Błonica: objawy, profilaktyka i leczenie choroby zakaźnej

Błonica – objawy charakterystyczne dla ostrej choroby zakaźnej

Do objawów najczęściej występującej błonicy górnych dróg oddechowych należy:

• gorączka,
• ból gardła,
• trudności w przełykaniu,
• powiększenie węzłów chłonnych, zwane „szyją Neron”,
• niewyraźna mowa,
• występowanie pseudobłony martwiczej oraz białego nalotu na migdałkach i gardle.

Dyfteryt może prowadzić do toksemii, czyli zatrucia organizmu. Obraz kliniczny zależeć będzie jednak od typu choroby. W przypadku dzieci najczęściej występuje błonica krtani, którą można rozpoznać po dusznościach oraz postępującej chrypce. Charakterystyczny jest przy tym głośny, szczekający kaszel. W przypadku błonicy nosa pacjenci skarżą się dodatkowo na śluzowo-krwiste wycieki.

Nieleczony dławiec może prowadzić do śpiączki i śmierci spowodowanej przez uduszenie. Oprócz zakażenia dróg oddechowych możemy wyróżnić także postać skórną oraz uogólnioną. Jak rozpoznać błonicę? Objawy zatrucia toksyną obejmują zaburzenia pracy serca oraz układu neurologicznego, prowadząc przykładowo do porażenia podniebienia oraz mięśni gałkoruchowych.

W jaki sposób można zarazić się błonicą?

Do zakażania dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową oraz w czasie bezpośredniego kontaktu z chorym lub zdrowym nosicielem bakterii. Do zarażenia może dojść również drogą pokarmową oraz przez uszkodzoną skórę i błony śluzowe narządów płciowych. Warto pamiętać o tym, że nietoksyczne szczepy bakterii powodują jedynie miejscowe zmiany dermatologiczne.

Bakteria wnika przeważnie przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Wytwarzana przez patogen toksyna rozprzestrzenia się następnie do krwioobiegu i innych narządów, prowadząc do poważnych powikłań zdrowotnych. W tym miejscu należy podkreślić, że do zakażenia może dojść jednocześnie podczas kontaktu z chorymi zwierzętami.

Błonica – rola diagnostyki w szybkim rozpoznaniu i leczeniu

Podstawą diagnostyki błonicy jest wywiad oraz badania kliniczne i mikrobiologiczne, które polegają na wyizolowaniu bakterii z wymazu pobranego z gardła. Szybkie rozpoznanie choroby pozwala na wdrożenie skutecznej terapii, opierającej się na podaniu antytoksyny przeciwbłoniczej, zmniejszając ryzyko wystąpienia poważnych powikłań. Konieczne jest także wykluczenie innych chorób, które mogą dawać podobne objawy.

Błonica u dzieci i dorosłych stanowi poważne zagrożenie epidemiologiczne. Właśnie dlatego lekarze zostali zobowiązani do zgłaszania do powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej każdego przypadku podejrzenia oraz rozpoznania dyfterytu.

Jak przebiega leczenie błonicy?

Błonica u dorosłych i dzieci powinna być leczona w warunkach szpitalnych, gdzie podana zostaje surowica z przeciwciałami, działającymi na toksynę błoniczą. Pacjent powinien pozostawać odizolowany oraz mieć zapewniony dostęp do oddziału intensywnej terapii. Izolacja trwa najczęściej do uzyskania dwóch negatywnych wyników badań mikrobiologicznych. Pomocniczo stosuje się dodatkowo antybiotyki i leki dla dzieci, które mają jednak drugorzędne znaczenie. W przypadku błonicy krtani konieczna może okazać się intubacja lub tracheotomia, pozwalająca na udrożnienie dróg oddechowych pacjenta. Całkowite wyleczenie choroby jest możliwe, jeśli nie wystąpiły powikłania.

Kiedy dziecko jest szczepione na błonicę?

Na czym polega profilaktyka błonicy? Szczepienie kiedy jest zalecane? Kalendarz szczepień dziecka zakłada podanie skojarzonej szczepionki przeciw błonicy, krztuścowi i tężcowi w 1., 2., 6. i 14. roku życia. Przewiduje się przy tym podanie skojarzonej szczepionki przeciw błonicy i tężcowi w wieku 19 lat. Szczepionkę pojedynczą przeciw błonicy podaje się natomiast osobom bez aktualnych szczepień, które miały kontakt z chorym.

Jakie powikłania może powodować błonica?

Największe zagrożenie stanowią powikłania choroby, które mogą obejmować zaburzenia pracy serca, nerek i układu oddechowego. Należy wymienić wśród nich m.in.: niedrożność dróg oddechowych, niewydolność serca, zapalenie mięśnia sercowego, porażenie gałek ocznych i przepony oraz zgon. U osób nieleczonych śmiertelność wynosi bowiem nawet 50%. Po piątym tygodniu od zakażenia mogą wystąpić dodatkowo wtórne infekcje bakteryjne, prowadzące m.in. do zapalenia płuc oraz ucha. Jedynie szczepienia przeciwko błonicy chronią przed zakażeniem oraz wystąpieniem groźnych dla zdrowia i życia powikłań.