Zgaga – przyczyny, objawy, leczenie

Zgaga to nieprzyjemna dolegliwość, polegająca na uczuciu pieczenia w okolicy klatki piersiowej i przełyku. Schorzenie to związane jest z refluksem żołądkowo-przełykowym, czyli cofaniem się soków żołądkowych do przełyku. Zgaga może pojawić się nie tylko u starszych, ale również u młodych osób, a nawet dzieci. Od czego zatem jest zgaga, co ją powoduje? Co pomaga na nieprzyjemne uczucie palenia w gardle? Jak się pozbyć zgagi, jak ją leczyć?

Co to jest zgaga?

Zgaga stanowi stan zapalny, który wywołany jest cofaniem się treści soku żołądkowego do przełyku. Dolegliwość opisywana jest jako uczucie palenia w przełyku i wiąże się z piekącym bólem, promieniującym od nadbrzusza do gardła. Częsta zgaga, która pojawia się więcej niż 2 razy w tygodniu, może być objawem choroby refluksowej przełyku.

Przyczyny zgagi

Bezpośrednią przyczyną zgagi zazwyczaj jest choroba refluksowa, czyli cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Spowodowane jest to rozluźnieniem dolnego zwieracza przełyku – mięśnia, który oddziela przełyk od żołądka. Zgaga często występuje również u kobiet w ciąży. Jest to wynikiem działania progesteronu, który wykazuje silne działanie rozluźniające na mięśnie układu pokarmowego. Zgaga może być także przyczyną niestrawności. Niektóre pokarmy, napoje i inne składniki mogą wywołać zgagę, należą do nich:

• kawa, herbata i inne napoje, które zawierają kofeinę,

• czekolada,

• owoce cytrusowe,

• ostre przyprawy i tłuste jedzenie. 

U niektórych osób nawet zjedzenie jabłka może wywołać nieprzyjemne dolegliwości. Ponadto nadkwasotę i zgagę nasila napięcie nerwowe, nadużywanie alkoholu oraz nikotynizm.

Objawy zgagi

Do najczęstszych objawów zgagi zaliczyć należy uczucie palenia, pieczenia w przełyku, odbijanie, a nawet cofanie się treści soku żołądkowego do przełyku. U niektórych osób dolegliwościom tym może towarzyszyć ból w okolicach klatki piersiowej i nadbrzusza. Ponadto zgaga może być objawem refluksu żołądkowego lub wrzodów żołądka, szczególnie jeśli występuje w nocy.

Rozpoznanie zgagi

Nieustanne pieczenie w przełyku i gardle jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem. Specjalista przeprowadza nie tylko wywiad lekarski, ale również zleca specjalistyczne badania, które umożliwią poznanie jednoznacznej przyczyny problemu. W postawieniu trafnej diagnozy pomocna jest endoskopia i gastroskopia. Badanie to polega na wprowadzeniu do żołądka giętkiego przewodu z zamieszczoną kamerą. Dzięki niej lekarz widzi śluzówkę żołądka i dwunastnicy. Ponadto, badanie umożliwia również pobranie wycinku do badania, które jest konieczne przy wrzodach, gdyż mogą one przekształcić się w zmiany nowotworowe. Badaniami umożliwiającymi potwierdzenie diagnozy są także: biopsja, zdjęcie RTG z kontrastem oraz manometria przełyku.

Leczenie zgagi

Zgaga jest nieprzyjemną dolegliwością. Warto jednak zaznaczyć, że w aptekach dostępnych jest wiele środków medycznych – leków oraz tabletek ziołowych na zgagę i nadkwasotę, które dostępne są bez recepty (są to m.in.: Manti, Ranigast czy Rennie). Medykamenty te, neutralizują (zobojętniają) działanie soku żołądkowego, a także pokrywają błonę śluzową żołądka, przełyku i dwunastnicy warstwą ochronną. Dodatkowo, dostępne są leki antyhistaminowe, które blokują działanie histaminy, czyli substancji chemicznej pobudzającej komórki żołądkowe do wytwarzania kwasu. Ponadto, leki bez recepty wpływają również na redukcję nagromadzonych gazów, niwelując uczucie pełności. Co ważne, aby środki medyczne przynosiły pożądane rezultaty, należy przyjmować je regularnie, sporadyczne ich zażywanie może bowiem nasilić objawy zgagi. Dlatego też, przed suplementacją lekami warto zasięgnąć opinii lekarza lub farmaceuty. Jeżeli pomimo stosowanego leczenia dolegliwości się utrzymują, można rozważyć operację chirurgiczną. Warto podkreślić, że długotrwała zgaga, która jest nieleczona może doprowadzić do poważniejszych chorób, takich jak nowotwór przełyku czy przełyk Baretta.

Przewlekła, ciągła zgaga, której towarzyszą inne objawy m.in. w postaci promieniującego bólu, wiąże się z koniecznością konsultacji lekarskiej. Częsta zgaga, może być bowiem objawem refluksu żołądkowego lub wrzodów. Dlatego też, konieczna jest trafna diagnoza i wdrożenie odpowiedniego, rozszerzonego leczenia. W takiej sytuacji należy stosować się do zaleceń lekarza i przyjmować przepisane leki na receptę.

Co pomaga na zgagę? – domowe sposoby

Zgaga to przypadłość, która pojawia się stosunkowo często. Warto jednak wskazać, że istnieje szereg czynników, które zmniejszają ryzyko pojawienia się nieprzyjemnego uczucia pieczenia w gardle. Do domowych sposobów zapobiegania pojawianiu się zgagi należą m.in.:

• prawidłowe, zdrowe odżywianie, w tym również unikanie silnie przetworzonej żywności,

• zażywanie środków ułatwiających trawienie np. mięty, dziurawca,

• utrzymywanie prawidłowej wagi ciała,

• picie niegazowanej wody przed posiłkiem,

• unikanie gazowanych napojów,

• unikanie jedzenia przed snem i wysiłkiem fizycznym,

• ograniczenie przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Ponadto, zgagę wywołują używki oraz kofeina zawarta w kawie, a nawet coli. Dlatego też, wskazana jest zmiana stylu życia i unikanie papierosów czy alkoholu. W sytuacji, kiedy pojawi się zgaga, skutecznym sposobem jest napicie się letniego, chudego mleka bądź wody z łyżką sody oczyszczonej. Warto jednak podkreślić, że przynoszą one jedynie tymczasową ulgę. Dlatego też, osoby, u których pojawia się zgaga powinny unikać podjadania w nocy i spożywać ostatni posiłek na conajmniej 2 godziny przed snem.

Bibliografia:

Konturek St. J., Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006

Banks M., Choroba refluksowa przełyku: najnowsze badania i postępowanie, „Medycyna po Dyplomie” 2010