Botulizm: objawy i przebieg zatrucia jadem kiełbasianym

Zatrucie jadem kiełbasianym - jak dochodzi do zakażenia?

Botulizm pokarmowy to najczęstsze zatrucie jadem kiełbasianym u dorosłych. Następuje w wyniku spożycia skażonej żywności. Gdzie występuje jad kiełbasiany? Toksynę znajdziemy m.in. w źle zakonserwowanej żywności pasteryzowanej i konserwowej, w tym również w wędlinach i pasztetach oraz przeterminowanych jogurtach. Właśnie dlatego należy zrezygnować ze spożywania konserw w przypadku wybrzuszenia wieczka. Naszą uwagę powinno zwrócić także syczenie podczas otwierania opakowania oraz widoczne pęcherzyki gazu.

Za jeden ze sprawdzonych sposobów inaktywacji toksyny uchodzi obróbka termiczna pokarmu w 100 stopniach Celsjusza przez 10 min. W przypadku podejrzenia skażenia bakterią należy jednak zrezygnować zupełnie ze spożywania pokarmu. Zachowaj przy tym ostrożność podczas przygotowywania domowych przetworów. Wśród bezpiecznych metod konserwacji można wymienić m.in. gotowanie pod ciśnieniem w wysokich temperaturach oraz dodatek dużej ilości soli.

Bakteria Clostridium botulinum - źródło toksyny w produktach spożywczych

Za wystąpienie choroby odpowiedzialne są Gram-dodatnie bakterie beztlenowe Clostridium botulinum. Mikroorganizmy zdolne są do wytwarzania jadu kiełbasianego, który wykazuje zdolność do łączenia się z płytką nerwowo-mięśniową. Bakterie mogą występować w glebie, osadach morskich oraz mułach rzecznych i jeziornych. Mają postać smukłych laseczek, tworzących obraz pędu czosnku lub małej łyżeczki. Należy podkreślić, że pacjent nie jest zakaźny, a do transmisji dochodzi podczas spożywania zakażonego jedzenia.

Wczesne objawy zatrucia jadem kiełbasianym - jak rozpoznać zagrożenie?

Jak rozpoznać jad kiełbasiany? Czym charakteryzuje się botulizm? Objawy najczęściej pojawiają się w okresie od 12 do 36 godzin. Mogą wystąpić jednak już od 2h do nawet 8 dni po spożyciu zakażonej żywności.

W pierwszej kolejności występują zaburzenia trawienne, takie jak nudności i biegunka. Następnie toksyna atakuje nerwy czaszkowe, prowadząc do porażenia mięśni oka oraz opadania powieki. Pacjenci mogą cierpieć ponadto na suchość w ustach, trudności z połykaniem oraz z mówieniem. Wczesne symptomy obejmują także podwójne widzenie, osłabienie oraz zawroty głowy.

W przypadku łagodnego zatrucia mogą nie występować inne objawy. Przebieg ostrego botulizmu charakteryzuje się osłabieniem mięśni rąk i nóg, utratą kontroli nad utrzymaniem głowy, trudnościami z oddawaniem moczu oraz dusznościami.

Jak przebiega diagnoza botulizmu?

Jedną z podstawowych metod diagnostycznych jest rozpoznanie charakterystycznych objawów. Warto pamiętać o tym, że ostry przebieg zatrucia może prowadzić do śmierci wskutek upośledzenia zdolności oddechowych. Dlatego tak ważna jest szybka konsultacja lekarska. Dodatkowo przeprowadzane są testy laboratoryjne krwi lub kału chorego oraz próbek żywności. W przypadku wątpliwości można zdecydować się również na konsultację neurologiczną oraz wykonanie tomografii komputerowej, elektromiografii lub badania płynu rdzeniowo-kręgowego, które umożliwią wykrycie charakterystycznych zmian spowodowanych przez toksynę.

Leczenie botulizmu - jak działa antytoksyna i czy są inne metody terapii?

Jak można zwalczyć botulizm? Leczenie choroby opiera się na podaniu dożylnym wieloważnej antytoksyny botulinowej, która pozwala na jej inaktywowanie. Antytoksyna chroni przed dalszym uszkodzeniem nerwów. Nie odwraca jednak już powstałych niedowładów. Antybiotykoterapia nie jest przeprowadzana w przypadku botulizmu pokarmowego. Niekiedy konieczne może okazać się zastosowanie leczenia wspomagającego. W tym celu można sięgać po respiratory oraz odżywianie za pomocą sondy. Całkowite wyleczenie jest możliwie i w zależności od nasilenia objawów trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.