Łupież pstry – przykra dolegliwość na głowie. Łupież pstry u dorosłych i dzieci - objawy, leczenie

Skóra głowy jest szczególnym miejscem na ciele człowieka. Ze względu na środowisko i warunki panujące na skalpie, często dochodzi do zajęcia skóry głowy przez patogeny, takie jak bakterie czy grzyby. Jedną z częstszych chorób owłosionej skóry głowy oraz innych partii ciała jest łupież pstry. To dolegliwość wywołana przez drobnoustroje grzybicze, a objawy choroby prowadzą do dyskomfortu, przewlekłego świądu oraz wykwitów skórnych. Od rozpoznania choroby i szybkiego wdrożenia leczenia zależy jego skuteczność oraz efektywność. Warto dowiedzieć się, jakie symptomy świadczą o rozwoju łupieżu pstrego.

Zobacz też artykuł: Łojotokowe zapalenie skóry - leczenie, objawy i przyczyny ŁZS.

Z artykułu dowiesz się:

• Czym jest łupież pstry?
• Jak rozpoznać łupież pstry?
• Jakie patogeny odpowiadają za rozwój dermatozy?
• Jak skutecznie leczyć łupież pstry?

Łupież pstry – co to jest i jak go rozpoznać?

Termin "łupież" wielu osobom kojarzy się wyłącznie z dolegliwością owłosionej skóry głowy. Łupież pstry jest dermatozą, która swoim zasięgiem obejmuje skalp oraz ciało, najczęściej w obszarze pleców, klatki piersiowej i szyi. Łupież pstry na głowie jest przewlekłą, powierzchniową grzybicą, za której rozwój odpowiadają patogeny grzybicze z rodziny Malassezia. To drobnoustroje naturalnie bytujące na owłosionej skórze głowy, które w stanie fizjologicznym nie wywołują dermatozy. Do rozwoju choroby przyczyniają się czynniki, które prowadzą do szybkiego przyrostu populacji patogenu, jak potliwość skóry lub wzmożone wydzielanie łoju w gruczołach łojowych.

Jak rozpoznać łupież pstry? Pierwszym symptomem rozwoju łupieżu skórnego jest pojawienie się zmian na powierzchni skóry. Wykwity charakteryzują się nieregularnym kształtem i przyjmują postać plam o różowym, beżowym lub brunatnym wybarwieniu. Plamy są szczególnie widoczne w okresie letnim, ze względu na zahamowanie produkcji melaniny, czyli naturalnego barwika skóry, przez co obszary objęte dermatozą nie opalają się równomiernie z resztą ciała. Dodatkowo, objawem łupieżu pstrego jest silny świąd i pieczenie połączone z łuszczeniem się naskórka.

Jak wygląda łupież pstry? Czym różni się od łupieżu głowy?

Lekarz dermatolog lub trycholog zazwyczaj nie ma problemu z rozpoznaniem łupieżu pstrego, ze względu na charakterystyczne objawy. Do głównych symptomów dermatozy należą:

• wykwity skórne o charakterze plam, które obejmują skórę głowy, klatkę piersiową, przedramiona, plecy, a niekiedy nawet twarz, często mylone z łuszczącymi się plamami, uwidoczniającymi się w przebiegu AZS,
• plamy wyróżniają się białym, beżowym, różowym lub ciemnobrunatnym wybarwieniem,
• widoczne na ciele wykwity mogą występować pojedynczo lub zlewać się w skupiska,
• wraz z rozwojem choroby dochodzi do pojawienia się silnego świądu, na skutek łuszczenia się na naskórka,
• niekiedy plamom towarzyszy niewielki stan zapalny, który powoduje pieczenie.

Wiele osób, nie znających etiologii łupieżu pstrego, myli go z pospolitym łupieżem głowy. Łupież głowy obejmuje jedynie owłosioną skórę głowy, a jego objawem jest biały, sypki proszek wszechobecny na włosach i skalpie, a także symptomy towarzyszące, jak wypadanie włosów. Jego przyczyną również jest działanie grzybów z gatunku Malassezia, do jego rozwoju zazwyczaj przyczynia się dodatkowy czynnik, jak na przykład stres, ogólnoustrojowa choroba organizmu czy zła pielęgnacja skóry głowy i włosów.

Łupież pstry – jaka jest główna przyczyna?

