Zapalenie oskrzeli – jak rozpoznać i leczyć?

Sezon na infekcje trwa w najlepsze. Zazwyczaj nęka nas zwykłe przeziębienie, jednak typowe dla niego objawy mogą być zwiastunem innych dolegliwości, na przykład zapalenia oskrzeli. Zapalenie oskrzeli w 90% przypadków wywołane jest przez wirusy, rzadziej przez bakterie. Może być powikłaniem po przeziębieniu.

Objawy zapalenia oskrzeli

Najbardziej charakterystycznym symptomem zapalenia oskrzeli jest kaszel – suchy i uciążliwy, z niewielkim odkrztuszaniem. Inne mogące mu towarzyszyć objawy to:

• Niewielka gorączka
• Bóle głowy
• Ogólne złe samopoczucie
• Bóle mięśniowe

Objawy, które wymagają konsultacji z lekarzem:

• Świszczący oddech
• Duszność
• Ból w klatce piersiowej, zwłaszcza przy wdechu
• Gorączka (powyżej 38 stopni) występująca dłużej niż kilka dni
• Nieustąpienie dolegliwości po 7 dniach

Rodzaje zapalenia oskrzeli

Wyróżniamy różne typy zapalenia oskrzeli w zależności od czasu trwania choroby:

1. Ostre – to, wbrew temu co sugeruje nazwa, niegroźna i lekka infekcja najczęściej wirusowa, która zazwyczaj nie wymaga szczególnego leczenia i mija samoistnie po kilku dniach. Objawia się kaszlem, który trwa mniej niż 3 tygodnie. Jej przyczyną są zazwyczaj te same wirusy, które powodują katar czy grypę (np. rynowirusy, adenowirusy, koronawirusy). Ta forma zapalenia oskrzeli jest powszechna jesienią i zimą. Choroba łatwo przenosi się drogą kropelkową
2. Podostre – trwa od 3 do 8 tygodni. Zwykle jest wynikiem nadreaktywności oskrzeli po przebytej infekcji
3. Przewlekłe – gdy doszło do zakażenia bakteryjnego. Dolegliwości trwają więcej niż 8 tygodni i mogą być związane z wieloma innymi zaburzeniami, jak astma czy zapalenie zatok. Dlatego w tym wypadku niezbędne są dokładniejsze badania. Przewlekłe zapalenie oskrzeli występuje też często u nałogowych palaczy (ryzyko obejmuje także tzw. biernych palaczy) lub jest wynikiem wpływu innych szkodliwych czynników środowiskowych. Może mieć też podłoże genetyczne.

Jak leczyć zapalenie oskrzeli?

W większości przypadków nie ma konieczności wykonywania badań w celu rozpoznania, co konkretnie wywołało chorobę (jaki wirus lub bakteria), ponieważ nie ma to wpływu na dobór leczenia. Lekarzowi w zupełności wystarczy badanie fizykalne. Niekiedy wymagane jest prześwietlenie klatki piersiowej, które wykluczy ewentualne zapalenie płuc (objawy są podobne jak przy zapaleniu oskrzeli, ale zwykle nasila się gorączka i kaszel, dochodzi nawet do duszności). Zalecenia w przypadku zapalenia oskrzeli:

• W czasie choroby należy pozostać w domu i odpoczywać aż do całkowitego ustąpienia objawów. Organizm wówczas łatwiej się regeneruje i nie ulega powikłaniom
• W razie gorączki można zastosować paracetamol, ibuprofen lub aspirynę (jednak w niewielkich ilościach, gdyż środki te negatywnie działają na błonę śluzową żołądka)
• Należy pić dużą ilość płynów (to również pomoże zwalczyć gorączkę)
• Przy ostrym zapaleniu oskrzeli nie powinno się podawać antybiotyków (nawet jeśli odkrztuszamy ropną wydzielinę, gdyż nie dowodzi to bakteryjnego pochodzenia choroby)
• W przypadku kaszlu z odkrztuszaniem wydzieliny ulgę przyniesie syrop wykrztuśny (ułatwiający odkrztuszanie) – np. Flegamina, Ambrosol, Stodal, Guajazyl, Mucosolvan
• W przypadku suchego kaszlu (bez odkrztuszania wydzieliny) pomocne będą leki przeciwkaszlowe: tabletki z kodeiną (np. Thiocodin) oraz syropy, np. Sinecod czy DexaPini
• W przypadku nasilonego kaszlu prowadzącego do duszności lekarz może przepisać leki rozkurczające oskrzela w postaci inhalatora (np. Atrovent, Berodual). Są one wskazane tylko wtedy, gdy stan zapalny spowodował zwężenie oskrzeli (symptomy takie jak świszczący oddech czy duszności są łatwe do rozpoznania podczas osłuchiwania)
• Spośród naturalnych metod wspierających organizm warto sięgnąć po sok malinowy, czosnek, miód czy cytrynę, które mają znaczą wpływ na odporność.

Zapalenie oskrzeli to zwykle skutek niekorzystnej pogody i sezonowego obniżenia odporności organizmu. Jeśli zdarza się do 2 razy w roku, nie ma powodów do niepokoju. Jeżeli natomiast powtarza się częściej przez kilka lat z rzędu, prawdopodobnie mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub astmą oskrzelową, a te wymagają specjalistycznej diagnostyki oraz leczenia. Aby uchronić się przed nawracającym zapaleniem oskrzeli należy przede wszystkim zrezygnować z papierosów, unikać przebywania w miejscach, gdzie powietrze jest silnie zanieczyszczone, a także nie bagatelizować infekcji, nawet takich jak zwykły katar.