Zielona biegunka i stolec – przyczyny, diagnostyka i leczenie. Jakie choroby sygnalizuje kolor?

Wodnista, zielona biegunka może wynikać z diety, ale może też sygnalizować poważniejsze problemy. Co oznacza zielony kał, z czego może wynikać i kiedy nie należy go bagatelizować? Dowiedz się, jak pomóc sobie przy zielonym rozwolnieniu, jakie zastosować środki i kiedy udać się do lekarza.

Dlaczego stolec staje się zielony? Mechanizm zmiany koloru

Typowy stolec jest brązowy. Wynika to z obecności barwników żółci i działania flory bakteryjnej. Kiedy wydzielanie żółci jest zaburzone, kał staje się jasny i odbarwiony (jasny kał występuje m.in. przy biegunce tłuszczowej). Gdy zaś zauważamy zieloną kupę, może oznaczać to, że stolec przeszedł przez jelita zbyt szybko i nie zdążył zmienić koloru z zielonego na brązowy.

Rola żółci i brak jej utlenienia 

Odpowiedzialna za prawidłowy kolor stolca żółć wytwarzana jest w wątrobie i magazynowana w pęcherzyku żółciowym. Stamtąd przedostaje się do jelita cienkiego, w którym wspomaga trawienie tłuszczów i wspiera wchłanianie witamin oraz wybranych minerałów. Jednym z jej składników jest bilirubina, za sprawą której kał początkowo przybiera barwę żółto-zieloną. Następnie – na skutek działania bakterii jelitowych – bilirubina podlega przemianom, a stolec zmienia kolor na brązowy.

Kiedy jednak czas pasażu stolca przez jelito zostaje skrócony, bakterie jelitowe nie są w stanie przekształcić zielonego barwnika w brązowy. Przyspieszony pasaż stolca skutkuje zieloną lub żółtą kupą. Podobną sytuację możemy zaobserwować w przypadku zwiększonego wydalania żółci do przewodu pokarmowego.

Co oznacza zielony kał – różnica między biegunką a jednorazowym zielonym stolcem

Jednorazowa zielona kupa to najczęściej efekt diety, przyjmowanych leków lub suplementów. Jeśli zmianie koloru nie towarzyszą inne objawy, stolec ma odpowiednią konsystencję, a zielona barwa nie powtarza się zbyt często, najprawdopodobniej nie mamy się czym martwić. Kiedy jednak zmagamy się z zielonym rozwolnieniem, a do tego pojawiają się inne, niepokojące symptomy, może być to znak, że nasz układ pokarmowy nie działa tak jak należy.

Zielony stolec – co oznacza? Najczęstsze przyczyny zielonej biegunki u dorosłych i dzieci

Za zielony kolor stolca może odpowiadać nieodpowiednia dieta, ale zielony stolec może być również wywołany przez stosowanie niektórych leków czy przez choroby układu pokarmowego. Co oznacza zielona kupa?

Zielona kupa – od czego? Dieta i leki 

Jeżeli nasza dieta obfituje w duże ilości zielonych warzyw, takich jak sałata, szpinak czy brokuły, zawarty w nich chlorofil (naturalny zielony barwnik) może zmienić kolor naszego stolca. Analogicznie zielona kupa u dziecka i dorosłego może wystąpić po spożyciu większej ilości produktów zawierających sztuczne barwniki spożywcze, np. słodyczy czy napojów. Może też pojawić się po zjedzeniu pokarmów z dużą zawartością żelaza.

Znaczenie mogą mieć również przyjmowane przez nas leki, przede wszystkim antybiotyki, jak i suplementy diety oraz zioła i inne preparaty zwierające zielone barwniki lub wpływające na mikrobiotę jelitową, np. metronidazol. Jednocześnie zielona biegunka po antybiotyku może świadczyć o zaburzeniach flory bakteryjnej oraz dodatkowym zakażeniu. Ciemnozielona kupa może być także wynikiem stosowania leków przeczyszczających, które powodują przyspieszony pasaż stolca.

Zakażenia bakteryjne i wirusowe 

Zielona kupa u 2-latka może być wywołana chorobą infekcyjną. Biegunka bakteryjna dotyka znacznej liczby dzieci do 3. roku życia. Na zatrucia pokarmowe szczególnie narażone są maluchy, które nie zawsze odpowiednio dbają o higienę rąk i mają nawyk wkładania różnego rodzaju przedmiotów do ust. Zakażenia bakteryjne, skutkujące zieloną, śmierdząca biegunką u dzieci, najczęściej wywoływane są przez Salmonellę, Campylobacter, E. coli oraz pasożyty, np. Giardia lamblia. Bulgotanie w brzuchu i żółta biegunka są najczęściej spowodowane działaniem wirusów. Biegunka rotawirusowa ma odcień żółto-zielony i trwa od 4 do 10 dni.

