Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie - zdjęcie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to niebezpieczna choroba zakaźna – cechuje się wysoką śmiertelnością, a niekiedy pozostawia trwały ślad w organizmie. Może wystąpić jako powikłanie pozornie niegroźnych infekcji – zapalenia zatok czy ucha środkowego. Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych, jakie daje ono objawy i jak przebiega leczenie?

Czym jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną najczęściej przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki, pasożyty i niektóre leki. Rozwija się w wyniku przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego – u osób zdrowych jest on jałowy.

Może do tego dojść za pośrednictwem krwi, na skutek przejścia z obszarów skażonych w przypadku urazu czaszki lub w przebiegu innych chorób. Schorzenie obejmuje przede wszystkim opony – zazwyczaj oponę miękką i podpajęczynówkową – oraz przestrzeń podpajęczynówkową. Czasem stwierdza się także zajęcie mózgu – wówczas mamy do czynienia z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Zapalenie opon mózgowych – rodzaje

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:

  • bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ropne lub nieropne),
  • wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Gorsze rokowania oraz zwiększone ryzyko powikłań dotyczą zwłaszcza zapalenia opon mózgowych o podłożu bakteryjnym, szczególnie postaci ropnej. Ten rodzaj choroby występuje jednak bardzo często – zapalenia bakteryjne to nawet połowa wszystkich stwierdzonych przypadków schorzenia, a zakażenia ropne stanowią 90% z nich.

Rodzaj patogenów wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zależy głównie od kondycji układu immunologicznego oraz czynników ryzyka, do których zalicza się m.in. wiek. Chorobę powodują najczęściej:

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Rodzaj patogenów

Ropne

·         meningokoki (Neisseria meningitidis)

·         pneumokoki (Streptococcus pneumoniae)

·         pałeczki Haemophilus influenzae

·         pałeczki Escherichia coli

·         paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae)

·         gronkowce złociste (Staphylococcus aureus)

Nieropne

·         prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)

·         pałeczki Listeria monocytogenes

·         krętki Borrelia (przenoszone przez kleszcze)

Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych?

Istnieje szereg czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wśród nich wymienia się:

  • przebywanie w dużych zbiorowiskach ludzi, co sprzyja zakażeniu meningokokami, mogącymi wywoływać również sepsę;
  • ostre lub przewlekłe zapalenie zatok lub zapalenie ucha środkowego;
  • urazy czaszki, a zwłaszcza pęknięcia kości czaszki;
  • leczenie immunosupresyjne;
  • inne choroby: nowotwór, cukrzyca, marskość wątroby;
  • zabiegi neurochirurgiczne.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych często konsekwencją bliskiego kontaktu z osobą zakażoną lub nosicielem danego rodzaju bakterii. Patogeny mogą więc przedostać się do organizmu podczas kichania, pocałunku czy na skutek używania tych samych przedmiotów – szklanki lub sztućców.

Zapalenie opon mózgowych – objawy

Niezależnie od rodzaju bakterii, zapalenie opon mózgowych ma podobny przebieg. Symptomy choroby zazwyczaj występują po upływie 2-5 dni od zarażenia. Charakterystyczne dla tej choroby objawy to:

  • wysoka gorączka, sięgająca nawet 40°C, często z dreszczami,
  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • silne bóle głowy i karku,
  • nudności, wymioty,
  • sztywność karku.

W ciężkich przypadkach zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych obserwuje się ponadto zaburzenia świadomości, drgawki, senność oraz apatię.

Jakie mogą być powikłania zapalenia opon mózgowych?

Z zachorowaniem na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wiąże się ryzyko powikłań neurologicznych, takich jak:

  • padaczka,
  • ropnie mózgu,
  • niedowłady lub porażenia kończyn,
  • głuchota lub słaby słuch,

zaburzenia mowy czy zaburzenia osobowości.

Ten typ choroby obarczony jest też wysoką śmiertelnością, wynoszącą około 20% – największe zagrożenie niesie ze sobą zakażenie gronkowcem złocistym.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – diagnostyka i leczenie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest chorobą, którą bezwzględnie należy leczyć w szpitalu. Diagnoza stawiana jest m.in. na podstawie obrazu klinicznego, jednak dla przebiegu i skuteczności leczenia kluczowe jest szybkie ustalenie rodzaju patogenu, który spowodował chorobę. W tym celu najczęściej badany jest płyn mózgowo-rdzeniowy pobrany podczas punkcji lędźwiowej. W rozpoznaniu wykorzystuje się ponadto tomografię komputerową głowy, posiewy krwi i wymazy z gardła.

