Zgrzytanie zębami (bruksizm) – jakie są przyczyny, objawy i leczenie? Czy bruksizm można wyleczyć?

Zgrzytanie zębami to poważny problem, który może doprowadzić do wielu powikłań. Wyjaśniamy, dlaczego nie można lekceważyć bruksizmu, jakie są jego przyczyny, objawy i sposoby leczenia.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym dokładnie jest bruksizm,
• dlaczego zgrzytamy zębami,
• jakie są objawy bruksizmu,
• jak można wyleczyć bruksizm,
• jakie ćwiczenia wykonywać przy bruksizmie,
• czy zgrzytanie zębami wiąże się z innymi chorobami.

Zobacz także: Preparaty odchudzające i środki ujędrniające skórę

Jak wygląda zgrzytanie zębami (bruksizm)?

Zgrzytanie zębami, czyli bruksizm, to stosunkowo często występujący problem. Przypadłość ta polega na zgrzytaniu zębami w niekontrolowany sposób lub zaciskaniu ich. Ma to miejsce przede wszystkim podczas snu, dlatego osoby dotknięte bruksizmem mogą nie zdawać sobie z tego sprawy.

Zgrzytanie zębami dotyka osoby w każdym wieku, w szczególności zestresowane lub nerwowe. Jednak najczęściej z jego powodu cierpią kobiety po 30. roku życia. Niestety nierzadkim zjawiskiem jest zgrzytanie zębami u dziecka, a nawet zgrzytanie zębami u niemowlaka. Chociaż bruksizm sam w sobie nie stanowi poważnego zagrożenia, prowadzi do stopniowego niszczenia szkliwa i wielu innych dolegliwości. Może też świadczyć o współwystępowaniu poważnych chorób, dlatego nigdy nie wolno go lekceważyć.

Czym spowodowane jest zgrzytanie zębami?

Zgrzytanie zębami przez sen może wynikać z wielu różnych przyczyn. Wśród podstawowych wymienić należy wady wrodzone i czynniki genetyczne (szczególnie prawdopodobne, gdy pojawia się zgrzytanie zębami u dzieci), specyficzny tryb życia czy niektóre choroby.

Wyjątkowo istotna jest kwestia przewlekłego stresu, prowadzącego do nadmiernego napięcia mięśniowego. Podwyższone napięcie w mięśniach żuchwy powoduje jej niekontrolowane ruchy podczas snu. Zgrzytanie zębami często związane jest zburzeniami natury psychicznej – takie objawy mogą dawać np. depresja i zaburzenia lękowe.

Inne przyczyny wynikają z problemów dentystycznych czy ortodontycznych. Wady zgryzu lub wady anatomiczne w obrębie szczęki, niewłaściwie prowadzone leczenie dentystyczne czy błędy w leczeniu protetycznym mogą skutkować bruksizmem.

Pozostałe czynniki zwiększające ryzyko zgrzytania zębami to m.in.:

• niedobór magnezu,
• zbyt częste korzystanie z gumy do żucia,
• obecność pasożytów w organizmie (zwłaszcza owsików).

Jakie są objawy związane z bruksizmem?

Zgrzytanie zębami w nocy na początku bywa niezauważane przez osobę cierpiącą na tę dolegliwość. Znacznie częściej to rodzic czy partner zauważa niepokojące symptomy, np. słyszy dziwny dźwięk zgrzytania, przywodzący na myśl skrzypienie. Poniżej przedstawiamy charakterystyczne symptomy, podzielone na te bezpośrednio związane ze zgrzytaniem i bardziej odległe powikłania, wynikające z nieleczonego bruksizmu.

Objawy bezpośrednie

Możliwe powikłania nieleczonego bruksizmu

• poraniony język i wewnętrzna strona policzków
• krwawienia dziąseł
• niszczenie szkliwa
• nadwrażliwość zębów
• dziąsła obniżają się i odsłaniają korzenie zębowe
• zęby mogą się chwiać
• bóle głowy, w tym migreny połączone ze światłowstrętem
• kwadratowy kształt twarzy, związany z trwale podwyższonym napięciem mięśniowym
• bolesne przykurcze, ból w okolicy barków
• ból związany z otwieraniem i zamykaniem ust
• możliwy ból uszu lub problemy z równowagą
• problemy ze wzrokiem, suchość oczu
• problemy z kręgosłupem

Zgrzytanie zębami – leczenie

Jak leczyć zgrzytanie zębami w nocy? Kluczowe jest odnalezienie przyczyny wystąpienia problemu i skuteczne jej zaradzenie. Stosuje się specjalne szyny i nakładki, dzięki którym można ograniczyć dalsze szkody, jednak bez leczenia przyczynowego trudno będzie trwale pozbyć się tej dolegliwości.

W przypadku zaburzeń na tle psychicznym ważnym elementem leczenia jest psychoterapia, a także stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych i w miarę możliwości unikanie stresu. W niektórych sytuacjach niezbędna okazuje się farmakoterapia (np. Aciprex o działaniu przeciwdepresyjnym).

Należy skontrolować stan uzębienia i unormować wszystkie sprawy dentystyczne, ortodontyczne czy protetyczne. Istotna jest właściwa pielęgnacja zębów, pomagająca przywrócić dobrą kondycję jamy ustnej. Warto sięgnąć po specjalne pasty i płyny do płukania ust, a w przypadku najmłodszych po produkty stworzone specjalnie z myślą o nich (np. zestaw Ziaja Maziajki).

W walce ze zwiększonym napięciem mięśni twarzy pomoże np. specjalistyczny masaż twarzy lub wstrzyknięcie toksyny botulinowej, mającej pozytywny wpływ na rozluźnienie mięśni szczękowych.

Jeżeli zgrzytanie zębami podczas snu spowodowane jest pasożytami, konieczne będzie przeprowadzenie odrobaczania, np. przy zastosowaniu płynu doustnego Para Farm.

Bruksizm – ćwiczenia do wykonywania

Kiedy dokucza nam zgrzytanie w nocy, warto robić przed snem kilka prostych ćwiczeń, które pomogą w rozluźnieniu żuchwy. Jakie ruchy wykonywać?

• Szerokie otwieranie i powolne zamykanie jamy ustnej,
• przesuwanie szczęki na prawo i lewo,
• wysuwanie szczęki do przodu i cofanie,
• wykonywanie okrężnych ruchów szczęką.

Każde z tych ćwiczeń należy powtórzyć minimum 10-15 razy, by przyniosły oczekiwany skutek.

Zgrzytanie zębami a inne problemy i choroby

Jak już wspomniano, nieleczone zgrzytanie zębami może prowadzić do wielu powikłań, nawet tych pozornie w żaden sposób niezwiązanych z zębami. Uporczywe migreny, problemy z kręgosłupem, szumy uszne czy pogorszenie ostrości widzenia to tylko część dolegliwości mogących być wynikiem bruksizmu. Z tego powodu zgrzytania zębami nigdy nie można lekceważyć, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że może współistnieć z tak poważnymi chorobami jak depresja.

Zgrzytanie zębami to poważna sprawa, zawsze wymagająca konsultacji z lekarzem. Kluczowe jest odnalezienie przyczyny problemu i szybkie wdrożenie leczenia, co pomoże zapobiec powikłaniom.