Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Do czego go użyć?

Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka przyrodnicza. Dzisiaj szeroko stosuje się go w medycynie naturalnej – stanowi bowiem skuteczny lek na wiele dolegliwości.

Czosnek niedźwiedzi – podstawowe informacje

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), zwany również czosnkiem cygańskim czy cebulą czarownic, stosowany był w lecznictwie już przez starożytnych Germanów. Popadł jednak w zapomnienie, podobnie, jak wiele innych, cennych ziół. W stanie dzikim można go spotkać w lasach całej Europy (gdzie chętnie zjadany jest przez niedźwiedzie – skąd wzięła się jego nazwa) i niektórych rejonach Azji i znajduje się pod ochroną częściową, czyli nie wolno go zrywać w lesie (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin). Można jednak uprawiać go poza środowiskiem naturalnym, np. w ogrodach czy na plantacjach.

Jak wygląda czosnek niedźwiedzi?

Czosnek niedźwiedzi przypomina wyglądem czosnek ozdobny czy konwalię majową i zupełnie nie jest podobny do czosnku pospolitego, ponieważ nie wykształca „ząbków”. Posiada długie, ok. 30-centymetrowe lancetowate jadalne liście, w których zawarte są wszystkie jego właściwości lecznicze oraz piękne kuliste, białe kwiatostany, wyrastające na półmetrowych łodygach. Wydzielają one intensywny, czosnkowy zapach, jednak nie są jadalne, ponieważ zawierają substancje szkodliwe dla człowieka. W naszym klimacie pędy czosnku niedźwiedziego pojawiają się na przełomie marca i kwietnia. W stanie dzikim rosną one w Puszczy Kampinoskiej, Białowieskiej, w Bieszczadach oraz w okolicach Sandomierza.

Czosnek niedźwiedzi - właściwości

Czosnek niedźwiedzi to roślina o wyjątkowo szerokim spektrum działania, znacznie przewyższającym właściwości czosnku pospolitego. Zawiera cenne związki siarki, kwasy fenolowe, adenozynę i żelazo, dzięki czemu wspomaga funkcjonowanie wielu układów w organizmie. Jego działanie obejmuje zarówno profilaktykę, jak i wsparcie w leczeniu chorób przewlekłych oraz infekcyjnych. W medycynie naturalnej uznawany jest za jedno z najskuteczniejszych ziół wzmacniających odporność i oczyszczających organizm.

Właściwości czosnku niedźwiedziego – zalety stosowania:

• Wspiera układ oddechowy – rozrzedza zalegającą wydzielinę, ułatwia odkrztuszanie podczas infekcji.
  
• Poprawia trawienie – pobudza wydzielanie żółci i reguluje pracę jelit.
  
• Chroni serce i naczynia – obniża poziom cholesterolu, trójglicerydów i ciśnienie tętnicze.
  
• Działa przeciwnowotworowo – związki siarki wykazują aktywność wobec komórek rakowych (np. glejaka).
  
• Wzmacnia odporność – stymuluje produkcję immunoglobulin, działa jak naturalny antybiotyk.
  
• Nie niszczy flory jelitowej – jego bakteriobójcze działanie nie zaburza mikrobiomu.
  
• Pomaga w reumatyzmie – regeneruje chrząstki stawowe i działa przeciwzapalnie.
  
• Działa przeciwpasożytniczo – skuteczny wobec glist, owsików i tasiemców.
  
• Wspiera detoksykację – wiąże i usuwa toksyny, metale ciężkie i nikotynę z organizmu.
• Wzbogaca krew w żelazo – pomaga zapobiegać anemii i chorobom układu krążenia.

Suszony czosnek niedźwiedzi - do czego?