Leczenie opon mózgowych o podłożu bakteryjnym polega przede wszystkim na podaniu antybiotyku – na ogół dożylnie. Postępowanie terapeutyczne dodatkowo obejmuje stosowanie leków przeciwzapalnych oraz przeciwobrzękowych. Chory powinien także pozostawać w łóżku – co najmniej przez 2 do 3 tygodni.

Zapalenie opon mózgowych – jak uniknąć?

Najlepszą metodą zapobiegania bakteryjnemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych są szczepienia ochronne, szczególnie przeciwko głównym patogenom – meningokokom, pneumokokom oraz Haemophilus influenzae typu B. W przypadku kontaktu z osobą zakażoną zastosowana może zostać również chemioprofilaktyka poekspozycyjna, czyli jednorazowe podanie antybiotyku.

Jako że choroba może pojawić się jako powikłanie zapalenia zatok lub ucha środkowego, należy wdrożyć odpowiednie leczenie tych schorzeń. W zależności od rodzaju i nasilenia objawów mogą to być dostępne w aptekach popularne preparaty na przeziębienie lub grypę bądź leki przepisane przez lekarza. Ponadto w trakcie opieki nad osobą chorą, trzeba używać maseczek ochronnych na twarz i rękawiczek oraz pamiętać o higienie osobistej – przykładowo przy pomocy kosmetyków do twarzy i ciała.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest niebezpieczną chorobą, która wiąże się z ryzykiem powikłań. Dla jej prawidłowego leczenia niezbędna jest więc właściwa diagnostyka oraz szybkie rozpoczęcie terapii – dzięki temu ryzyko ich wystąpienia będzie znacznie mniejsze.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Układ oddechowy

Krztusiec (koklusz) – jakie są objawy i jak leczyć?
Krztusiec jest ostrą w przebiegu chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez bakterie. Głównym objawem klinicznym są nawracające napady silnego kaszlu, które prowadzą do utrudnienia oddychania.Czym jest krztusiec (koklusz)?Krztus...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Układ pokarmowy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy, przebieg choroby i leczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba, która znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest również bardzo podstępna i niebezpieczna, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów....

Układ pokarmowy

Rozszerzanie diety niemowląt krok po kroku. Jak i kiedy zacząć?
Rozszerzanie diety niemowląt jest naturalnym procesem i kolejnym krokiem w rozwoju dziecka. Warto wiedzieć, w jaki sposób i kiedy wprowadzić dziecku nowe produkty, przy czym znaczenie ma nie tylko ich ilość, ale też jakość....

Układ pokarmowy

Mykoterapia - prozdrowotne właściwości grzybów w leczeniu naturalnym
Grzyby charakteryzują się wieloma właściwościami leczniczymi, które zostały odkryte przez ludzi już setki lat temu. Mykoterapia (zwana też fungoterapią) jest dziedziną medycyny naturalnej, której podstawą jest profesjonalne leczenie grzyb...

Choroby skóry

Olej lniany – kosmetyczne właściwości w naturalnej pielęgnacji skóry i włosów
Olej lniany pozyskiwany jest w wyniku tłoczenia na zimno nasion lnu zwyczajnego. Olej ten ma szerokie zastosowanie i może być stosowany zarówno wewnętrznie (do spożycia), jak i zewnętrznie (na skórę). W kosmetyce olej lniany wyst...

Dieta i odchudzanie

Sok z selera naciowego – eliksir młodości, który odchudza, pomaga walczyć ze stresem i poprawia wygląd
Sok z selera naciowego zyskuje coraz większą popularność wśród osób dbających o zdrową dietę. Niesamowite właściwości tego napoju są wręcz owiane legendą. W mediach społecznościowych można natknąć się na niezliczone przepisy na soki warzy...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dieta i odchudzanie

Kiwi – unikalne właściwości prozdrowotne. Dlaczego warto włączyć ten owoc do diety?
Aktinidia chińska, znana powszechnie jako kiwi, słynie ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie. Owoc wyróżnia się bogatą zawartością flawonoidów, karotenoidów i witamin, przez co stanowi istotne urozmaicenie codziennej diety....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem