Biegunka po jedzeniu - kompleksowy przewodnik. Skąd się bierze i jak ją zatrzymać?

Ciągła biegunka po jedzeniu powoduje duży dyskomfort i może wskazywać na różne problemy zdrowotne. Winowajcą może być nieodpowiednia dieta, zakażenie układu pokarmowego, a nawet choroba przewlekła. Co powoduje biegunkę po jedzeniu, jak ją leczyć i kiedy udać się do specjalisty? Poznaj domowe metody i środki farmakologiczne polecane na rozwolnienie.

Co powoduje biegunkę po jedzeniu? Najczęstsze przyczyny

Pojawienie się biegunki to wynik zaburzonego procesu trawienia. Zakłócenia te mogą wynikać z nieprawidłowego wchłaniania się jonów sodu i potasu, wody lub składników pokarmowych, jak i wskazywać na poważniejsze choroby. Dlaczego najczęściej pojawia się biegunka po jedzeniu?

Nietolerancje i alergie pokarmowe

Alergie i nietolerancje, w tym nietolerancja laktozy, fruktozy oraz glutenu, to jedne z częstych przyczyn występowania biegunki po jedzeniu. Nietolerancja laktozy to zespół objawów spowodowanych niedoborem enzymu laktazy. Wśród nich znajdziemy m.in. bóle brzucha, wzdęcia czy biegunkę po nabiale. Podobnych symptomów mogą doświadczać osoby z nietolerancją fruktozy po zjedzeniu produktów zawierających ten cukier. Chorzy na celiakię z kolei po spożyciu glutenu, poza biegunką po jedzeniu, mogą mierzyć się również z wymiotami, wzdęciami, bólami brzucha, a także utratą masy ciała.

Zakażenia przewodu pokarmowego 

Ciągła biegunka po jedzeniu może być efektem zakażenia przewodu pokarmowego o podłożu bakteryjnym albo wirusowym. Bakterie wywołujące rozwolnienie nierzadko spożywamy wraz z posiłkiem. Wystarczy, że żywność jest niewłaściwie przechowywana lub nieodpowiednio przygotowana, by w przewodzie pokarmowym zaczęły namnażać się drobnoustroje. Zakażenia bakteryjne mogą być wywołane np. przez Campylobacter, Salmonellę czy też wybrane szczepy Escherichia coli.

Ostra biegunka po jedzeniu może mieć natomiast podłoże wirusowe. W tym przypadku za przykre dolegliwości najczęściej odpowiadają norowirusy. Do objawów infekcji wirusowych należą także wymioty i podwyższona temperatura.

Choroby przewlekłe 

Biegunka po każdym posiłku to również objaw niektórych chorób przewlekłych jelit. Objawy zespołu jelita drażliwego (ZJD, z ang. IBS - irritable bowel syndrome) z reguły nasilają się po zjedzeniu składników podlegających fermentacji w przewodzie pokarmowym, np. jabłek, gruszek, szparagów, roślin strączkowych, soczewicy, produktów zawierających pszenicę oraz sorbitol. Z tego względu osobom cierpiącym na ZJD zaleca się stosowanie tzw. diety low FODMAP.

Inną przyczyną biegunki po jedzeniu może być choroba Leśniowskiego-Crohna, w której rozwolnienie może występować nawet kilka razy dziennie, co u chorych nierzadko skutkuje utratą wagi.

Błędy dietetyczne i specyficzne składniki 

A co, jeżeli zmagamy się z biegunką po zjedzeniu czegoś tłustego lub słodkiego, wypiciu kawy albo spożyciu alkoholu? Nieodpowiednia dieta także może stać się przyczyną ciągłej biegunki po jedzeniu. Kawa mocno pobudza motorykę jelitową i może mieć działanie drażniące, szczególnie gdy pijemy ją na czczo. Biegunka po kawie to jeden z objawów zespołu jelita drażliwego. Biegunka po tłustym jedzeniu może wynikać z niewydolności trzustki, chorób wątroby, SIBO oraz celiakii. Biegunka po słodyczach zaś może wskazywać na zaburzenia czynności jelita cienkiego występujące u osób chorych na cukrzycę. Naszym jelitom z całą pewnością nie służy również alkohol, który negatywnie wpływa na proces wchłaniania i trawienia pokarmów.

Biegunka po każdym posiłku – kiedy to objaw poważnej choroby?

Ciągła biegunka po jedzeniu może świadczyć o poważniejszym schorzeniu. Przewlekłe rozwolnienie po posiłku, a więc utrzymujące się ponad 4 tygodnie, nie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie, lecz także może być czynnikiem alarmującym. Niezwłocznie udajmy się do lekarza, jeżeli biegunce towarzyszy:

• podwyższona temperatura ciała,
• znaczne osłabienie,
• ból jamy brzusznej,
• utrata masy ciała,
• krew, śluz lub ropa w kale,
• ciemne zabarwienie stolca.

