Dieta osób leżących - żywienie medyczne - wymaga uwzględnienia wielu czynników, które mogą wpływać na pogorszenie samopoczucia. Dostarczanie pokarmów powinno uwzględniać możliwości osoby chorej i ułatwiać spożywanie posiłków.
Z naszego artykułu dowiesz się:
- jak powinna wyglądać dieta osób leżących – żywienie medyczne?
- jak żywić osoby przewlekle leżące?
- jakie są zasady żywienia i zalecenia?
- jak powinno wyglądać nawadnianie?
- jaka powinna być konsystencja posiłków?
- jak poprawić apetyt osób starszych?
- jak poradzić sobie z niedoborami żelaza?
- jak zapobiegać odleżynom?
Zobacz również: Lordoza - objawy, przyczyny i leczenie
Jak żywić chorego przewlekle leżącego?
Żywienie dla osób przewlekle leżących powinno być zaplanowane w odpowiedni sposób. Ważne jest określenie stałych godzin posiłków, które powinny być odpowiednio zbilansowane pod względem jakościowym i ilościowym. Należy pamiętać, że osoby leżące mają dużo niższe zapotrzebowanie kaloryczne, które powinno wynosić około 1800-2000 kalorii. Wyższa podaż powinna być zastosowana w sytuacji odleżyn czy gorączki u osób przewlekle leżących. Bardzo ważne jest, aby utrzymać odpowiednią wagę, a odpowiedni sposób żywienia wpłynie na poprawę samopoczucia i umożliwi osiągnięcie pozytywnych efektów leczenia.
Dieta dla osób starszych leżących – zasady i praktyczne wskazówki
Dieta osób leżących powinna być skomponowana tak, aby dostarczyć odpowiednią ilość energii, witamin i minerałów. Ważne jest również dostarczenie odpowiedniej ilości płynów. Ze względu na utrzymywanie pozycji leżącej, ważne jest zastosowanie diety lekkostrawnej z dużą ilością białka. Aby żywienie mogło być w pełni odpowiednie i smaczne, warto stosować przyprawy i unikać nadmiernie przetworzonej żywności. Co istotne, powinno się wprowadzić około 4-5 posiłków dziennie, a ostatni posiłek podawać maksymalnie około godziny 19. Należy pamiętać, że potrawy powinny być ciepłe, a nie gorące oraz miękkie. Wśród posiłków powinien znaleźć się także podwieczorek dla osoby starszej i II śniadanie.
Warto zwracać uwagę na konsystencję podawania posiłków, która powinna być dopasowana do możliwości osoby chorej - konsystencja papkowata, płynna, a może lekko grudkowata? Wszystko zależy od osoby chorej. Wiele osób zastanawia się czym karmić starsze osoby? Czasami konieczne może okazać się uzupełnienie diety o specjalistyczne preparaty odżywcze w płynie, np. Nutridrink dla osób starszych.
Ważne! Należy unikać potraw wzdymających i ciężkostrawnych, a także używek: alkoholu, kawy, mocnej herbaty i papierosów.
Dieta osób leżących – żywienie medyczne - wskazówki:
- potrawy powinny być gotowane, duszone lub pieczone. Należy unikać potraw smażonych i tłustych;
- należy unikać smalcu, słoniny i boczku, a stosować olej rzepakowy, oliwę z oliwek lub olej słonecznikowy;
- warto ograniczyć sól i cukier, gdyż mogą prowadzić do powstawania obrzęków;
- konieczne jest odpowiednie nawadnianie - około 3 litrów (woda niegazowana, soki, kompoty);
- należy zadbać o odpowiednią podaż wapnia (mleko, kefiry, jogurt, sery);
- powinno się zadbać o podaż witaminy D;
- należy zadbać o dostarczenie pełnoziarnistych produktów, warzyw i owoców.
Karmienie osób starszych i leżących - lekkostrawne pokarmy
U osób starszych i leżących obserwuje się problemy ze spowolnieniem perystaltyki jelit. To wszystko może prowadzić do problemów trawiennych, dlatego osobom tym zaleca się wprowadzenie lekkostrawnych pokarmów - to posiłki gotowane w wodzie lub na parze, duszone lub pieczone. Zalecane jest wyeliminowanie z diety słodyczy, napojów gazowanych i produktów mocno przetworzonych. W diecie powinny dominować zdrowe tłuszcze, chude mięso oraz warzywa i owoce. W celu usprawnienia pracy jelit i wątroby zaleca się wypijać na czczo przegotowaną wodę z sokiem z cytryny. Koniecznie należy wykluczyć potrawy smażone, które mogą powodować trudności w trawieniu.
Zalecenia dietetyczne dla chorego leżącego
Osoby leżące mogą cierpieć na różnorodne dolegliwości związane z żywieniem. Częstym problemem są zaparcia, na które podatne są osoby mniej aktywne i leżące. Konieczne jest zwrócenie uwagi na podaż błonnika tak, aby uniknąć konieczności wykonywania lewatyw czy podawania środków przeczyszczających. Jego duże ilości znajdują się w warzywach i owocach, kaszach i pełnoziarnistych pieczywach. Dodatkowo ważne jest dostarczanie dużych ilości płynów, szczególnie wody. Przed snem można zastosować napar z siemienia lnianego. W diecie osoby leżącej powinno znaleźć się także białko, które jest szczególnie ważne dla regeneracji mięśni. Występuje w mięsie, mleku, jajach i twarogach.
