachować szczególną ostrożność, a po powrocie do domu dokładnie obejrzeć skórę w poszukiwaniu kleszczy.

Borelioza – dlaczego nie jesteśmy świadomi zakażenia?

Często bagatelizujemy ukąszenie przez kleszcza. Jeszcze częściej nie jesteśmy świadomi, że mieliśmy kontakt z tym pasożytem - co jest związane z małymi rozmiarami kleszczy (najmniejsze postacie ‘nimfy’ są ledwo dostrzegalne, łatwo je więc przegapić) oraz bezbolesnym ukąszeniem. Niezwykle rzadko, bo tylko w 2-5% przypadków zakażenia, pojawia ‘rumień wędrujący’ - najbardziej charakterystyczna zmiana skórna świadcząca o wniknięciu krętków Borrelia. Skuteczność leczenia boreliozy w największym stopniu zależy od odpowiedniej diagnostyki i wczesnego rozpoznania. W przypadku tej infekcji  szybka i prawidłowa diagnoza jest bezcenna. 

Borelioza – jak szybko rozpoznać infekcję?

Rosnąca świadomość społeczeństwa o roli samokontroli w profilaktyce zdrowia powoduje, że coraz więcej badań i testów (dostępnych do niedawna jedynie dla lekarzy) pacjent może wykonać samodzielnie.

Czym są testy point-of-care (POC)?

Są to szybkie testy laboratoryjne. Do tej grupy testów zaliczają się:

• domowe testy medyczne do samokontroli - wykonywane samodzielnie przez pacjenta w warunkach domowych,
• testy przeznaczone dla personelu medycznego - wykonywane w gabinecie lekarskim, przy łóżku szpitalnym lub jako szybkie testy przesiewowe w laboratoriach.

Dla badań wykonywanych do tej pory tylko w laboratoriach powstała alternatywa – wiarygodne, bazujące na metodach immunologicznych szybkie testy diagnostyczne. Testy dostępne dla pacjentów nie różnią się niczym od tych profesjonalnych. Zasada wykonania badania, skuteczność i wiarygodność testu w obu przypadkach jest taka sama.

Test na boreliozę kupisz w aptece!

Od niedawna alternatywą do laboratoryjnych badań przesiewowych są czułe immunochromatograficzne szybkie testy do wykrywania przeciwciał przeciwko Borrelia w klasie IgM.  Te dostępne w aptece testy dają możliwość rozpoznania wczesnej fazy infekcji. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych diagnostyka boreliozy jest dwuetapowa. Test przesiewowy wykrywa specyficzne przeciwciała w krwi, a następnie każdy wynik pozytywny zostaje zweryfikowany testem potwierdzenia. Test rozpoznający wczesną fazę boreliozy można wykonać już po 2 tygodniach od ukąszenia kleszcza, bez względu na to czy pacjent ma objawy, czy czuje się zupełnie dobrze.

Co wykrywa domowy test na boreliozę?

Testy badają odpowiedź immunologiczną organizmu na obecność bakterii. W wyniku zakażenia bakterią Borrelia uruchomiony zostaje cały szereg reakcji immunologicznych. Układ odpornościowy, jak w przypadku innych infekcji, w pierwszej kolejności produkuje specyficzne przeciwciała klasy IgM. Wczesna borelioza charakteryzuje się obecnością przeciwciała klasy IgM, późne stadium boreliozy charakteryzuje zwykle obecność przeciwciał w klasie IgG. Pozytywny wynik testu oznacza, że pacjent w jakimś momencie został zakażony bakterią Borrelia. Każdy wynik pozytywny wymusza konieczność konsultacji z lekarzem.

Jaka jest wiarygodność badania?

Zasada testu i metody immunochromatograficznej jest porównywalna z laboratoryjnym testem ELISA. Różnica wynika z faktu, że w szybkich testach reakcja immunologiczna przebiega na membranie nitrocelulozowej z wykorzystaniem zjawisk kapilarnych, a w metodzie ELISA reakcja ma miejsce na płytce z dołkami. Test jest dokładny, co potwierdza fakt, że jest stosowany od ponad 10 lat przez specjalistów (szpitale, laboratoria). Raporty oceny pokazują, że wczesne przeciwciała (IgM) przeciw bakterii Borrelia są wykrywane w próbkach europejskich w ponad 93% przypadków.

Po co wykonujemy domowe testy na boreliozę?

Na całym świecie stosowanie testów domowych jest elementem profilaktyki, który usprawnia proces kierowania pacjentów na dalszą diagnostykę i wyraźnie zmniejsza ryzyko rozwoju choroby. Korzyści i wygoda wynikające z przeprowadzenia przez pacjenta badania, są nieocenione:

• czas – pierwszą i kluczową składową jest brak konieczności oczekiwania na wynik badania. W czasie nie dłuższym niż 10-15 minut test jest gotowy do interpretacji;
• dostępność – w każdej aptece, bez recepty, bez skierowania od lekarza, bez kolejek w laboratorium;
• łatwa interpretacja wyniku – czytelna, przejrzysta instrukcja użytkowania zawiera wszystkie informacje potrzebne do odczytania wyniku;
• nieinwazyjne pobranie materiału – materiałem badanym jest krew włośniczkowa z nakłucia palca.

Domowy test na boreliozę jto łatwe w wykonaniu, wiarygodne badanie, które stanowi ważny element profilaktyki. Szybka i trafna diagnoza pozwala podjąć natychmiastowe, skuteczne leczenie, zapobiegając tym samym powikłaniom. Warto być świadomym i nie czekać na rozwój choroby.