Więcej o problemach z układem krążenia i chorobach sercowych można przeczytać także w artykule: Czym jest zapalenie mięśnia sercowego (ZMS): przyczyny, objawy i leczenie zapalenie osierdzia?
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest niewydolność krążenia,
- jakie są przyczyny i objawy niewydolności krążenia,
- czym jest przewlekła niewydolność krążenia,
- na czym polega diagnostyka niewydolności krążenia,
- jak poprawić krążenie,
- jaka jest rola diety i stylu życia w walce z niewydolnością krążenia.
Czym jest niewydolność krążenia?
Jak wspomniano, niewydolność krążenia oznacza zaburzenia w przepływie krwi przez narządy. Najczęściej przyczyną takiego stanu rzeczy jest niewłaściwa praca serca. Trzeba tu podkreślić, że niewydolność krążenia nie jest tym samym co niewydolność serca. To drugie schorzenie oznacza bowiem zespół objawów występujących z powodu nieprawidłowej budowy oraz czynności serca. Niewydolność krążenia pochodzenia sercowego może wystąpić w wyniku zawału serca lub w wyniku długotrwałego nadciśnienia tętniczego. Pierwszy przypadek oznacza skurczową niewydolność serca, drugi natomiast oznacza rozkurczową niewydolność serca. Niewydolność krążenia może mieć również pochodzenie obwodowe spowodowane m.in. krwotokiem, odwodnieniem organizmu, wstrząsem septycznym lub marskością wątroby. W każdym z tym przypadków istnieje duże niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia - dojść może do niedokrwienia narządów bądź do zalegania krwi w łożysku naczyniowym, co prowadzić może z kolei do wzrostu ciśnienia w krążeniu płucnym. W przypadku niewydolności krążenia do narządów wewnętrznych nie dociera wystarczająca ilość krwi, co przekłada się na niedostarczenie narządom odpowiedniej ilości tlenu. Ze względu na szybkość występowania i czasu trwania objawów niewydolność krążenia dzieli się na niewydolność ostrą i niewydolność przewlekłą. Wśród przyczyn obu wspomnianych niewydolności krążenia wymienić można choroby mięśnia sercowego, chorobę wieńcową, wady zastawek serca, a także choroby ogólnoustrojowe. Warto dodać, że przyczyną niewydolności krążenia może być również niewłaściwa dieta.
Niewydolność krążenia – objawy i przyczyny schorzenia
Przyczyny niewydolności krążenia mogą być różne. Podzielić można je na trzy grupy. Do pierwszej zalicza się te, które związane są z większym oporem w obwodowej części układu krążenia. Mowa tu o niewydolności lewej komory serca, która spowodowana może być przewlekłym nadciśnieniem tętniczym, zwężeniem w okolicy zastawki aorty, a także niektórymi wadami serca. Do tej grupy zalicza się również niewydolność krążenia prawej komory serca, której główną przyczyną są choroby płucne i pierwotne nadciśnienie płucne. Druga grupa przyczyn to przyczyny związane z osłabieniem i utratą włókien mięśniowych w sercu, czyli przykładowo o chorobie wieńcowej serca, kardiomiopatii oraz zapaleniu mięśnia sercowego. Z kolei do trzeciej grupy przyczyn niewydolności krążenia zalicza się przyczyny związane z niedostatecznym dopływem krwi do serca. Wskazać można tu na wady zastawek serca, zapalenie osierdzia i migotanie przedsionków. Niewydolność krążenia ma oczywiście swoje konkretne objawy. Do objawów niewydolności lewokomorowej zalicza się szybkie męczenie się, duszność oraz sinicę. Oprócz tego pacjent odczuwać może bóle wieńcowe, występować mogą również omdlenia. Z kolei do objawów niewydolności prawokomorowej zalicza się obrzęki nóg (wokół kostek i podudzi), powiększenie obwodu tułowia, poszerzenie żył szyjnych, częste oddawanie moczu w nocy, wzdęcia, nudności, zaparcia lub biegunki.
Przewlekła niewydolność krążenia: charakterystyka i trudności w diagnozie
Przewlekła niewydolność krążenia narasta stopniowo, nawet przez wiele lat. W tym czasie chodzi do upośledzenia wydolności serca. W efekcie krew rozprowadzana jest wolnej. Często "zatrzymuje się" na dłużej w jednym miejscu i przesiąka do tkanek, tworząc w ten sposób obrzęki. Te stanowią jeden z podstawowych objawów świadczących o przewlekłej niewydolności krążenia. Najczęściej dochodzi o obrzęku kończyn dolnych. Mowa tu opuchniętych kostkach i opuchniętych nogach. W przypadku pojawienia się wspomnianych objawów koniecznie udać należy się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, który skieruje do lekarza o specjalizacji kardiologicznej. W celach diagnostycznych konieczne będzie wykonanie szeregu badań, takich jak EKG, pomiar ciśnienia, morfologia, a także RTG klatki piersiowej.
