Witamina C (kwas askorbinowy) – właściwości i źródła. Jakie są skutki niedoboru lub nadmiaru witaminy C?

Witamina C (kwas askorbinowy) – właściwości i źródła. Jakie są skutki niedoboru lub nadmiaru witaminy C? - zdjęcie

Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Nie tylko wpływa ona na odporność, ale również uszczelnia naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi. Przeczytaj, gdzie występuje witamina C i jak objawia się jej niedobór.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • jaką funkcję w organizmie pełni witamina C,
  • w jakim pożywieniu występuje witamina C,
  • jak objawia się niedobór witaminy C,
  • jakie są skutki nadmiaru witaminy C,
  • jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę C,
  • czy lepsza jest witamina C lewoskrętna, czy prawoskrętna.

Przeczytaj też: Jarmuż – właściwości zdrowotne i najlepsze przepisy. Czy warto jeść jarmuż?

Witamina C – jaką rolę odgrywa w organizmie?

Witamina C, inaczej kwas askorbinowy, to związek niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych. Jej właściwości od dawna są wykorzystywane w medycynie, ale znalazła ona zastosowanie także w kosmetyce. Witamina C skutecznie wspiera odporność, a ponadto jest skutecznym przeciwutleniaczem, zwalcza wolne rodniki i poprawia pracę układu krążenia.

Wśród najważniejszych funkcji, jakie witamina C pełni w organizmie człowieka, wymienia się:

  • regulację procesów pochłaniania drobnoustrojów przez leukocyty,
  • przyspieszenie gojenia ran, hamowanie krwawienia dziąseł,
  • wzmacnianie i uszczelnianie naczyń krwionośnych,
  • spowalnianie procesów starzenia się skóry,
  • obniżanie ciśnienia krwi i cholesterolu,
  • regulację produkcji kolagenu.

Witamina C wspomaga również organizm w schorzeniach sercowo-naczyniowych i chorobie wieńcowej oraz wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Dzięki działaniu przeciwutleniającemu kwas askorbinowy zwalcza wolne rodniki przyczyniające się do uszkodzenia DNA, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Witamina C bierze też udział w biosyntezie kolagenu, czyli białka występującego w kościach, zębach, skórze, chrząstce, rogówce oka i tkance łącznej.

Coraz częściej mówi się także, że kwas askorbinowy może wspomagać walkę z nowotworami. Zdaniem naukowców z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Kansas witamina C podawana razem z lekami przeciwnowotworowymi może przyspieszać zabijanie komórek nowotworowych oraz łagodzić skutki uboczne chemioterapii i radioterapii. Badacze podkreślają jednak, że takie efekty można osiągnąć, wyłącznie podając witaminę C dożylnie – dzięki temu działa ona szybko i dociera do miejsc, w których jest najbardziej potrzebna. Kwas askorbinowy przyjmowany doustnie nie dał takich rezultatów.

Witamina C – występowanie. Witamina C w pożywieniu

Największa ilość witaminy C występuje w:

  • dzikiej róży – od 250 do 800 mg w 100 g,
  • czarnej porzeczce – od 150 do 300 mg w 100 g,
  • papryce – od 125 do 200 mg w 100 g,
  • brukselce – od 65 do 145 mg w 100 g,
  • brokułach – od 65 do 100 mg w 100 g.

Z bogactwa witaminy C słyną również acerola oraz jagody camu camu – dane mówiące o zawartości kwasu askorbinowego dotyczą jednak świeżych owoców, które w Polsce są trudno lub w ogóle niedostępne.

Doskonałym źródłem witaminy C są też inne owoce i warzywa. Najwięcej kwasu askorbinowego możemy znaleźć w:

  • jeżynach, pomarańczach, kiwi, ananasach, grejpfrutach, truskawkach, malinach, jabłkach, cytrynach;
  • cebuli, szpinaku, kapuście, jarmużu, kalafiorze, zielonym groszku, pomidorach, karczochach, ziemniakach, kalarepie.

Witaminę C zawierają ponadto owoce aronii, niektóre przyprawy, takie jak kardamon, oraz słynące z niezwykłych właściwości prozdrowotnych daktyle.

Niedobór witaminy C – skutki i objawy

Niedobór witaminy C może spowodować osłabienie naczyń włosowatych i doprowadzić do rozwoju niedokrwistości. Zbyt niski poziom kwasu askorbinowego w organizmie może przyczynić się także do rozwoju szkorbutu, astmy oraz zmian w kościach i chrząstkach.

