Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Nie tylko wpływa ona na odporność, ale również uszczelnia naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi. Przeczytaj, gdzie występuje witamina C i jak objawia się jej niedobór.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jaką funkcję w organizmie pełni witamina C,
- w jakim pożywieniu występuje witamina C,
- jak objawia się niedobór witaminy C,
- jakie są skutki nadmiaru witaminy C,
- jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę C,
- czy lepsza jest witamina C lewoskrętna, czy prawoskrętna.
Przeczytaj też: Jarmuż – właściwości zdrowotne i najlepsze przepisy. Czy warto jeść jarmuż?
Witamina C – jaką rolę odgrywa w organizmie?
Witamina C, inaczej kwas askorbinowy, to związek niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych. Jej właściwości od dawna są wykorzystywane w medycynie, ale znalazła ona zastosowanie także w kosmetyce. Witamina C skutecznie wspiera odporność, a ponadto jest skutecznym przeciwutleniaczem, zwalcza wolne rodniki i poprawia pracę układu krążenia.
Wśród najważniejszych funkcji, jakie witamina C pełni w organizmie człowieka, wymienia się:
- regulację procesów pochłaniania drobnoustrojów przez leukocyty,
- przyspieszenie gojenia ran, hamowanie krwawienia dziąseł,
- wzmacnianie i uszczelnianie naczyń krwionośnych,
- spowalnianie procesów starzenia się skóry,
- obniżanie ciśnienia krwi i cholesterolu,
- regulację produkcji kolagenu.
Witamina C wspomaga również organizm w schorzeniach sercowo-naczyniowych i chorobie wieńcowej oraz wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Dzięki działaniu przeciwutleniającemu kwas askorbinowy zwalcza wolne rodniki przyczyniające się do uszkodzenia DNA, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Witamina C bierze też udział w biosyntezie kolagenu, czyli białka występującego w kościach, zębach, skórze, chrząstce, rogówce oka i tkance łącznej.
Coraz częściej mówi się także, że kwas askorbinowy może wspomagać walkę z nowotworami. Zdaniem naukowców z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Kansas witamina C podawana razem z lekami przeciwnowotworowymi może przyspieszać zabijanie komórek nowotworowych oraz łagodzić skutki uboczne chemioterapii i radioterapii. Badacze podkreślają jednak, że takie efekty można osiągnąć, wyłącznie podając witaminę C dożylnie – dzięki temu działa ona szybko i dociera do miejsc, w których jest najbardziej potrzebna. Kwas askorbinowy przyjmowany doustnie nie dał takich rezultatów.
Witamina C – występowanie. Witamina C w pożywieniu
Największa ilość witaminy C występuje w:
- dzikiej róży – od 250 do 800 mg w 100 g,
- czarnej porzeczce – od 150 do 300 mg w 100 g,
- papryce – od 125 do 200 mg w 100 g,
- brukselce – od 65 do 145 mg w 100 g,
- brokułach – od 65 do 100 mg w 100 g.
Z bogactwa witaminy C słyną również acerola oraz jagody camu camu – dane mówiące o zawartości kwasu askorbinowego dotyczą jednak świeżych owoców, które w Polsce są trudno lub w ogóle niedostępne.
Doskonałym źródłem witaminy C są też inne owoce i warzywa. Najwięcej kwasu askorbinowego możemy znaleźć w:
- jeżynach, pomarańczach, kiwi, ananasach, grejpfrutach, truskawkach, malinach, jabłkach, cytrynach;
- cebuli, szpinaku, kapuście, jarmużu, kalafiorze, zielonym groszku, pomidorach, karczochach, ziemniakach, kalarepie.
Witaminę C zawierają ponadto owoce aronii, niektóre przyprawy, takie jak kardamon, oraz słynące z niezwykłych właściwości prozdrowotnych daktyle.
