Serce i układ krążenia – leczenie, profilaktyka, porady

Choroby serca i układu krążenia są najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów oraz jednym z najważniejszych powodów inwalidztwa w Europie. Występowanie tych chorób jest mocno związane ze współczesnym trybem życia. Badania potwierdzają, że aż dziewięć czynników na które mamy wpływ, jest odpowiedzialne za ponad 90% występujących zawałów serca. Czynnikami tymi są:

l palenie papierosów

l nadciśnienie tętnicze

l nieprawidłowe stężenie cholesterolu we krwi

l cukrzyca

l niezdrowa dieta

l nadużywanie alkoholu

l otyłość

l brak aktywności fizycznej

l różnorodne czynniki psychospołeczne, takie jak nadmierny stres, nieleczone choroby o podłożu psychicznym jak depresja i nerwica lękowa.

W profilaktyce najważniejsze jest ocenienie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Niektóre osoby, nawet po wyeliminowaniu powyższych czynników, mogą być bardziej narażone na rozwój choroby wieńcowej czy chorobę niedokrwienną serca ze względu na obciążenia genetyczne. Warto jednak wiedzieć, że badania potwierdzają, iż pozytywne zmiany w stylu życia w każdym przypadku związane są ze zniwelowaniem ryzyka śmiertelności z powodu chorób układu krążenia przynajmniej o 50%. Dlatego dbanie o serce i naczynia krwionośne powinno być jednym z najważniejszych działań profilaktycznych w naszym życiu.

Choroby serca - badania, leczenie oraz profilaktyka

Oprócz oceny ryzyka w skali określanej przez lekarzy jako Pol-SCORE, bardzo istotne jest regularne wykonywanie badań, w szczególności ogólnej morfologii oraz oznaczenia stężenia cholesterolu i magnezu. Konieczne jest także regularne badanie układu hormonalnego i niebagatelizowanie jakichkolwiek niepokojących objawów. Warto zdawać sobie sprawę, że choroby pozornie niezwiązane z układem krwionośnym, jak np. grypa, mogą nieść ze sobą ryzyko zapalenia mięśnia sercowego. Dlatego ogólne dbanie o stan zdrowia jest jednocześnie zabieganiem o zdrowy, dobrze funkcjonujący układ krwionośny.

Jeżeli lekarz kardiolog stwierdzi występowanie jakichkolwiek nieprawidłowości, czy to wynikających z genetycznych obciążeń czy też nabytych przez nieodpowiedni styl życia, wdroży dostosowane do indywidualnych potrzeb leczenie. Po pierwsze, najczęściej zlecane jest przyjmowanie konkretnych środków farmaceutycznych, np. obniżających ciśnienie krwi i stężenie cholesterolu, a także zmniejszających krzepliwość krwi. Po drugie, konieczne jest wdrożenie zaleceń lekarskich dotyczących codziennych aktywności, zmiany jadłospisu i stylu życia. W przypadku ciężkich chorób kardiologicznych konieczne może być zaangażowanie chirurga: czy to do wszczepienia rozrusznika serca, czy też przeprowadzenia operacji mięśnia sercowego.

Objawy chorób serca – najważniejsze informacje, które mogą uratować życie

Przyczyny bólu w klatce piersiowej mogą być różnorodne i nie zawsze są związane z chorobami układu krwionośnego. Mimo to, żadne z dolegliwości bólowych nie powinny być bagatelizowane. Co szczególnie powinno wzbudzić nasz niepokój?

l duszność, brak możliwości złapania pełnego oddechu

l ucisk w klatce piersiowej, nasilający się przy oddychaniu

l uczucie kołatania serca

l omdlenia lub stany bliskie omdleń

l zawroty głowy, pojawiające się np. przy wstawaniu, schylaniu lub samoistnie

l szybkie męczenie się przy zwykłych czynnościach, jak wchodzenie po schodach, krótki bieg (np. do autobusu)

Bezwzględnym wskazaniem do natychmiastowego wezwania pomocy jest ucisk w klatce piersiowej lub ostry ból za mostkiem, zawroty głowy, uczucie mrowienia w lewej ręce i oblewanie się potem.

Najczęstsze choroby serca – kompendium wiedzy

Do najczęstszych chorób serca zalicza się przede wszystkim nadciśnienie tętnicze, miażdżycę i zawał serca, który najczęściej jest następstwem dwóch poprzednich chorób. Dodatkowo poważną i stosunkowo częstą chorobą układu krwionośnego jest udar krwotoczny, ogólna niewydolność serca i choroba wieńcowa. Każda z tych chorób rozwija się w swój własny sposób i nierzadko łączy się z pozostałymi. Kardiolodzy coraz częściej diagnozują również zaburzenia rytmu serca i nerwicę serca, które są konsekwencją stresującego trybu życia i najczęściej (jeśli zostaną odpowiednio wcześnie leczone), ustępują bez poważniejszych konsekwencji, jeśli chory podejmie terapię. Chorobami układu krążenia są także żylaki, najczęściej pojawiające się na nogach. Ze względu na zaburzenia przepływu krwi, mogą one powodować dalsze problemy kardiologiczne.

Badania przy chorobach serca – badania kardiologiczne

Najważniejszym standardowym badaniem kardiologicznym jest EKG, które może wykryć zaburzenia rytmu serca, jeśli mają one aktualnie miejsce. Często jednak zdarza się, że chory doświadcza zaburzeń w konkretnych sytuacjach w ciągu dnia i w czasie samego trwania badania nie pojawiają się w zapisie żadne nieprawidłowości. Dlatego drugim często zlecanym przez kardiologów badaniem jest Holter, czyli badanie mierzące aktywność serca przez całą dobę (za pomocą przenośnego urządzenia zamontowanego na klatce piersiowej pacjenta).

Poważnym badaniem kardiologicznym, dającym pełny obraz stanu naczyń krwionośnych jest koronarografia. Jest ona niezbędna w celu ustalenia przyczyn złego samopoczucia chorego i jako badanie wstępne przed dalszymi działaniami chirurgicznymi.

Do badań kardiologicznych zaleca się także lipidogram, morfologię z rozmazem i oznaczenie magnezu. W przypadku kobiet, szczególnie w okresie menopauzy, wskazane jest także przeprowadzenie badań endokrynologicznych, ponieważ zaburzenia gospodarki hormonalnej niekiedy dają podobne dolegliwości jak problemy kardiologiczne (np. kołatanie serca, oblewanie się potem, zawroty głowy, bezsenność i niepokój).

Profilaktyka chorób serca - jak przeciwdziałać chorobom serca i zawałowi?

Aby skutecznie zapobiegać chorobom serca, powinniśmy przede wszystkim rzucić palenie tytoniu i unikać biernego palenia. W diecie należy postawić na jadłospis wzmacniający serce: z ograniczoną ilością tłuszczów nasyconych, soli i alkoholu, bazujący na produktach pełnoziarnistych, warzywach, owocach, rybach. Dodatkowo powinniśmy dbać o sporą dawkę ruchu, co najmniej przez 3,5-7 godzin w tygodniu. Bardzo istotne jest sprawdzanie wskaźnika masy ciała BMI, utrzymywanie ciśnienia tętniczego w granicach normy oraz utrzymywanie prawidłowego stężenia cholesterolu całkowitego i poszczególnych jego frakcji.