Zaćma to podstępna choroba oczu, która może rozwijać się u osób w różnym wieku. Najczęściej dotyka jednak osoby po 75. roku życia, a także te chorujące na cukrzycę, astmę oskrzelową, jaskrę oraz choroby tarczycy. Nie wiele osób wie, że choroba ta dotyczy nie tylko ludzi, ale również psów. Zaćma rozwija się najczęściej latami, prowadząc do wielu problemów, stąd zalecana jest profilaktyka w postaci regularnych badań okulistycznych.
Z naszego artykułu dowiesz się:
- czym jest zaćma;
- jakie są przyczyny astmy;
- jakie są pierwsze objawy zaćmy;
- jakie są oznaki, objawy i symptomy zaćmy;
- jak rozpoznać zaćmę;
- jakie są rodzaje zaćmy;
- kiedy udać się do lekarza;
- kiedy można skorzystać z refundowanej operacji zaćmy;
- jak wygląda operacja zaćmy.
Zobacz także: Oczy - wady wzroku
Czym jest zaćma - najczęstsza choroba oczu i co odpowiada za to schorzenie?
Zaćma jest schorzeniem, które dotyczy soczewki w gałce ocznej. Prowadzi do jej całkowitego lub częściowego zmętnienia, przez co widzialność przedmiotów czy ludzi zostaje ograniczona. Inną nazwą zamienną dla tej choroby jest katarakta. Prowadzi do upośledzenia widzenia lub całkowitej utraty wzroku. Co ważne, na chorobę narażone są głównie seniorzy, jednak coraz częściej diagnozuje się to schorzenie u osób po 40. roku życia. Diagnoza zaćmy jest również dużo bardziej prawdopodobna w przypadku osób leczących inne schorzenia np. cukrzycę, problemy z tarczycą, jaskrę czy astmę. Dodatkowo za schorzenie może odpowiadać nieprawidłowa dieta, palenie tytoniu czy genetyka.
Symptomy, oznaki i objawy zaćmy - co obejmują?
Zaćma to choroba, która najczęściej rozwija się powoli, dlatego w pierwszych latach może nie dawać praktycznie żadnych objawów. Pierwsze objawy zaćmy to przede wszystkim pogorszenie widzenia, wrażenie, jakby świat znajdował się za lekko matową szybą czy mgłą. Oznaką rozwijającej się zaćmy może być również znaczne i szybkie pogorszenie wzroku, konieczność zakupu okularów czy wymiany soczewek na mocniejsze. Innym objawem może być:
- podwójne widzenie;
- kiepski kontrast;
- problem z rozróżnieniem barw;
- widzenie aureoli wokół świateł;
- żółknięcie kolorów;
- zmniejszenie ostrości widzenia;
- duża wrażliwość na światło i odblaski.
Różne rodzaje zaćmy - klasyfikacja
Istnieje kilka rodzajów zaćmy. To przede wszystkim:
- zaćma wrodzona - to choroba, z którą można się urodzić;
- zaćma korowa - to jedna z odmian zaćmy starczej. Jej przyczyną jest starzenie się organizmu i zwiotczenie soczewki;
- zaćma jądrowa - to zmętnienie soczewki oka w samym centrum;
- zaćma wtórna - to nawrót choroby, który może zdarzyć się u osób po operacji zaćmy;
- zaćma biegunowa - zlokalizowana jest w tylnej lub przedniej części soczewki;
- zaćma błoniasta - wynika z uszkodzenia torebki soczewki;
- zaćma wikłająca -jest wynikiem stanu zapalnego oka, jaskry lub odwarstwienia się siatkówki;
- zaćma polekowa - rozwija się na skutek długotrwałego przyjmowania leków.
Zaćma starcza - nadchodząca chorobie, która atakuje po 50. roku życia
Należy wiedzieć, że zaćma i wiek mają ze sobą wiele wspólnego. Zaćma starcza dotyczy osób po 50. roku życia. Wynika ze stopniowego mętnienia soczewki oka, co jest skutkiem starzenia się organizmu. Najczęściej objawia się pogorszeniem widzenia, mętnieniem czy mgłą w polu widzenia co znaczenie zaburza ostrość obrazu. Czasami zauważalna może być zmiana barwy źrenicy, jej wielkości czy kształtu. Osoba dotknięta zaćmą starczą może mieć problemy z prowadzeniem pojazdu oraz trudności w czytaniu.
Zaćma wikłająca - typ katarakty mogący powstać w każdym wieku
Zaćma wikłająca jest wynikiem zaburzeń związanych z przemianą materii soczewki, co prowadzi do problemów z jej przejrzystością. Choroba ta prowadzi do powolnego zmętnienia soczewki i utraty ostrości widzenia. Choć może występować w każdym wieku, najczęściej dotyka osoby starsze.
Zaćma jądrowa - wpływająca na środek soczewki
Zaćma jądrowa objawia się zmętnieniem soczewki w części centralnej, co prowadzi do problemu z przenikaniem światła przez soczewkę oka. Zostaje ono rozproszone, przez co osoba z zaćmą jądrową dostrzega mgłę oraz posiada mniejsze zdolności do rozróżniania barw. Warto wiedzieć, że choroba ta powoduje zmianę zabarwienia centralnej części soczewki na żółtą, lekko brązową czy ciemną.
