OB czyli Odczyn Biernackiego - normy i interpretacja wyników

OB, czyli Odczyn Biernackiego, jest jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych, a wszystko dlatego, iż poprzez wynik tego badania udaje się ocenić czy w organizmie toczy się stan zapalny.

W naszym artykule przeczytasz:

• czym jest Odczyn Biernackiego, 
• jakie są normy, 
• jakie są wskazania i przeciwskazania do badania, 
• o czym świadczy podwyższony wskaźnik OB, 
• jaki wynik powinien niepokoić, 
• jakie są różnice między OB a CRP, 
• jaki jest koszt badania i gdzie można je wykonać.

Zobacz także artykuł: Saturacja krwi - czym jest, jakie są normy oraz jak ją zmierzyć i prawidłowo zbadać

Czym jest odczyn Biernackiego?

Odczyn Biernackiego został opracowany przez Polaka Edmunda Biernackiego w 1897 roku. To badanie należące do grupy markerów związanych ze stanem zapalnym toczącym się w organizmie. Jest parametrem pozwalający na ocenę przebiegu wielu chorób. OB jest wskaźnikiem opadania erytrocytów, czyli czerwonych krwinek w niekrzepnącej krwi w ciągu 1 godziny. Laboranci oceniając tempo opadania krwinek, są w stanie wskazać czy w organizmie toczy się jakiś stan zapalny.

OB odczyn Biernackiego wykazują dużą czułość na toczące się stany zapalne w organizmie. Na szybkość opadania erytrocytów wpływa ich objętość, liczebność, a także stężenie cholesterolu, albumin, lecytyny, fibrynogenu i globulin. Kiedy zachodzi jakakolwiek zmiana w ich stężeniu, dochodzi do pogorszenia stanu zdrowia, co manifestuje się powstawaniem stanu zapalnego w organizmie. O ile u mężczyzn wyniki mogą być jednoznaczne, u kobiet zmiany mogą pojawić się w wyniku menstruacji, ciąży czy zmian hormonalnych. Warto wiedzieć, że do oceny szybkości opadania erytrocytów wykorzystuje się jednostkę pomiarową milimetry na godzinę. 

Co to jest odczyn Biernackiego c59?

Odczyn Biernackiego C59 to nazwa badania określana w laboratoriach. Posiada kod ICD 59, który wskazuje na numer statystyczny choroby. 

Odczyn Biernackiego – normy

Odczyn Biernackiego norma:

• noworodki - 0-2 mm/h;
• niemowlęta do 6. miesiąca życia - 12-17 mm/h;
• dzieci do okresu dojrzewania - 3-13 mm/h;
• kobiety do 50. roku życia - 6-12 mm/h;
• kobiety powyżej 50. roku życia - do 30 mm/h;
• mężczyźni do 50. roku życia - 3-8 mm/h;
• mężczyźni powyżej 50. roku życia - do 20 mm/h. 

Warto pamiętać, że podane wartości mogą różnić się przez wzgląd na przyjęte normy referencyjne w laboratorium wykonującym badanie.

Niskie OB 2 mm/h

OB (odczyn Biernackiego) na poziomie 2 mm/h uznawane jest za bardzo niskie i najczęściej nie budzi niepokoju, zwłaszcza u osób zdrowych. Taki wynik może pojawiać się u osób starszych, u sportowców, a także w stanach odwodnienia lub niedokrwistości sierpowatokrwinkowej. Niskie OB nie jest zazwyczaj objawem choroby, ale jeśli towarzyszą mu inne niepokojące symptomy (np. osłabienie, utrata masy ciała, przewlekłe zmęczenie), warto skonsultować się z lekarzem.

OB 8 – co oznacza?

Wynik OB na poziomie 8 mm/h mieści się w granicach normy dla wielu grup wiekowych, zwłaszcza dla dorosłych mężczyzn i dzieci. Taki poziom odczynu Biernackiego świadczy o braku aktywnego stanu zapalnego w organizmie lub bardzo łagodnym jego przebiegu. Warto jednak pamiętać, że OB to wskaźnik nieswoisty – jego interpretacja powinna zawsze odbywać się w kontekście objawów klinicznych i innych badań laboratoryjnych.

OB 12 – co oznacza?

OB na poziomie 12 mm/h może być uznane za nieznacznie podwyższone, szczególnie u młodych mężczyzn, ale nadal mieści się w normie dla kobiet dorosłych czy osób starszych. Taki wynik może pojawić się w trakcie lekkich infekcji wirusowych, przeziębienia czy rekonwalescencji. Choć nie wskazuje na poważne stany zapalne, jeśli towarzyszą mu inne objawy, warto przeanalizować wyniki w szerszym kontekście diagnostycznym.

Jak wygląda badanie OB?

Morfologia Odczyn Biernackiego wykonywana jest zawsze w laboratorium, które dokonuje profesjonalnej oceny opadania krwinek w milimetrach na godzinę. Do badania koniecznie jest pobranie próbki krwi, która przekazywana jest do analizy laboratoryjnej. Krew pobierana jest z łokciowej żyły, a badanie powinno być wykonywane na czczo. Zaleca się, aby przed badaniem wypić szklankę wody. 

Warto wiedzieć, że weterynarze również stosują badanie Odczyn Biernackiego u zwierząt, które pozwala na stwierdzenie czy w organizmie np. psa, czy kota, bądź innego zwierzaka nie toczy się proces chorobowy. 