Wiele osób sięga po czosnek niedźwiedzi w świeżej formie, jednak także jego suszona wersja zachowuje cenne właściwości zdrowotne i smakowe. Suszony czosnek niedźwiedzi, do czego go używać? Doskonale sprawdza się jako przyprawa i naturalny wzmacniacz smaku, zwłaszcza w diecie osób unikających sztucznych dodatków. Jego delikatny, czosnkowy aromat nadaje potrawom wyrazistości i jednocześnie dostarcza organizmowi wielu składników odżywczych.

Suszony czosnek niedźwiedzi – zastosowanie w kuchni:

• do przyprawiania dań mięsnych i warzywnych,
• jako dodatek do twarożku, past kanapkowych i hummusu,
• do zup, sosów i potraw jednogarnkowych,
• jako składnik domowej mieszanki ziół (np. z oregano, tymiankiem i bazylią),
• do pieczywa – świetnie komponuje się z ciastem na chleb lub focaccię,
• jako zdrowy zamiennik czosnku pospolitego dla osób z wrażliwym żołądkiem.

Jakie są wady czosnku niedźwiedziego? Kto powinien uważać na czosnek niedźwiedzi?

Wydawać by się mogło, że czosnek niedźwiedzi stanowi uniwersalne lekarstwo na prawie wszystkie choroby cywilizacyjne XXI wieku. Jednak podczas jego stosowania należy zachować pewną ostrożność. Chociaż ziele jest bardzo pomocne przy dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego, usprawnia pracę jelit i zapobiega powstawaniu wzdęć, nie zaleca się stosowania go przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Nie jest również polecany dzieciom poniżej 12. roku życia. Kobiety w ciąży oraz matki karmiące piersią powinny przed go skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

Jak dawkować czosnek niedźwiedzi?

Najczęściej w aptekach sprzedawany jest czosnek niedźwiedzi suszony. Można też spotkać preparaty zawierające sproszkowany czy olejowy wyciąg z liści czosnku niedźwiedziego. Cena specyfiku nie jest zbyt wysoka. Na każdym opakowaniu znajduje się sposób przyjmowania i dawkowania. Wskazane jest, aby się do niego ściśle stosować, ponieważ ziele wykazuje bardzo silne działanie. Najczęściej zaleca się stosowanie 1 kapsułki dziennie, zawierającej ok. 200 mg sproszkowanego czosnku.

Zobacz także: Witaminy i minerały

Czosnek niedźwiedzi – jak spożywać:

Wystarczy wziąć kilka świeżych listków młodego czosnku, które należy posiekać nożem. Są one idealnym dodatkiem do sałatek. Jeśli rozetrzemy je z solą i oliwą z oliwek, powstanie bardzo smaczne pesto z czosnku niedźwiedziego, które używa się jako pastę do kanapek lub dip do makaronów, warzyw czy mięsa. Można je przechowywać w lodówce nawet przez kilka miesięcy.

Czosnek niedźwiedzi – przepis na aromatyczną oliwę

Na 250 ml oliwy potrzeba ok. sześciu liści czosnku, które kroimy w paski, wkładamy do słoika i zalewamy oliwą. Słoik zakręcamy i odstawiamy na ok. 4-5 tygodni w ciemne i chłodne miejsce. Po tym czasie listki wyrzucamy, natomiast oliwa jest gotowa do użycia. Zachowuje ona swój aromat i smak przez okres 3 miesięcy.

Jak uprawiać czosnek niedźwiedzi?

Niestety, roślina jest jeszcze w naszym kraju mało rozpowszechniona, dlatego rzadko można znaleźć na rynku świeży czosnek niedźwiedzi. Sadzonki lub nasiona dużo łatwiej kupić, dlatego wiele osób hoduje tę roślinę w ogródkach. Ostatnio zapanowała moda na własny czosnek niedźwiedzi. Uprawa nie jest zbyt skomplikowana. Roślina jest w pełni mrozoodporna. Lubi miejsca zacienione i żyzną, przepuszczalną glebę. Czosnek sadzimy w grupach, po kilka sztuk, w odstępach ok. 30 centymetrów od siebie.

Zobacz także: Czosnek na potencję