Biegunka i ból brzucha po jedzeniu – różnicowanie objawów

Biegunka po jedzeniu może być reakcją naszego układu pokarmowego na toksyny, których organizm próbuje pozbyć się, prowokując serię silnych skurczów jelitowych. Odczuwamy to jako ostry ból brzucha. Zdarza się jednak, że rozwolnienie po posiłku i ból podbrzusza są konsekwencją nadwrażliwości pokarmowej lub stresu, ale i poważniejszych chorób, w tym również nowotworów.

Proces diagnostyczny – jakie badania zleca lekarz?

Diagnostyka w przypadku biegunki po jedzeniu może różnić się w zależności od towarzyszących jej objawów i podejrzewanej przyczyny. Przy przewlekłej biegunce zazwyczaj wykonuje się badania krwi, badanie kału w kierunku pasożytów oraz badania obrazowe. Lekarz może zlecić także badanie stężenia kalprotektyny w kale, chociażby przy diagnostyce ZDJ, albo skierować pacjenta na testy prowokacji pokarmowej – w diagnostyce alergii i nietolerancji pokarmowych.

Jak skutecznie leczyć i zatrzymać biegunkę po jedzeniu?

Domowe leczenie biegunki po jedzeniu powinniśmy rozpocząć od uzupełniania płynów i odpowiedniego dostosowania diety. Gdy natomiast objawy stają się coraz bardziej uciążliwe, możemy skorzystać z terapii farmakologicznej. Czym zatrzymać biegunkę po jedzeniu?

Leki na biegunkę bez recepty

Jeżeli rozwolnienie utrudnia nam codzienne funkcjonowanie, możemy sięgnąć po leki na biegunkę po jedzeniu. Co na biegunkę bez recepty?

• Leki zwalniające perystaltykę jelit – zawierające loperamid.
• Leki zapierające – węgiel aktywny czy diosmektyd.
• Leki rozkurczowe – jeżeli biegunce towarzyszą silne bóle brzucha.
• Roztwory nawadniacie – dostępne w formie saszetek i tabletek musujących.

Rola probiotyków i elektrolitów 

Prebiotyki i probiotyki na biegunkę zawierają wyselekcjonowane kultury bakteryjne, które sprzyjają prawidłowej pracy jelit i regulują pracę przewodu pokarmowego. Ponieważ rozwolnienie może prowadzić do szybkiego odwodnienia organizmu, przy ciężkiej biegunce dobrze jest uzupełniać elektrolity, które regulują gospodarkę wodną. Co ważne, elektrolity na biegunkę powinny mieć odpowiednią osmolarność.

Dieta przy biegunce poposiłkowej – co jeść, a czego unikać?

Dobrze dobrana dieta może pomóc nam w ograniczeniu częstotliwości wypróżnień czy złagodzeniu objawów towarzyszących biegunce po jedzeniu. Może też prowadzić do poprawy konsystencji stolca i zapobiec niedożywieniu oraz odwodnieniu organizmu. Co zjeść na biegunkę?

Możemy wesprzeć się produktami z kilku grup. Owocami, które sprawdzą się przy biegunce po każdym posiłku, są banany, jagody i pieczone lub gotowane jabłka. Kolejna grupa to warzywa. Najlepiej te zawierające pektyny, a więc gotowana marchew, dynia czy cukinia. Trzecia opcja to produkty zapierające – kleiki ryżowe, ziemniaki, sucharki oraz gotowany ryż. W naszej diecie może pojawić się również chudy rosół czy produkty białkowe.

FAQ – Najczęstsze pytania o biegunkę poposiłkową

Czy biegunka po jedzeniu może być wywołana stresem? 

Tak, to tzw. biegunka stresowa. Leczenie biegunki wywołanej stresem obejmuje przyjmowanie leków rozkurczających lub preparatów przeciwbiegunkowych. Przy częstym występowaniu rozwolnienia na tle nerwowym, warto zasięgnąć pomocy specjalisty.

Co na biegunkę u dziecka po jedzeniu? 

Tak jak u dorosłych, tak i u dzieci podstawową leczenia jest nawadnianie. Ważne, by zadbać o odpowiednią ilość odpoczynku i snu. Jeżeli biegunka u dziecka przeciąga się w czasie lub gdy towarzyszą jej inne objawy, takie jak suchość błon śluzowych, suchość skóry, senność, wymioty, gorączka czy rzadkie oddawanie moczu, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Biegunka po jedzeniu. Co musisz wiedzieć?

Rozwolnienie po posiłku może być wynikiem nieodpowiedniej diety, infekcji wirusowej lub bakteryjnej, alergii, a także nietolerancji pokarmowej. Ale ciągła biegunka po jedzeniu może także sygnalizować poważniejsze choroby.

Jak leczyć biegunkę po jedzeniu? Najważniejszym działaniem w walce z biegunką jest nawadnianie organizmu. W tym celu możemy sięgnąć po produkty przygotowane w domu, takie jak zupy czy buliony, albo dostępne w aptekach roztwory nawadniające.

W przypadku niepokojących objawów towarzyszących należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.