Zaćma korowa - wpływająca na krawędzie soczewki
W zaćmie korowej zmętnieniu ulegają warstwy, które otaczają jądro soczewki. Warto wiedzieć, że choroba ta początkowo może nie dawać żadnych objawów, stąd tak ważna jest profilaktyka i regularne badanie u okulisty. Jednym z pierwszych objawów może być duża wrażliwość na światło i odblaski, co może pojawić się podczas zerkania na światła samochodów w nocy. Innym symptomem zaćmy korowej jest rozdwajanie obrazu.
Zaćma podtorebkowa tylna - wpływająca na tylną część soczewki
Ten rodzaj zaćmy atakuje tylną część soczewki. Prowadzi do szybkich problemów z widzeniem. Pacjent z zaćmą podtorebkową tylną może widzieć niewyraźnie i jakby za mgłą.
Zaćma wrodzona, z którą się rodzisz
To rodzaj zaćmy u dzieci, która rozwija się zaraz po urodzeniu. Najczęściej ma charakter dziedziczny lub jest wynikiem chorób matki w czasie ciąży np. zakażeń wirusowych czy bakteryjnych. Może mieć postać częściową lub całkowitą.
Katarakta - zmętnienie soczewki oka. Kiedy udać się do lekarza?
Zaćma to bardzo podstępna choroba, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Pierwszym objawem jest najczęściej pogorszenie widzenia, dlatego w przypadku problemów z ostrością wzroku, zauważalną mgłą czy niemożnością prawidłowego rozróżniania barw, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza okulisty. Również w przypadku zwiększonej wrażliwości na słońce, pogorszenia się kontrastu czy widzenia podwójnego. Bardzo ważne jest również, aby badania okulistyczne były wykonywane regularnie u osób będących w grupie ryzyka.
Operacja zaćmy z refundacja na NFZ - od 2019 bez limitu i kolejki
Schorzenie, jakim jest zaćma, dotyczy coraz większej liczby osób. Jednym ze sposobów na całkowite pozbycie się problemu jest operacja zaćmy. Od 1 kwietnia 2019 roku nie ma limitu na wykonywane operacji w ramach NFZ. Oznacza to, że placówki medyczne mogą przyjmować większą liczbę pacjentów, co pozwoli na zmniejszenie czasu oczekiwania. To bardzo istotne dla pacjentów, którzy poprzez operację zaćmy mogą znaczenie zwiększyć swój komfort życia.
Procedury chirurgicznego usunięcia zaćmy
Leczenie zaćmy poprzez operację wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym. Najczęściej podawane są krople do oczu ze środkiem przeciwzapalnym, co zmniejsza ryzyko stanów zapalnych. W niektórych przypadkach stosowana jest również narkoza. Skóra wokół oczu jest odkażana, rzęsy osłaniane są gazikami, a oko przytrzymywane jest za pomocą roztworki. Chirurg wykonuje nacięcie, dzięki któremu jest w stanie za pomocą narzędzie usunąć i rozbić zmętniałą soczewkę. Wszystko odbywa się za pomocą fal ultradźwiękowych. Następnie lekarz oczyszcza oko i wszczepia sztuczną soczewkę wewnętrzną, mocując ją za pomocą iniektora. Kolejno na oko nakładany jest opatrunek. Cały zabieg trwa około 40 minut, a pacjent zazwyczaj może wrócić do domu już tego samego dnia.
Poddanie się operacji - czego się spodziewać
Rana po operacji zaćmy goi się około 2 miesiące. Bardzo ważna jest kontrola gałki ocznej, a także stosowanie kropli do oczu, które zaleci okulista. W początkowej fazie oko może być obolałe, swędzące czy nadwrażliwe. Do pełnej sprawności oko wraca najczęściej po około miesiącu. Musi przyzwyczaić się do nowej soczewki. Po tym czasie najczęściej można czytać książki, oglądać telewizje, jednak warto ograniczyć te czynności, aby nie nadwyrężać oka. Po około 6 miesiącach nie ma żadnych ograniczeń, a oko jest w stanie działać sprawnie.
Warto wiedzieć, że mogą pojawić się komplikacje zaćmy. To:
- wylew w oku;
- zaćma wtórna;
- rozwarstwienie siatkówki;
- astygmatyzm.
Wskazówki dotyczące optymalnego gojenia
Rehabilitacja po operacji zaćmy obejmuje szereg czynności. To przede wszystkim oszczędzanie oczu, unikanie czytania, oglądania TV, prowadzenia pojazdów, używania komputera. Co istotne, na noc warto zakładać opaskę na oczy, a w ciągu dnia unikać zanieczyszczeń, np. brudnej wody, kurzu czy brudu. Konieczne jest stosowanie kropli do oczu, a także unikanie pochylania przez około 4-6 tygodni oraz dźwigania i nadmiernego wysiłku fizycznego. Lekarz najczęściej zaleca krople z antybiotykiem lub przeciwzapalne. Należy stosować się do zaleceń, a w przypadku problemów z oczami zasięgnąć porady lekarza.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