Czasami konieczne może okazać się stosowanie kompleksu witamin, szczególnie z witaminą C, która zwiększa ilość kolagenu i wspomaga regenerację skóry. Pamiętajmy również o żelazie.
Nawadnianie osób chorych i leżących - jak powinno wyglądać?
Osoby leżące powinny wypijać około 3 litrów płynów dziennie. Może to być woda, soki i domowe kompoty. Zaleca się unikać mocnej herbaty i kawy oraz używek. Powinno się stale zachęcać osoby leżące do nawadniania, gdyż decyduje ono o zdrowiu i lepszym samopoczuciu osoby chorej. Dodatkowo warto zadbać, aby podaż płynów odbywała się regularnie, często, po kilka łyków.
Jaka konsystencja posiłków - rodzaj pożywienia i jego strawność
Wiele osób zastanawia się, jak powinien wyglądać przykładowy jadłospis osoby starszej leżącej. Ważne jest, aby odpowiednio dostosować konsystencję posiłków do możliwości osoby chorej. Zdarza się, że osoby starsze i leżące mają ogromne problemy z przeżuwaniem jedzenia. Połykanie dużych kawałków może skończyć się niestrawnością i innymi dolegliwościami układu pokarmowego, dlatego warto jest rozdrabniać jedzenie, robiąc tzw. papki. Do tego celu można użyć blendera. Dodatkowo zmiksowane jedzenie dla chorego będzie nie tylko łatwiejsze do strawienia, ale także dużo lepsze do spożycia.
Zbilansowanie diety osoby starszej - sposoby na poprawienie apetytu
Seniorzy, szczególnie osoby po 90. roku życia, mogą uskarżać się na problemy z apetytem. Związane jest to często z przyjmowanymi lekami, a także złym samopoczuciem związanym ze spadkiem nastroju. Warto zlecić podstawowe badania krwi, które pozwolą sprawdzić, czy brak apetytu nie wynika z niedoborów pokarmowych. Czasami lekarz może zlecić przyjmowanie leków stymulujących apetyt i przyrost masy ciała. W aptekach dostępne są również naturalne środki dla seniorów, które pozwalają na poprawę apetytu. Można również zdecydować się na podaż Nutridrink dla seniorów, które uzupełnią składniki odżywcze i dodadzą energii.
Udział makroskładników w pokryciu zapotrzebowania na energię
Dieta osób starszych i leżących jest niezwykle ważna dla zachowania zdrowia. Powinna być odpowiednio zbilansowana i pokrywać dzienne zapotrzebowanie na energię. Węglowodany powinny stanowić około 55% zapotrzebowania na energię, tłuszcze około 20-35% natomiast białko około 10-20%.
Niedobory żelaza – ryzyko rozwoju niedokrwistości
Osoby starsze i leżące narażone są na powstawanie niedoborów żelaza. Najczęściej związane jest to z niską podażą żywności bogatej w ten pierwiastek, ale także infekcje i krwawienia utajone, np. z przewodu pokarmowego. To wszystko może prowadzić do rozwoju niedokrwistości i znacznego pogorszenia samopoczucia, osłabienia i niskiego ciśnienia krwi. Ważne jest, aby regularnie wykonywać oznaczenia hemoglobiny i żelaza we krwi, a także zwiększyć podaż czerwonego mięsa, buraków, zielonej pietruszki i wielu innych zielonych warzyw. Najlepiej jest opracować jadłospis dla osób starszych na 7 dni, który będzie uwzględniał zdrowe produkty bogate w żelazo.
Praktyczne informacje o suplementacji osób leżących
Dieta osób leżących bardzo często wymaga uzupełnienia o witaminy i minerały. Wśród nich należy uwzględnić witaminę C, która zapobiega odleżynom oraz argininę. Dodatkowo warto suplementować witaminę D ze względu na niską podaż słońca u osób leżących. Czasami konieczne może okazać się suplementowanie żelaza, jednak powinno się ono odbywać po wykonaniu badań i konsultacji z lekarzem.
Przykładowy jadłospis dla osoby starszej
Przykładowy jadłospis osoby starszej powinien uwzględniać:
- mięso i warzywa gotowane na parze, pieczone lub duszone;
- naturalne kwasy omega-3, np. oliwa z oliwek dodana do sałatki;
- pieczywo pełnoziarniste i inne produkty zbożowe;
- mleko i przetwory mleczne;
- warzywa i owoce, najlepiej miękkie, gotowane lub pieczone.
Problem z odleżynami i długim przebywaniem w jednej pozycji - gojenie się ran
Długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej może doprowadzić do problemu związanego z powstawaniem odleżyn. Konieczne jest stosowanie zapobiegawcze maści z alantoiną, a także częste zmiany pozycji ciała. Możliwe jest także wykorzystanie specjalistycznych materaców zapobiegających odleżynom. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na wybór odpowiedniego rozmiaru pieluchomajtek dla osób leżących. Dzięki temu można zapobiegać otarciom naskórka, które mogą prowadzić do powstawania odleżyn.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
