Zajady to problem nie tylko natury estetycznej – powstającym w kącikach ust czerwonym pęknięciom często towarzyszą ból i uczucie pieczenia. Za pojawianie się zajadów odpowiadają przede wszystkim bakterie i grzyby, ale nie są to jedyne przyczyny ich występowania. Co powoduje zajady i jak można je leczyć?
Czym są i jak wyglądają zajady?
Zajady to nadżerki, nazywane również zapaleniem kątów ust lub kątowym zapaleniem warg. Do ich powstawania przyczyniają się przede wszystkim bakterie i grzyby, które umiejscawiają się w tej części twarzy, a ich rozwojowi sprzyja ciepłe i wilgotne środowisko okolicy kącików ust. Zajady bywają mylone z opryszczką wargową – istnieje między nimi jednak pewna zasadnicza różnica.
Opryszczka cechuje się bąblami wypełnionymi płynem surowiczym, które po pęknięciu wysychają i znikają w dość krótkim czasie. Zajady natomiast potrafią utrzymywać się przez dłuższy czas. Na początku dochodzi zwykle do pękania przesuszonej w kącikach ust skóry. Następnie pęknięcia te przybierają postać bolesnych, piekących i trudno gojących się ran. W przypadku braku leczenia w kącikach ust pojawiają się nawarstwiające się strupki, które mogą pozostawiać blizny. Co jednak istotne, zajady nie są zaraźliwe i nie przenoszą się na inne części ciała – występują tylko w kącikach ust, choć mogą powstać w obu w tym samym czasie.
Dlaczego powstają zajady? Najczęstsze przyczyny
Zajady mogą mieć różne przyczyny – zdarza się, że są one konsekwencją innych schorzeń. Zajady najczęściej są spowodowane przez:
- niedobór witamin z grupy B – głównie witaminy B2,
- infekcję bakteryjną,
- spadek odporności,
- antybiotykoterapię,
- zakażenie drożdżakami,
- podrażnienie śluzówek wokół jamy ustnej,
- otyłość.
Kto jest więc najbardziej narażony na występowanie zajadów? Często są one skutkiem nieregularnej aktywności fizycznej i niewłaściwej diety, ubogiej w cenne witaminy i minerały – oprócz witamin z grupy B2, przyczyną zajadów może być także niedobór żelaza. Zmagają się z nimi też osoby z obniżona odpornością oraz chorujące na cukrzycę lub anemię. Zajady nierzadko pojawiają się również u kobiet w ciąży oraz tych, które zażywają tabletki antykoncepcyjne.
Do powstawania bolesnych pęknięć w kącikach ust dochodzi także u osób przyjmujących antybiotyki. Niekiedy zajady występują też u niemowląt i małych dzieci, które używają smoczków. Do grona szczególnie narażonych na zajady zalicza się ponadto osoby noszące aparaty ortodontyczne oraz protezy, które są dodatkowym miejscem rozwoju bakterii – z tego powodu tak ważna jest właściwa pielęgnacja zębów. Zajady mogą pojawić się również w wyniku przesuszenia ust.
Zajady – jak leczyć? Specyfiki bez recepty
Do leczenia zajadów można z powodzeniem wykorzystać dostępne w aptekach bez recepty witaminy i minerały. Przede wszystkim warto sięgnąć po witaminę B2 – jest ona dostępna zarówno jako samodzielny preparat, jak i jako składnik złożonych suplementów, a także w formie maści. Leczenie zajadów wspomoże też maść o właściwościach ściągających, bakteriostatycznych i przeciwzapalnych lub serum regeneracyjne, które dodatkowo łagodzi swędzenie oraz pieczenie skóry i zmniejsza uczucie dyskomfortu. Wśród polecanych specyfików na zajady wymienia się ponadto maść cynkową, krem z hydrokortyzonem, balsamy do ust z kwasem mlekowym czy maści z witaminami A i E. Natomiast gdy zmiany trudno się goją, można użyć preparatu zawierającego klotrimazol.
Domowe sposoby na zajady
Z zajadami można walczyć również domowymi metodami. Jednym ze sposobów jest samodzielne przygotowanie kremu z witaminą B2. Wystarczy zmieszać pokruszoną tabletkę z niewielką ilością tłustego kremu, a następnie nałożyć na zmienione miejsce – najlepiej na noc. W leczeniu zajadów pomocne są także drożdże. Można zmieszać je z wodą i stosować bezpośrednio na ranę lub zrobić z nich napój – w tym celu trzeba połączyć łyżeczkę świeżych drożdży, łyżeczkę cukru i 100 ml ciepłego mleka.
Do zwalczania zajadów warto też wykorzystać czosnek. Wykazuje on działanie grzybobójcze i bakteriobójcze, dlatego doskonale radzi sobie z drożdżakami, gronkowcami i paciorkowcami. Można go stosować na skórę lub po prostu dodawać do jedzenia. Z niezwykłych właściwości słynie również aloes – sok z jego liści wpływa kojąco i regenerująco na skórę, a ponadto powstrzymuje namnażanie się bakterii. Ulgę w dolegliwościach towarzyszących zajadom przyniesie natomiast przykładanie plastrów ogórka, który działa kojąco. Leczenie zajadów można także wspierać, smarując je miksturą przygotowaną z łyżeczki miodu, który znany jest z właściwości przeciwzapalnych, oraz kilku kropel tranu.
Zajady – kiedy należy udać się do lekarza?
Choć z zajadami można uporać się samodzielnie, niekiedy konieczna może okazać się konsultacja lekarska. Do specjalisty należy udać się, gdy specyfiki bez recepty i domowe sposoby na zajady zawodzą, a stan zapalny nasila się lub powraca. Lekarz może wykonać wymaz z obszarów zmienionych lub zlecić badania krwi, a gdy okaże się to konieczne wdrożyć leczenie środkami przeciwgrzybiczymi i podnoszącymi odporność organizmu.
Zajady to problem nie tylko estetyczny – mogą one bowiem powodować przykre i bardzo bolesne dolegliwości. Jednak korzystając ze sprawdzonych preparatów i domowych metod, można nie tylko pozbyć się dyskomfortu, ale przede wszystkim skutecznie zwalczyć zajady.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
