Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie - zdjęcie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to niebezpieczna choroba zakaźna – cechuje się wysoką śmiertelnością, a niekiedy pozostawia trwały ślad w organizmie. Może wystąpić jako powikłanie pozornie niegroźnych infekcji – zapalenia zatok czy ucha środkowego. Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych, jakie daje ono objawy i jak przebiega leczenie?

Czym jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną najczęściej przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki, pasożyty i niektóre leki. Rozwija się w wyniku przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego – u osób zdrowych jest on jałowy.

Może do tego dojść za pośrednictwem krwi, na skutek przejścia z obszarów skażonych w przypadku urazu czaszki lub w przebiegu innych chorób. Schorzenie obejmuje przede wszystkim opony – zazwyczaj oponę miękką i podpajęczynówkową – oraz przestrzeń podpajęczynówkową. Czasem stwierdza się także zajęcie mózgu – wówczas mamy do czynienia z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Zapalenie opon mózgowych – rodzaje

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:

  • bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ropne lub nieropne),
  • wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Gorsze rokowania oraz zwiększone ryzyko powikłań dotyczą zwłaszcza zapalenia opon mózgowych o podłożu bakteryjnym, szczególnie postaci ropnej. Ten rodzaj choroby występuje jednak bardzo często – zapalenia bakteryjne to nawet połowa wszystkich stwierdzonych przypadków schorzenia, a zakażenia ropne stanowią 90% z nich.

Rodzaj patogenów wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zależy głównie od kondycji układu immunologicznego oraz czynników ryzyka, do których zalicza się m.in. wiek. Chorobę powodują najczęściej:

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Rodzaj patogenów

Ropne

·         meningokoki (Neisseria meningitidis)

·         pneumokoki (Streptococcus pneumoniae)

·         pałeczki Haemophilus influenzae

·         pałeczki Escherichia coli

·         paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae)

·         gronkowce złociste (Staphylococcus aureus)

Nieropne

·         prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)

·         pałeczki Listeria monocytogenes

·         krętki Borrelia (przenoszone przez kleszcze)

Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych?

Istnieje szereg czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wśród nich wymienia się:

  • przebywanie w dużych zbiorowiskach ludzi, co sprzyja zakażeniu meningokokami, mogącymi wywoływać również sepsę;
  • ostre lub przewlekłe zapalenie zatok lub zapalenie ucha środkowego;
  • urazy czaszki, a zwłaszcza pęknięcia kości czaszki;
  • leczenie immunosupresyjne;
  • inne choroby: nowotwór, cukrzyca, marskość wątroby;
  • zabiegi neurochirurgiczne.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych często konsekwencją bliskiego kontaktu z osobą zakażoną lub nosicielem danego rodzaju bakterii. Patogeny mogą więc przedostać się do organizmu podczas kichania, pocałunku czy na skutek używania tych samych przedmiotów – szklanki lub sztućców.

Zapalenie opon mózgowych – objawy

Niezależnie od rodzaju bakterii, zapalenie opon mózgowych ma podobny przebieg. Symptomy choroby zazwyczaj występują po upływie 2-5 dni od zarażenia. Charakterystyczne dla tej choroby objawy to:

  • wysoka gorączka, sięgająca nawet 40°C, często z dreszczami,
  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • silne bóle głowy i karku,
  • nudności, wymioty,
  • sztywność karku.

W ciężkich przypadkach zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych obserwuje się ponadto zaburzenia świadomości, drgawki, senność oraz apatię.

Jakie mogą być powikłania zapalenia opon mózgowych?

Z zachorowaniem na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wiąże się ryzyko powikłań neurologicznych, takich jak:

  • padaczka,
  • ropnie mózgu,
  • niedowłady lub porażenia kończyn,
  • głuchota lub słaby słuch,

zaburzenia mowy czy zaburzenia osobowości.

Ten typ choroby obarczony jest też wysoką śmiertelnością, wynoszącą około 20% – największe zagrożenie niesie ze sobą zakażenie gronkowcem złocistym.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – diagnostyka i leczenie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest chorobą, którą bezwzględnie należy leczyć w szpitalu. Diagnoza stawiana jest m.in. na podstawie obrazu klinicznego, jednak dla przebiegu i skuteczności leczenia kluczowe jest szybkie ustalenie rodzaju patogenu, który spowodował chorobę. W tym celu najczęściej badany jest płyn mózgowo-rdzeniowy pobrany podczas punkcji lędźwiowej. W rozpoznaniu wykorzystuje się ponadto tomografię komputerową głowy, posiewy krwi i wymazy z gardła.

Leczenie opon mózgowych o podłożu bakteryjnym polega przede wszystkim na podaniu antybiotyku – na ogół dożylnie. Postępowanie terapeutyczne dodatkowo obejmuje stosowanie leków przeciwzapalnych oraz przeciwobrzękowych. Chory powinien także pozostawać w łóżku – co najmniej przez 2 do 3 tygodni.

Zapalenie opon mózgowych – jak uniknąć?

Najlepszą metodą zapobiegania bakteryjnemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych są szczepienia ochronne, szczególnie przeciwko głównym patogenom – meningokokom, pneumokokom oraz Haemophilus influenzae typu B. W przypadku kontaktu z osobą zakażoną zastosowana może zostać również chemioprofilaktyka poekspozycyjna, czyli jednorazowe podanie antybiotyku.

Jako że choroba może pojawić się jako powikłanie zapalenia zatok lub ucha środkowego, należy wdrożyć odpowiednie leczenie tych schorzeń. W zależności od rodzaju i nasilenia objawów mogą to być dostępne w aptekach popularne preparaty na przeziębienie lub grypę bądź leki przepisane przez lekarza. Ponadto w trakcie opieki nad osobą chorą, trzeba używać maseczek ochronnych na twarz i rękawiczek oraz pamiętać o higienie osobistej – przykładowo przy pomocy kosmetyków do twarzy i ciała.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest niebezpieczną chorobą, która wiąże się z ryzykiem powikłań. Dla jej prawidłowego leczenia niezbędna jest więc właściwa diagnostyka oraz szybkie rozpoczęcie terapii – dzięki temu ryzyko ich wystąpienia będzie znacznie mniejsze.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają...

Zdrowy tryb życia Ciecierzyca: jakie ma wartości odżywcze oraz co warto z niej przygotować?
Ciecierzyca jest warzywem strączkowym, które jest dobrze znane wśród wegan i wegetarian. Ceniona jest przede wszystkim za wysoką zawartość wartościowego białka. Często zaliczana jest nawet do tzw. superfoods, czyli grupy pokarm&...
Przeziębienie i grypa Paracetamol – czym jest oraz jakie są jego właściwości? Jak jest prawidłowe dawkowanie paracetamolu, aby zapobiec przedawkowaniu?
W poniższym artykule uzyskasz informacje na temat jednego z bezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty, jakim jest paracetamol. Poznasz jego mechanizm działania, dawkowanie, skutki jego prze...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem