Witamina B1 (tiamina) – do czego jest potrzebna? Jakie są objawy niedoboru i nadmiaru witaminy B1?

Witamina B1 jest niezbędna w codziennej diecie. Wpływa na funkcjonowanie układów nerwowego i sercowo-naczyniowego oraz wspiera układ odpornościowy. Sprawdź, jakie produkty są najlepszym źródłem tiaminy i czym może skutkować jej niedobór.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jaką rolę w organizmie odgrywa witamina B1,
• w jakich produktach spożywczych występuje witamina B1,
• jakie są przyczyny i objawy niedoboru witaminy B1,
• czym skutkuje nadmiar witaminy B1 w organizmie,
• jakie jest dobowe zapotrzebowanie na witaminę B1,
• kiedy należy suplementować witaminę B1.

Przeczytaj też: Pierzga pszczela – czym jest i jakie ma właściwości? Stosowanie i przepisy z pierzgą pszczelą

Witamina B1 – właściwości. Jaką funkcję w organizmie pełni witamina B1?

Witamina B1, inaczej tiamina, to związek potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu i utrzymania procesów życiowych. Choć odkryto ją już w XIX wieku, po raz pierwszy wyodrębniono ją w 1911 roku. Dokonał tego polski biochemik Kazimierz Funk – wyizolował z otrąb ryżu związek, który nazwał witaminą, czyli aminą niezbędną do życia. W latach 30. przeprowadzono kolejne badania, które pozwoliły na wyodrębnienie czystej substancji – witaminy B1 – zapobiegającej rozwojowi choroby beri-beri.

Tiamina odgrywa niezwykle istotną rolę w ludzkim organizmie:

• wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego,
• wspomaga funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego,
• wspiera układ immunologiczny,
• wykazuje właściwości antyoksydacyjne.

Badania brytyjskich naukowców z Warwick University wskazują także, że witamina B1 może odwrócić wczesne uszkodzenia nerek u osób z cukrzycą typu 2. Wcześniej wykazali oni, że od 70 do nawet 90% chorych na cukrzycę typu 1 i 2 cierpi na niedobór witaminy B1.

Witamina B1 – występowanie. W jakiej żywności znajdziemy tiaminę?

Witamina B1 występuje w wielu produktach spożywczych – zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Najlepsze źródła witaminy B1 to przede wszystkim produkty zbożowe i suche nasiona roślin strączkowych. Znajdziemy ją ponadto w wieprzowinie, podrobach, rybach, kaszach, soczewicy, tapioce, a w nieco mniejszych ilościach – w owocach, warzywach, mleku, jogurtach czy serach dojrzewających.

Niedobór witaminy B1 – przyczyny i objawy

Niedobór witaminy B1 najczęściej występuje u osób wyczynowo uprawiających sport, osób starszych oraz przy intensywnym wysiłku fizycznym i umysłowym. Obniżenie poziomu tiaminy w organizmie może być również wynikiem długotrwałego stresu oraz nieodpowiedniej diety, obfitującej w alkohol, kawę i herbatę. Niedobór witaminy B1 może być też spowodowane długotrwałym zażywaniem suplementów diety ze skrzypem polnym.

Wśród najczęstszych objawów niedoboru witaminy B1 wymienia się:

• bóle i skurcze mięśniowe,
• zaburzenia obwodowego układu nerwowego – problemy z pamięcią i koncentracją, zakłócenia równowagi emocjonalnej, oczopląs,
• niewydolność krążenia – przyspieszone bicie serce, powiększenie mięśnia sercowego, opuchlizna kończyn górnych i dolnych,
• zaburzenia trawienia – nudności, wymioty, biegunki, brak apetytu, a w konsekwencji utrata masy ciała,
• uczucie ciągłego zmęczenia,
• spadek libido.

Nadmiar witaminy B1 – objawy

Witamina B1 ma ograniczoną zdolność wchłaniania z przewodu pokarmowego. Nadmierne ilości tiaminy są łatwo wydalane z moczem, dlatego rzadko obserwuje się skutki jej zbyt dużego spożycia. Jednak długotrwałe i nadmierne przyjmowanie witaminy B1 może objawiać się drżeniem mięśni, arytmią serca, zawrotami głowy oraz reakcjami alergicznymi.

Witamina B1 – dawkowanie. Jakie jest zapotrzebowanie na tiaminę?

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B1 różni się w zależności od wieku oraz płci.

Zalecane dzienne spożycie tiaminy w przypadku dzieci wynosi:

• od 1. do 3. roku życia – 0,5 mg,
• od 4. do 6. roku życia – 0,6 mg,
• od 7. do 9. roku życia – 0,9 mg.

U dzieci starszych i nastolatków dobowe zapotrzebowanie na witaminę B1 wynosi odpowiednio:

• dziewczęta od 10. do 12. roku życia – 1 mg,
• chłopcy od 10. do 12. roku życia – 1 mg,
• dziewczęta od 13. do 18. roku życia – 1,1 mg,
• chłopcy od 13. do 18. roku życia – 1,2 mg.

W przypadku osób dorosłych zalecane dzienne spożycie tiaminy wynosi:

• kobiety – 1,1 mg,
• kobiety w ciąży – 1,4 mg,
• kobiety karmiące – 1,5 mg,
• mężczyźni – 1,3 mg.

Kiedy warto suplementować witaminę B1?

Suplementacja witaminy B1 jest zalecana przede wszystkim osobom narażonym na powstawanie jej niedoborów – starszym, wyczynowo uprawiającym sport, aktywnym fizycznie, pracującym umysłowo czy żyjącym w ciągłym stresie. Przyjmowanie preparatów z tiaminą niekiedy jest także konieczne w trakcie zażywania innych leków czy suplementów, które mogą przyczyniać się do obniżenia jej poziomu w organizmie – jak na przykład wspomniany wcześniej skrzyp polny.

Witamina B1, inaczej tiamina, to związek potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a tym samym – niezbędny w codziennej diecie. Witamina B1 ma wpływ na pracę układ nerwowego i sercowo-naczyniowego, wspomaga układ immunologiczny oraz wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Tiamina występuje w wielu produktach spożywczych – roślinnych i zwierzęcych, dlatego można w stosunkowo prosty sposób zapobiegać jej niedoborom.