Za rozwój łupieżu pstrego odpowiadają grzyby z gatunku Malassezia, a dokładniej Malassezia furfur. To patogen naturalnie bytujące na skórze głowy człowieka, a dolegliwość rozwija się w momencie nadmiernego namnażania się drobnoustrojów. Za przyspieszony wzrost populacji grzybów Malassezia odpowiada:

• nadmierna potliwość skóry głowy,
• długotrwałe przebywanie w ciepłych i wilgotnych miejscach, przez co dochodzi do zmiany warunków środowiskowych na skalpie,
• podczas przewlekłego lub krótkotrwałego obniżenia odporności,
• nieodpowiednia higiena, na przykład nie wykonywanie peelingu skóry głowy, zbyt długie używanie jednego ręcznika,
• częste korzystanie z sauny lub basenu.

Grzyby odpowiedzialne za rozwój choroby odżywiają się naskórkiem i łojem. W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych czynników dochodzi do zwiększonej kolonizacji patogenu, czego efektem jest zachorowanie na łupież pstry.

Łupież pstry u dorosłych i dzieci. Objawy

Łupież pstry jest dolegliwością o charakterze przewlekłym, co oznacza, że po wyleczeniu często pojawia się powtórnie. Dermatoza u dorosłych i dzieci objawia się nieestetycznymi wykwitami skórnymi, które pojawiają się na powierzchni:

• klatki piersiowej,
• szyi,
• pleców,
• ramion,
• ud,
• niekiedy twarzy i pachwin.

Dodatkowym, uporczywym objawem jest silny świąd, do którego dochodzi na skutek łuszczenia się naskórka. Skóra w obszarach zmienionych chorobowo jest szorstka, nieprzyjemna w dotyku i często towarzyszy jej nadmierne rogowacenie. Po rozpoznaniu objawów konieczna jest konsultacja lekarska, której celem jest ustalenie odpowiedniego leczenia.

Czy łupież pstry jest zaraźliwy?

Łupież pstry jest chorobą zakaźną, niemniej jednak współczynnik zakażalności nie jest tak wysoki, jak w przypadku grzybicy stóp czy paznokci. Do przeniesienia patogenu z człowieka na człowieka dochodzi najczęściej podczas kontaktu z osobistymi przedmiotami osoby chorującej, takich jak:

• ręczników do wycierania ciała,
• szczotki lub grzebienia do włosów,
• bielizny lub odzieży.

Dodatkowo, częste przebywanie w miejscach, w których warunki ułatwiają przeżywanie i namnażanie się patogenu z gatunku Malassezia również jest czynnikiem, który prowadzi do zakażenia się chorobą. Podczas przebywania na basenie, saunie, solarium, czy gabinetach urody i masażu warto szczególnie zadbać o własną higienę osobistą.

Łupież pstry a opalanie i inne zabiegi. Co jest dozwolone?

Osoby chorujące na łupież pstry powinny całkowicie zrezygnować z ekspozycji skóry na działanie promieniowania słonecznego. Kontakt promieni słonecznych z wykwitami może prowadzić do zaostrzenia przebiegu choroby, a także rozwoju miejscowego stanu zapalnego. Dodatkowo, obszary skóry zmienione chorobowo posiadają zahamowaną produkcję barwinka skóry przez patogen melaniny, dlatego opalanie może prowadzić do pojawienia się nieestetycznych, białych wybarwień.

Skórę z aktywnym łupieżem pstrym należy traktować delikatnie. Przed każdym kontaktem z promieniami słonecznymi należy zabezpieczyć ją, aplikując filtr przeciwsłoneczny. Warto również chronić ją przed nadmiernym złuszczaniem poprzez nakładanie lekkich, delikatnych balsamów. Wszelkie zabiegi, mające przywrócić skórze dawny wygląd należy odłożyć do momentu całkowitego wyleczenia choroby.

Łupież pstry – jak go leczyć?

Sposób leczenia łupieżu pstrego jest dobierany do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta. Dermatolog, po obejrzeniu zmian, najczęściej odnajduje źródło namnażania się grzybów z rodziny Malassezia, które są odpowiedzialne za rozwój choroby. Po ustaleniu przyczyny ich nadmiernego bytowania na powierzchni skóry i jej usunięcia możliwe jest skuteczne przeprowadzenie kuracji pozwalającej na eliminację problemu.

Leczenie łupieżu pstrego - jakie środki stosuje się do niwelowania objawów choroby?

• szampony przeciwgrzybicze,
• przeciwgrzybicze preparaty, które zawierają klotrimazol, mikonazol lub ketokonazol,
• szampony przeciwłupieżowe,
• mydła oraz szampony zawierające kwas salicylowy,
• płyny do aplikacji na wykwity skórne, które zawierają pityronian cynku.

W przypadku braku działania substancji zewnętrznych i spowolnione gojenie się zmienionych chorobowo zmian, lekarz dermatolog zazwyczaj decyduje się na wprowadzenie leków doustnych.