Niedobór witaminy C – skutki i objawy
Niedobór witaminy C może spowodować osłabienie naczyń włosowatych i doprowadzić do rozwoju niedokrwistości. Zbyt niski poziom kwasu askorbinowego w organizmie może przyczynić się także do rozwoju szkorbutu, astmy oraz zmian w kościach i chrząstkach.
Do charakterystycznych objawów niedoboru witaminy C zalicza się:
- ogólne osłabienie, szybkie męczenie się,
- bóle mięśni i stawów,
- brak apetytu,
- obniżenie odporności,
- infekcje i zapalenie błony śluzowej,
- trudności w gojeniu ran,
- skłonność do występowania siniaków
- rozpulchnione i krwawienie dziąseł.
Przewlekły niedobór witaminy C może również sprzyjać rozwojowi zmian nowotworowych i miażdżycy oraz wzrostowi ciśnienia tętniczego.
Nadmiar witaminy C. Czym grozi przedawkowanie witaminy C?
Kwas askorbinowy jest substancją rozpuszczalną w wodzie – to oznacza, że nie jest gromadzona w organizmie, tylko wydalana wraz z potem i moczem. Tym samym przedawkowanie witaminy C jest trudne – w reakcji na zbyt wysokie dawki organizm ogranicza jej wchłanianie. Nadmierne spożywanie witaminy C może jednak spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę, oraz wysypkę skórną. Bardzo wysokie dawki kwasu askorbinowego mogą też przyczyniać się do zakwaszenia moczu, a w konsekwencji – powstawania kamieni nerkowych.
Witamina C – dawkowanie
Organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać witaminy C, dlatego musi ona być dostarczana wraz z pożywieniem lub pod postacią suplementów. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest uzależnione przede wszystkim od wieku oraz płci.
|
Średnie dobowe
zapotrzebowanie na witaminę C |
|
|
Dzieci w wieku od 1 do 3 lat |
30 mg |
|
Dzieci w wieku od 4 do 12 lat |
40 mg |
|
Dziewczęta w wieku od 13 do 18 lat |
55 mg |
|
Chłopcy w wieku od 13 do 18 lat |
65 mg |
|
Kobiety |
75 mg |
|
Mężczyźni |
90 mg |
U niektórych osób istnieje zwiększone zapotrzebowanie na kwas askorbinowy. Są to:
- palacze,
- alkoholicy,
- osoby w podeszłym wieku,
- osoby z nadciśnieniem tętniczym,
- osoby chorujące na cukrzycę,
- kobiety w ciąży i karmiące,
- osoby będące pod wpływem silnego stresu,
- osoby cierpiące na zaburzenia czynności jelit,
- osoby przyjmujące niektóre leki, w tym barbiturany, sulfonamidy, aspirynę czy doustną antykoncepcję hormonalną.
Wyższe zapotrzebowanie na witaminę C występuje także podczas wymiotów, przy braku łaknienia oraz przy ciężkim, długotrwałym wysiłku fizycznym.
Witamina C lewoskrętna czy prawoskrętna?
Jakiś czas temu w niektórych internetowych źródłach pojawiły się informacje, że witamina C lewoskrętna jest lepsza od prawoskrętnej. Myląca zapewne okazała się litera L przy nazwie kwas L-askorbinowy, lecz nie ma ona żadnego związku ze skrętnością. Należy zatem wyraźnie podkreślić, że nie istnieje witamina C lewoskrętna – jest ona wyłącznie prawoskrętna. Tym samym każda witamina C wykazuje dokładnie takie samo działanie i nie należy dzielić ich na lepsze czy gorsze.
Witamina C to związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wpływa na pracę układu immunologicznego i krwionośnego, przyspiesza gojenie ran, spowalnia starzenie się skóry i reguluje produkcję kolagenu. Największą zawartością witaminy C odznaczają się owoce i warzywa, dlatego dla zapewnienia jej odpowiedniego poziomu, warto uwzględnić je w codziennej diecie.