Choroby przewlekłe 

Wodnista, zielona biegunka może być także objawem wybranych chorób przewlekłych. Zespół jelita drażliwego (ZJD, z ang. IBS - irritable bowel syndrome), który powoduje zmiany motoryki jelit, prowadzi do przyspieszonego pasażu jelit. A ten – jak już wiemy – powoduje zielony stolec. Z zielonymi biegunkami mierzą się również osoby cierpiące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, SIBO czy celiakię. Zielona, rzadka kupa należy też do symptomów choroby Leśniowskiego-Crohna.

Jak skutecznie leczyć zieloną biegunkę?

Zielona czy żółta biegunka to nie choroba sama w sobie, lecz objaw. Dlatego warto pamiętać o tym, że jej leczenie będzie zależeć od wywołującej jej przyczyny. Kiedy jednak rozwolnienie staje się dla nas uciążliwe, dobrze jest wdrożyć terapię objawową. Co na zieloną biegunkę?

Terapia nawadniająca – kluczowa rola elektrolitów i płynów

Ostra, zielona biegunka u dorosłego, jak i u dziecka, grozi odwodnieniem. Dlatego tak ważne jest przyjmowanie zwiększonej ilości płynów w postaci wody, herbaty czy zup. Nie zaleca się natomiast picia słodzonych napojów gazowanych oraz soków owocowych o wysokiej zawartości cukru, który może nasilić rozwolnienie. Biegunka ponadto powoduje utratę elektrolitów, których poziom warto jest uzupełniać, sięgając po dostępne w aptekach roztwory nawadniające o specjalnym składzie.

Wspomaganie flory jelitowej – zastosowanie probiotyków

Probiotyki, choć najczęściej kojarzą nam się z antybiotykoterapią, mogą wspomóc nas w różnych sytuacjach. Między innymi wtedy, gdy zmagamy się z zieloną, wodnistą biegunką. Ważne jednak, by wybrać właściwy preparat, zawierający odpowiednie szczepy bakterii.

Leki zapierające i wiążące toksyny

Środki absorbujące toksyny, takie jak aktywny węgiel, czy leki zwalniające perystaltykę jelit (np. zawierające loperamid) mogą przynieść ulgę przy uciążliwej zielonej biegunce. Kupimy je w aptece bez recepty. Zażywajmy je z ostrożnością i zawsze stosujmy się do zaleceń zawartych w ulotce.

Kiedy zielona biegunka wymaga pilnej wizyty u lekarza?

Kiedy zielona kupa u dorosłego bądź dziecka utrzymuje się przez dłuższy czas lub gdy towarzyszą mu inne, przykre objawy, powinniśmy rozważyć wizytę u specjalisty. Do lekarza warto udać się, zwłaszcza gdy:

• zielona rzadka kupa występuje przez kilka dni i nie ma związku z naszą dietą,
• zielonemu stolcowi towarzyszą nudności, wymioty lub ból brzucha,
• zielona biegunka nie ustępuje pomimo zastosowania odpowiednich leków,
• pojawia się gorączka, osłabienie i złe samopoczucie,
• występuje brak apetytu lub utrata masy ciała,
• zielona biegunka ma charakter przewlekły (trwa ponad 4 tygodnie),
• w stolcu zauważalne są: krew, ropa albo śluz.

Co ważne, zielona biegunka u dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym nie powinna budzić naszych obaw, o ile nie występują inne, niepokojące symptomy. Wynika to ze zwiększonej ilości żelaza zawartego w mieszankach dla niemowląt. Żółta kupa u dziecka może pojawić się również w przypadku karmienia piersią.

Diagnostyka – jakie badania zleca lekarz?

Przeciągająca się w czasie wodnista, żółta biegunka czy zielony stolec powodujący złe samopoczucie mogą sugerować poważniejszy problem. Lekarz odpowiednio dobiera diagnostykę i sposób leczenia do podejrzewanej przyczyny. Przy zielonej biegunce specjalista najprawdopodobniej zleci badanie krwi oraz posiew kału w kierunku bakterii lub badanie w kierunku pasożytów. Może również skierować pacjenta na badanie stężenia kalprotektyny w kale.

Zielona kupa u dorosłego – przyczyny, postępowanie, leczenie. Podsumowanie

Zielony stolec to najczęściej skutek diety obfitującej w żelazo czy spożywania zielonych warzyw o dużej zawartości chlorofilu i niektórych ziół. Zielona biegunka może pojawić się także podczas antybiotykoterapii czy stosowania leków przeczyszczających i wybranych suplementów. Kiedy zielone rozwolnienie ma charakter przewlekły lub gdy wraz z nim pojawiają się inne, alarmujące symptomy, należy udać się do specjalisty.