Morfologia krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych. Pomaga we wczesnym wykryciu wielu chorób, a jej wyniki porównywane są zawsze z normami przyjętymi w danej pracowni diagnostycznej. Interpretacja rezultatu nie zawsze jest jedna prosta i zwykle wymaga zbadania chorego i poznanie jego ogólnego stanu zdrowia. Warto jednak mieć choćby podstawowe pojęcie na temat obowiązujących norm i wiedzieć, w jaki sposób interpretować otrzymane wyniki.

Morfologia WBC – co to jest?

Morfologia WBC to badanie, które pozwala określić liczbę białych krwinek (leukocytów) oraz czerwonych (erytrocytów, RBC), a ponadto również hematokryt (HCT), stężenie hemoglobiny (HGB), ilość limfocytów (LYM), monocytów (MONO), trombocytów (PLT, płytek krwi), granulocytów i innych parametrów. WBC, a więc krwinki białe, mają kluczowe znaczenie dla funkcjonowania naszego układu odpornościowego. Wspomagają obronę organizmu przed drobnoustrojami i zmniejszają ryzyko infekcji. Badanie morfologii WBC przeprowadzane jest w warunkach laboratoryjnych, na czczo, z samego rana – około 12 godzin od spożycia ostatniego posiłku. Równocześnie zwykle wykonuje się rozmaz krwi. Wyniki badania zwykle dostępne są następnego dnia, a cena morfologii waha się od 10 do 12 zł bądź od 16 do 18 zł za morfologię z rozmazem.

WBC – w normie

Dla poszczególnych grup wiekowych prawidłowy poziom WBC jest inny. Możemy przyjąć, że norma to 4000-10000 leukocytów na mm³ (4,1–10,9 K/µl (G/l)), ale w rzeczywistości należy sugerować się normami, które podaje laboratorium analityczne, w którym wykonaliśmy badanie. Jeśli nasz wynik mieści się w normie, oznacza to, że nasz organizm w odpowiedni sposób jest chroniony przed drobnoustrojami, a ryzyko zachorowania jest w naszym przypadku znikome.

WBC – poniżej normy

Gdy poziom leukocytów jest zbyt niski, mówimy wówczas o leukopenii. O ile niewielki niedobór nie daje wyraźnych objawów, o tyle większe mogą znacząco obniżać komfort życia i samopoczucia. Zwykle objawiają się stanami podgorączkowymi i gorączką, infekcjami dróg oddechowych (zapaleniem oskrzeli, anginą), osłabieniem, uczuciem zmęczenia, powiększonymi węzłami chłonnymi czy anemią. Pacjenci z obniżonym poziomem WBC mogą również skarżyć się na wrzodziejące zmiany w jamie ustnej, afty, ropne zmiany skórne czy bóle głowy. U kobiet mogą występować przedłużone i obfite miesiączki.

Podwyższone WBC

Zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom WBC jest alarmujący. WBC podwyższone nazywany leukocytozą. Może ona być spowodowana uszkodzeniem tkanki, stanami zapalnymi, zakażeniem bakteryjnym, pierwotniakowym, działaniem adrenaliny, chorobami nowotworowymi czy mocznicą. WBC może być podwyższone również fizjologicznie, np. po wysiłku fizycznym, w stresie czy w czasie ciąży.

Czym jest Leukopenia, czyli niskie WBC?

Leukopenia to inaczej zbyt niski poziom leukocytów we krwi. Niekiedy jest wykrywana przypadkowo i jest zupełnie niegroźna (np. gdy jest wynikiem przebytej niedawno infekcji), a niekiedy może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia. O leukopenii mówimy, gdy całkowita liczba leukocytów spada poniżej normy, która wynosi 4-10 g/l. Leukopenia to stan, który czasem wymaga leczenia. Jego rodzaj zależy jednak od przyczyny spadku poziomu leukocytów. Jeśli jest wynikiem infekcji, należy odczekać kilka tygodni, a w tym czasie zadbać o prawidłową dietę, odpowiednią ilość snu i wypoczynek. Jeżeli poziom leukocytów jest zbyt niski wskutek chorób szpiku kostnego, wówczas konieczne jest leczenie u hematologa.

Czym jest leukocytoza, czyli wysokie WBC?

Leukocytoza jest stanem, w którym ilość białych krwinek, a więc leukocytów, jest zbyt wysoka. Podobnie jak leukopenia, leukocytoza to pojęcie szerokie, które może mieć różne przyczyny. Co istotne, istnieją różne grupy leukocytów. Konieczne jest zatem sprawdzenie, które z nich przekraczają normę. Możemy bowiem mówić o neutrofilii, limfocytozie, eozynofilii, bazofilii, monocytozie. Wzrost ilości leukocytów wynika z funkcji, jakie one pełnią i często może świadczyć o infekcji. Zdarza się, że przyczyną leukocytozy jest białaczka lub chłoniak. Zbyt wysoki poziom leukocytów możemy zaobserwować również u osób otyłych, po zabiegach chirurgicznych i urazach czy w czasie ciąży. Leukocytozę mogą powodować również nowotwory złośliwe. Nie wszystkie przyczyny podwyższonego poziomu leukocytów są jednak tak poważne – niekiedy może on wynikać ze zbyt intensywnego wysiłku fizycznego, spożycia posiłku lub przeżyciem silnego stresu przed badaniem.

Lekarze zalecają, by regularnie badać poziom WBC. Morfologia pozwala bowiem wykryć wiele chorób w ich najwcześniejszym etapie. Jednocześnie jest doskonałą modą diagnostyki stanu naszego zdrowia i sposobem na odkrycie przyczyny gorszego samopoczucia i spadku odporności. Analizując jej wyniki, nie należy jednak sugerować się jedynie dostępnymi w Internecie wskaźnikami – należy skonfrontować je z przyjętymi w danym laboratorium normami i przede wszystkim skonsultować z lekarzem.