Czeremcha – właściwości i zastosowanie. Na co pomagają owoce czeremchy?

Czeremcha to drzewo lub duży krzew, powszechnie występujący na obszarze całej Polski. Ze względu na liczne właściwości zdrowotne i lecznicze, owoce czeremchy są często wykorzystywane jako surowiec zielarski.

Czeremcha – najważniejsze informacje

Czeremcha, znana także jako śliwa kocierpka, trzemcha albo smrodynia, występuje na terenie całej Europy, a ponadto w Azji Mniejszej i w zachodniej części Syberii. W Polsce czeremcha jest uznawana za roślinę pospolitą – rośnie dziko na całym obszarze naszego kraju. Najczęściej jednak można ją zobaczyć w wilgotnych lasach łęgowych i olsach oraz w okolicach rzek, strumieni, jezior i innych zbiorników wodnych.

Choć czeremcha już w czasach starożytnych była powszechnie stosowana w medycynie ludowej, w Polsce wciąż można spotkać się z opinią, że jej owoce są trujące. Pogląd ten zapewne ma związek z tym, że w pestkach czeremchy znajduje się toksyczny cyjanowodór – nie zmienia to jednak faktu, że miąższ owoców można bez obaw jeść na surowo. Co więcej, czeremcha jest rośliną wykazującą liczne właściwości prozdrowotne – jako surowiec zielarski wykorzystywane są zarówno jej owoce, jak i liście, kwiaty czy kora.

Jakie są rodzaje czeremchy?

W Polsce najczęściej spotykane są dwa gatunki czeremchy: czeremcha zwyczajna i czeremcha amerykańska. Czeremcha zwyczajna, zwana również ptasią, występuje naturalnie na terenie Europy i w niektórych częściach Azji. Z kolei czeremcha amerykańska, inaczej późna, na Stary Kontynent została sprowadzona z Ameryki Północnej. Czym jeszcze się różnią?

Czeremcha zwyczajna:

• jest mniejsza niż pozostałe gatunki czeremchy – drzewa osiągają do 15 m wysokości, a krzewy do 4 m;
• ma gęstą, szeroką koronę i zwisające gałęzie;
• liście mają owalny kształt i ząbkowane brzegi. Z wierzchu są matowe i mają ciemnozieloną barwę, a od spodu przybierają błękitny odcień;
• kwitnie wiosną, wydając kwiaty o mocnym zapachu.

Czeremcha amerykańska:

• jest większa od czeremchy zwyczajnej – w Europie osiąga wysokość do 20 m, a w Ameryce dorasta nawet do 35 m;
• liście z wierzchu są błyszczące;
• jej gałęzie wznoszą się ku górze w okresie kwitnienia, a opadają, gdy pojawiają się na nich owoce;
• owocuje we wrześniu lub w październiku.

Czeremcha – właściwości zdrowotne i lecznicze

Owoce czeremchy mają wyrazisty, słodko-cierpki smak oraz intensywny aromat – niektórym osobom mogą więc nieco przypominać popularną aronię. Jednak czeremcha jest ceniona nie tylko za smak, ale też bogactwo cennych substancji, witamin i minerałów. Owoce czeremchy zawierają przede wszystkim: witaminę C, potas, wapń, fosfor, karotenoidy, flanowonoidy, antyoksydanty, rutynę oraz błonnik.

Tym samym owoce czeremchy wykazują liczne właściwości prozdrowotne i lecznicze:

Czeremcha – zastosowanie w kuchni

Czeremcha może być spożywana pod kilkoma postaciami, stanowiąc ciekawe urozmaicenie i cenne uzupełnienie codziennej diety. Owoce czeremchy można z powodzeniem jeść na surowo, dodawać do koktajli, deserów czy sałatek, ususzyć lub wykorzystać do przygotowywania soków, dżemów, konfitur, galaretek i nalewek. Napary najczęściej przyrządza się z kwiatów i liści czeremchy, natomiast odwary – z kory i gałązek.

Jak wykorzystać czeremchę? Przepis na nalewkę

W Polsce bardzo popularna jest zwłaszcza nalewka z czeremchy. To niezwykle aromatyczny trunek, który działa rozgrzewająco i wzmacniająco, dlatego jest chętnie stosowany w okresie przeziębień i grypy. Jak zrobić nalewkę z czeremchy? Do jej przygotowania potrzebne nam są całe owoce, które po zebraniu trzeba przebrać, odrzucając popsute lub niedojrzałe. Następnie należy je umyć, osuszyć, zalać alkoholem 40% lub mocniejszym i odstawić na 7 do 14 dni. Po upływie tego czasu nalewkę wystarczy odsączyć, a w razie potrzeby – dosłodzić według upodobań.

Kto nie powinien spożywać czeremchy?

Choć właściwie nie ma większych przeciwwskazań do stosowania czeremchy, z ostrożnością należy ją spożywać podczas ciąży. Warto również wiedzieć, że duże ilości owoców czeremchy zjedzone w krótkim czasie mogą wywołać efekt przeczyszczający.

Czeremcha to roślina wykazująca liczne właściwości zdrowotne i lecznicze. Jej owoce są cenionym i często wykorzystywanym surowcem zielarskim o niemal wszechstronnym zastosowaniu – wzmacniają odporność, działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, detoksykująco i uspokajająco, a ponadto wspierają leczenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych i mają korzystny wpływ na żeński układ rozrodczy.