Badanie OB – wskazania

Warto wiedzieć, że każda zdrowa osoba powinna przynajmniej raz w roku wykonać morfologię wraz z Odczynem Biernackiego, a wszystko w celu kontroli własnego zdrowia. Spośród najczęstszych wskazań do wykonania badania OB jest podejrzenie chorób autoimmunologicznych czy nowotworowych, a także martwicy tkanek, chorób zakaźnych i schorzeń reumatycznych. 

Pamiętajmy o kontroli własnego zdrowia poprzez wykonanie kompleksowego badania krwi oraz badania moczu, przynajmniej raz w roku. 

Badanie OB – przeciwwskazania

Odczyn Biernackiego to niezwykle proste badanie, które polega na pobraniu próbki krwi do analizy laboratoryjnej. Dlatego nie ma przeciwwskazań do jego wykonania i może być ono wykonywane praktycznie u każdego pacjenta.

Podwyższony wynik OB – interpretacja wyniku

Ob Odczyn Biernackiego podwyższony jest fizjologicznym stanem w ciąży i do 6 tygodnia połogu. Podwyższone OB może również występować stosujących środki hormonalne oraz u kobiet przed oraz w trakcie menstruacji. Warto wiedzieć, że OB podwyższone może być przyczyną:

• infekcji i toczących się w organizmie stanach zapalnych, 
• posocznicy, czyli sepsy,
• chorób nowotworowych, 
• przewlekłej niewydolności nerek, 
• białaczki, 
• zawału serca, 
• martwicy tkanek, 
• chorób autoimmunologicznych, 
• urazów wynikających ze złamań i ran, 
• podwyższonego poziomu cholesterolu,
• ciężkiej niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza lub witaminy B12,
• nadczynności i niedoczynności tarczycy. 

Oczywiście wskaźnik OB nie jest podstawowym badaniem diagnostycznym, w przypadku wyżej wymienionych chorób. Konieczne jest przede wszystkim wykonanie podstawowej morfologii z rozmazem, gdzie zostanie określony poziom monocytów, leukocytów i erytrocytów oraz innych parametrów. Warto również oznaczyć podstawowe parametry wątrobowe i markery nowotworowe. 

Jak wysokie OB powinno niepokoić?

Podniesiony wynik OB informuje o występowaniu przewlekłej patologii, która wpływa na zmiany składu krwi, np. na stężenie białek ostrej fazy oraz globulin, przyśpieszających prędkość opadania czerwonych krwinek. Podwyższony Odczyn Biernackiego towarzyszy wielu chorobom i zaburzeniom. Badanie OB, w którym wykrywany jest podwyższony poziom Odczynu Biernackiego, często może wskazywać na zwykłą infekcję organizmu.

Jednak kiedy wynosi Odczyn Biernackiego 100 mm/h wynik ten powinien niepokoić, gdyż uważa się, że wynik trzycyfrowy jest dość niebezpieczny i wymaga dalszej diagnostyki. Wysoki Odczyn Biernackiego może sugerować, że w organizmie toczy się poważny proces zapalny, np. infekcja, sepsa, choroba autoimmunologiczna czy nowotwór. Takie pytania "jak wysokie OB powinno niepokoić forum" są wyszukiwane w popularnych wyszukiwarkach. W przypadku takich pytań warto sprawdzić normy referencyjne zgodne z wiekiem osoby badanej. Warto pamiętać, że w przypadku wysokiego poziomu OB badanie można powtórzyć. 

Odczyn Biernackiego poniżej normy co oznacza?

Odczyn Biernackiego 2 mm/h, czyli obniżony wykrywa się niezwykle rzadko. Niskie OB wskazuje na: chorobę czerwienicę, czyli nadkrwistość. Jednak to nie wszystko. Może być spowodowane żółtaczką, chorób alergicznych, przewlekłej niewydolności krążenia, zaburzenia krążenia czy hipofibrynogemi. 

Badanie OB a badanie CRP

W celu sprawdzenia, czy w organizmie toczy się stan zapalny, najczęściej zlecane przez lekarza są dwa badania: OB i CRP. Najczęściej lekarze zlecają je równocześnie, a wszystko przez wzgląd na większą precyzję i pewność wyników. Tak jak już wspominaliśmy, OB wskazuje na opadanie czerwonych, a CRP to poziom białka reaktywnego C. To drugi obok Odczynu Biernackiego marker stanu zapalnego. Warto wiedzieć, że w przypadku toczącego się w organizmie stanu zapalnego CRP rośnie dużo szybciej niż OB. Kiedy infekcja się cofa, również szybciej zaczyna spadać. 

Ile kosztuje badanie OB i gdzie je wykonać?

Oznaczenie OB można wykonać w dowolnym laboratorium. Takie badanie określane jest jako Odczyn Biernackiego (C59). Najczęściej zlecane jest przez lekarza prowadzącego, jednak można wykonać je samodzielnie w laboratorium. OB cena nie jest wysoka i wynosi około 10-15 zł, jednak wszystko zależy od laboratorium. Przed badaniem należy wypić szklankę niegazowanej wody i powstrzymać się od spożywania posiłków, gdyż do poprawnego określenia OB należy być na czczo. W dniu poprzedzającym pobieranie badania należy zjeść lekką kolację około godziny 18.