Obrzęk nóg i opuchnięte kostki, czyli objawy niewydolności krążenia
Jak wspomniano, jednym z podstawowych objawów przewlekłej niewydolności krążenia jest obrzęk nóg. Jest on spowodowany zastojem płynów w różnych częściach ciała. W przypadku niewydolności krążenia obrzęki mają charakter ciastowaty. Innymi słowy, po uciśnięciu palcem skóra i tkanki podskórne nie wracają od razu do pierwotnego stanu. Obrzęki mogą również występować w okolicy między łopatkami, a także w części krzyżowo-lędźwiowej. Najczęściej pojawiają się w momencie przyjmowania pozycji leżącej. Podkreślić tu trzeba, że brak leczenia może prowadzić do zmian troficznych.
Diagnostyka niewydolności krążenia: jakie badania pomogą stwierdzić problem?
W przypadku wystąpienia objawów niewydolności krążenia bardzo ważna jest szybka ocena lekarska. Aby zdiagnozować problem, lekarz zleci szereg badań. Do podstawowej diagnostyki niewydolności krążenia zalicza się takie badania jak morfologia krwi, EKG, RTG klatki piersiowej oraz echokardiologia. W niektórych przypadkach niezbędne będzie także przeprowadzenie badania angiograficznego naczyń wieńcowych oraz wykonanie cewnikowania serca. Podkreślić trzeba, że ostra niewydolność krążenia, która zagraża życiu pacjenta, wymaga natychmiastowego leczenia w warunkach szpitalnych. W przypadku przewlekłej odmiany schorzenia stosuje się leki na niewydolność krążenia. Chodzi tu przede wszystkim o takich środkach farmakologicznych jak inhibitory konwertazy angiotensyny, sartany, beta-blokery, a u pacjentów z objawami przewodnienia także leki moczopędne.
Jak poprawić krążenie? Sposoby na wspomaganie układu krążenia
Aby poprawić krążenie, przestrzegać powinno się kilku istotnych zasad. Przede wszystkim powinno ograniczyć się przyjmowanie płynów do 1,5 litra na dobę. Ważne jest także, aby na bieżąco kontrolować wagę ciała. Poza tym zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna. Dobrym rozwiązaniem jest również ograniczenie spożywania soli. Zatrzymuje ona bowiem wodę w organizmie, co bezpośrednio prowadzi do podwyższenia ciśnienia tętniczego, a tym samym do obciążenia mięśnia sercowego. Wspomniano, że jednym z objawów niewydolności krążenia jest obrzęk kończyn dolnych. Jakie zatem stosować domowe sposoby na poprawę krążenia w nogach? Dobrym pomysłem jest na pewno stosowanie naprzemiennie zimnego i ciepłego prysznica. W ten sposób naczynia krwionośne rozszerzają się i kurczą, co pobudza pracę układu krążenia. Osoby palące powinny jak najszybciej zrezygnować z produktów tytoniowych. Nikotyna i tlenek węgla w papierosach, a także stres oksydacyjny powstający na skutek palenia, bardzo negatywnie wpływają na układ krążenia. Palenie przyspiesza pracę serca i podnosi ciśnienie krwi. Osoby pracujące w pozycji siedzącej powinny pamiętać o częstych przerwach w pracy. Zbyt długie przybywanie w pozycji siedzącej negatywnie wpływa na przepływ krwi i sprzyja jej zastojom.
Rola diety w walce z niewydolnością krążenia: co jeść, a czego unikać?
Zaburzenia krążenia mogą być bardzo niebezpieczne. Dlatego warto zadbać o swój układ krążenia poprzez stosowanie właściwej diety. W pierwszej kolejności zrezygnować powinno się z częstego spożywania czerwonego mięsa, smażenia na smalcu, gotowych produktów i ze słodyczy. Takie jedzenie to prosta droga do podwyższonego cholesterolu, a tym samym do negatywnych zmian miażdżycowych. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest postawienie na chude mięso drobiowe oraz na ryby, które zawierają cenne kwasy omega-3 obniżające poziom trójglicerydów we krwi oraz zapobiegające powstawaniu zakrzepów. W codziennej diecie stosować powinno się także oleje roślinne, orzechy, produkty pełnoziarniste oraz warzywa i owoce. Wspomniano już o konieczności ograniczenia spożywania soli, która podnosi ciśnienie krwi.
Zmiany stylu życia w leczeniu niewydolności krążenia - co warto wdrożyć?
W leczeniu niewydolności krążenia bardzo ważna jest aktywność fizyczna, która obniża ciśnienie krwi i pomaga zapobiegać wysokiemu poziomowi cholesterolu. Poza tym systematyczna aktywność fizyczna przyczynia się do polepszenia przepływu krwi. Wszystko dzięki pracy mięśni i rozszerzaniu się naczyń krwionośnych. Oczywiście mówiąc o aktywności fizycznej, nie ma się na myśli intensywnych treningów na siłowni. W zupełności wystarczy szybki spacer, jogging, jazda na rowerze, czy pływanie. Wszystko wedle własnych upodobań. W trakcie aktywności fizycznej serce pracuje szybciej, a to przyczynia się do usprawnienia przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Mięśnie i tkanki zostają dzięki temu lepiej dotlenione.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