Do charakterystycznych objawów niedoboru witaminy C zalicza się:

  • ogólne osłabienie, szybkie męczenie się,
  • bóle mięśni i stawów,
  • brak apetytu,
  • obniżenie odporności,
  • infekcje i zapalenie błony śluzowej,
  • trudności w gojeniu ran,
  • skłonność do występowania siniaków
  • rozpulchnione i krwawienie dziąseł.

Przewlekły niedobór witaminy C może również sprzyjać rozwojowi zmian nowotworowych i miażdżycy oraz wzrostowi ciśnienia tętniczego.

Nadmiar witaminy C. Czym grozi przedawkowanie witaminy C?

Kwas askorbinowy jest substancją rozpuszczalną w wodzie – to oznacza, że nie jest gromadzona w organizmie, tylko wydalana wraz z potem i moczem. Tym samym przedawkowanie witaminy C jest trudne – w reakcji na zbyt wysokie dawki organizm ogranicza jej wchłanianie. Nadmierne spożywanie witaminy C może jednak spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę, oraz wysypkę skórną. Bardzo wysokie dawki kwasu askorbinowego mogą też przyczyniać się do zakwaszenia moczu, a w konsekwencji – powstawania kamieni nerkowych.

Witamina C – dawkowanie

Organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać witaminy C, dlatego musi ona być dostarczana wraz z pożywieniem lub pod postacią suplementów. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest uzależnione przede wszystkim od wieku oraz płci.


Średnie dobowe zapotrzebowanie na witaminę C

Dzieci w wieku od 1 do 3 lat

30 mg

Dzieci w wieku od 4 do 12 lat

40 mg

Dziewczęta w wieku od 13 do 18 lat

55 mg

Chłopcy w wieku od 13 do 18 lat

65 mg

Kobiety

75 mg

Mężczyźni

90 mg


U niektórych osób istnieje zwiększone zapotrzebowanie na kwas askorbinowy. Są to:

  • palacze,
  • alkoholicy,
  • osoby w podeszłym wieku,
  • osoby z nadciśnieniem tętniczym,
  • osoby chorujące na cukrzycę,
  • kobiety w ciąży i karmiące,
  • osoby będące pod wpływem silnego stresu,
  • osoby cierpiące na zaburzenia czynności jelit,
  • osoby przyjmujące niektóre leki, w tym barbiturany, sulfonamidy, aspirynę czy doustną antykoncepcję hormonalną.

Wyższe zapotrzebowanie na witaminę C występuje także podczas wymiotów, przy braku łaknienia oraz przy ciężkim, długotrwałym wysiłku fizycznym.

Witamina C lewoskrętna czy prawoskrętna?

Jakiś czas temu w niektórych internetowych źródłach pojawiły się informacje, że witamina C lewoskrętna jest lepsza od prawoskrętnej. Myląca zapewne okazała się litera L przy nazwie kwas L-askorbinowy, lecz nie ma ona żadnego związku ze skrętnością. Należy zatem wyraźnie podkreślić, że nie istnieje witamina C lewoskrętna – jest ona wyłącznie prawoskrętna. Tym samym każda witamina C wykazuje dokładnie takie samo działanie i nie należy dzielić ich na lepsze czy gorsze.

Witamina C to związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wpływa na pracę układu immunologicznego i krwionośnego, przyspiesza gojenie ran, spowalnia starzenie się skóry i reguluje produkcję kolagenu. Największą zawartością witaminy C odznaczają się owoce i warzywa, dlatego dla zapewnienia jej odpowiedniego poziomu, warto uwzględnić je w codziennej diecie.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają...

Zdrowy tryb życia Ciecierzyca: jakie ma wartości odżywcze oraz co warto z niej przygotować?
Ciecierzyca jest warzywem strączkowym, które jest dobrze znane wśród wegan i wegetarian. Ceniona jest przede wszystkim za wysoką zawartość wartościowego białka. Często zaliczana jest nawet do tzw. superfoods, czyli grupy pokarm&...
Przeziębienie i grypa Paracetamol – czym jest oraz jakie są jego właściwości? Jak jest prawidłowe dawkowanie paracetamolu, aby zapobiec przedawkowaniu?
W poniższym artykule uzyskasz informacje na temat jednego z bezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty, jakim jest paracetamol. Poznasz jego mechanizm działania, dawkowanie, skutki jego prze...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem