Histamina jest produkowana fizjologicznie przez ludzki organizm. Dodatkowo jej źródłem są także niektóre produkty spożywcze, a także piwa czy wina. Choć w teorii histamina nie powinna zagrażać zdrowiu człowieka, to jedna w przypadku nietolerancji na ten związek chemiczny, ignorowanie wszelkich charakterystycznych dolegliwość może mieć fatalne skutki. Jaką rolę tak naprawdę pełni w organizmie histamina i dlaczego nie należy ignorować objawów jej nietolerancji?

• Czym jest histamina?
• Jaką rolę pełni histamina w naszym organizmie?
• Alergia na histaminę - kiedy się pojawia?
• Nietolerancja histaminy a reakcje alergiczne
• Leki antyhistaminowe – czy są skuteczne? Jak działają?
• Histamina – produkty o dużej zawartości
• Dieta antyhistaminowa – zasady i przykładowy jadłospis

Przeczytajcie także więcej ważnych informacji o wszelkiego rodzaju alergiach.

Czym jest histamina?

Histamina jest hormonem naturalnie występującym w organizmie, pełniącym szereg teść istotnych funkcji. Jest on magazynowany przede wszystkim w komórkach tucznych organizmu (są to komórki tkanki łącznej oraz błon śluzowych) w formie nieczynnej. Histamina uwalniana jest dopiero pod wpływem w różnego rodzaju czynników - przede wszystkim zmiany temperatury, uszkodzenia tkanki czy kontaktu z alergenem. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że histamina znajduje się w niektórych produktach spożywczych, szczególnie tych, które powstały w wyniku działalności bakterii (niekoniecznie dodanych celowo). W odpowiednio funkcjonującym organizmie histamina po spożyciu zostaje rozłożona w jelitach, pod wpływem enzymu diaminooksydazy (DAO).

Jaką rolę pełni histamina w naszym organizmie?

Główną rolą, jaką histamina pełni w organizmie, jest funkcja ochronna. Oznacza to, że hormon ten przyspiesza między innymi gojenie się ran, pozytywnie wpływa również na napięcie mięśni gładkich (czyli oskrzeli, jelit, żołądka czy macicy), a także współdziała z innymi hormonami, poprzez regulację wydzielania hormonów przedniego płata przysadki czy pobudzenie wydzielania soku żołądkowego. Histamina ma także bardzo duży wpływ także na przebieg reakcji alergicznych. Jeżeli dojdzie do kontaktu z alergenem, wówczas histamina zostaje uwolniona, naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu się (ze względu na spadek ciśnienia), przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych się zwiększa, pojawiają się również miejscowe zaczerwienienie i obrzęk.

Choć teoretycznie histamina niesie ze sobą niewielkie zagrożenie dla organizmu w postaci świądu skóry, kataru, zaczerwienienia i łzawienia oczu, duszności, kaszlu czy biegunki, to w wyniku przesadnej reakcję organizmu na jej obecność może dojść do pewnych szkód w organizmie. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że nie tylko alergeny aktywują uwolnienie się histaminy z komórek tucznych. Na uwolnienie hormonów wpływ mają także inne bodźce, taki jak urazy, nadmierny ucisk czy niska temperatura.

Alergia na histaminę - kiedy się pojawia?

Tak naprawdę histamina sama w sobie nie jest niczym szkodliwym dla organizmu, jednakże problemu wynikającego z niej nietolerancji nie można bagatelizować. Spożywanie duże ilości produktów, które zawierają w sobie histaminę, nawet u zdrowych osób mogą prowadzić do wystąpienia symptomów zatrucia. Po czym można rozpoznać, że pojawia się nietolerancję histaminy? Pierwsze niepokojące objawy to:

• gwałtowne zaczerwienienie skóry,
• uporczywe bóle głowy i brzucha, 
• biegunki,
• kołatanie serca, 
• nudności i wymioty, 
• pokrzywka, 
• suchość w jamie ustnej, 
• duszność, 
• kaszel, 
• świąd, 
• skrajnych przypadkach może wystąpić utrata świadomości.

Czasami w wyniku alergii na histaminę, osoby cierpiące na tę przypadłość odczuwają w ustach pieprzny posmak, nieprzyjemny metaliczny lub gorzki. W przypadku alergii na histaminę podobnie jak iw przypadku innych należy liczyć się z tym, że w skrajnych przypadkach może pojawić się wstrząs anafilaktyczny i zawał serca, a nawet obrzęk płuc czy arytmia nadkomorowa. Chyba nie ma najmniejszych wątpliwości co do tego, to dolegliwości mogące poważnie zagrażać życiu. Nietolerancja histaminy jest sprawą poważną, diagnoza nie należy do najłatwiejszych. Bardzo duże znaczenie w diagnozowaniu przypadłości ma rzetelny wywiad lekarski, uwzględniający ilość spożytych produktów zawierających histaminę oraz czas, w jakim pojawiły się pierwsze dolegliwości (w większości przypadków jest to 20-60 minut po kontakcie z alergenem). W aptekach dostępnych jest mnóstwo lekarstw na alergię. Tylko które są godne uwagi? Warto przede wszystkim zastanowić się nad zakupem następujących produktów: histamina w granulkach, lek przeciwalergiczny, aerozol do nosa. 

Nietolerancja histaminy a reakcje alergiczne

Nietolerancja histaminy nie ma nic wspólnego z reakcją alergiczną, będącego odpowiedział systemu immunologicznego. Nietolerancja pojawia się w przypadkach braku w organizmie enzymów, które odpowiedzialne są za rozkładanie histaminy pochodzącej z pokarmów (najczęściej wiąże się to z brakiem diaminooksydazy). W wyniku braku hormonu histamina odkłada się w organizmie, żeby stając się do krwiobiegu przez błonę śluzową. Powoduje to wystąpienie objawów, które za bardzo podobny do reakcji alergicznych. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że uczulenie na histaminę może być wrodzone lub nabyte. 

W przypadku osób wrażliwych na histaminę reakcje występują już po przyjęciu z pokarmów od 5 do 10 mg substancji. Jeżeli ta ilość jest większa, objawy są bardziej intensywne i zaostrzone, w niektórych przypadkach dochodzi do ostrego zatrucia, które może skończyć się nawet śmiercią.

Leki antyhistaminowe – czy są skuteczne? Jak działają 

Celem przyjmowania leków antyhistaminowych jest przeciwdziałanie nadmiarowi uwalnianej przez organizm histaminy. Takie leki odpowiednio dobrane są w stanie zlikwidować nieprzyjemne objawy alergiczne. Choć ich działanie przynosi oczekiwane skutki, należy liczyć się z tym, że działanie niektórych z nich może mieć skutki uboczne, w postaci:

• senności,
• obniżonej sprawności psychofizycznej,
• zaparć,
• bólu głowy,
• suchości błony śluzowej jamy ustnej.

Powyższe skutki uboczne odnoszą się przede wszystkim do antyhistaminowych leków starszego typu. W przypadku tych nowoczesnych, problem dolegliwości związanych w przyjmowaniem tego typu medykamentów pojawia się bardzo rzadko. Komfortowe życie z alergią nie jest łatwe, choć nie jest też niemożliwe. Z pewnością pomocne będą specjalistyczne leki na alergie.