Witamina A pełni wiele niezwykle istotnych funkcji w organizmie – jest niezbędna dla prawidłowego widzenia, wspiera układ odpornościowy i zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów. Dowiedz się, jakie inne właściwości ma witamina A i w jakich produktach występuje.
Z tego artykułu dowiesz się:
Przeczytaj też: Witamina E – jaką funkcję spełnia w organizmie? Objawy niedoboru i przedawkowania
Witamina A to termin odnoszący się do kilku związków chemicznych należących do grupy karotenoidów – między innymi retinolu i jego pochodnych oraz beta-karotenu. Za najważniejszą substancję uznaje się retinol – z tego powodu nazwy witamina A i retinol bywają stosowane zamiennie. Witamina A, wraz z witaminami D, witaminą E oraz witaminą K, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – jest ona odkładana w tkance tłuszczowej oraz wątrobie. Ta właściwość sprawia, że nieco trudniej jest doprowadzić do niedoboru witaminy A, lecz jej nadmiar może okazać się szkodliwy.
Witamina A to niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu substancja – jest jednym z ważniejszych związków budujących jego odporność. Witamina A pełni szereg istotnych funkcji:
Witamina A występuje jako retinol w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz pod postacią prowitaminy A, czyli beta-karotenu, w produktach roślinnych. Retinol jest w większym stopniu wykorzystywany z pożywienia niż beta-karoten. Do cennych źródeł witaminy A zalicza się masło, jajka, mleko i inne produkty mleczarskie, niektóre tłuste ryby, wątrobę i podroby zwierzęce, słodkie ziemniaki, jarmuż, rzeżuchę, szpinak, dynię czy propolis. Istotne dla zdrowia karotenoidy, w tym przede wszystkim beta-karoten, znajdziemy natomiast w warzywach, w tym w szpinaku, marchwi, pomidorach, czerwonej papryce i sałacie, oraz owocach – wiśniach, morelach, brzoskwiniach czy śliwkach.
Zawartość witaminy
A w 100 g produktu |
Produkty
spożywcze |
Poniżej 15 µg |
wołowina, drób (pierś kurczaka i indyka),
dorsz, mintaj, morszczuk, chudy twaróg, jogurt naturalny, kefir |
15-150 µg |
cielęcina, kurczak, kaczka, śledź, makrela,
łosoś, pstrąg, karp, jogurty owocowe, mleko krowie i kozie, serki twarogowe
homogenizowane, ser twarogowy półtłusty i tłusty, makaron dwujajeczny i
czterojajeczny |
150-1500 µg |
sery topione, sery dojrzewające, jaja,
masło, tuńczyk, węgorz |
Powyżej 1500 µg |
wątróbka kurczaka, wątroba wieprzowa i
wołowa |
Na niedobór witaminy A szczególnie narażone są osoby starsze, pracujące przy komputerze, kobiety w ciąży, alkoholicy oraz palacze. Wśród najczęstszych objawów niedoboru witaminy A wymienia się:
U kobiet niedobór witaminy A może także przejawiać się zaburzeniami miesiączkowania lub płodności. Z kolei u osób starszych częstym symptomem jest dzwonienie w uszach.
Witamina A gromadzi się w wątrobie, a w nadmiernych ilościach jest substancją toksyczną, która stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Nadmiar witaminy A może objawiać się:
Hiperwitaminoza jest szczególnie groźna dla kobiet w ciąży. Nadmiar witaminy A jest toksyczny dla płodu, a jej przedawkowanie może przyczynić się do rozwoju wad wrodzonych. Z tego powodu kobiety w ciąży nie powinny sięgać po suplementy diety z witaminą A. Zaleca im się również ograniczenie spożycia mięsa, które zawiera witaminę A w postaci retinolu – na przykład wątróbki. Bez ograniczeń mogą natomiast spożywać warzywa i owoce – zawierają one beta-karoten, który jest przekształcany w wątrobie w witaminę A w ilości potrzebnej organizmowi. Co równie ważne, jedząc warzywa i owoce, nie można przedawkować witaminy A.
Ze względu na ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, jakie niesie ze sobą nadmiar witaminy A w organizmie, w trakcie jej suplementacji należy ściśle przestrzegać zalecanych dobowych norm spożycia.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u dzieci wynosi:
U dzieci starszych i nastolatków zalecane dzienne spożycie witaminy A wynosi:
W przypadku osób dorosłych dobowe zapotrzebowanie na witaminę A wynosi:
Ze względu na właściwości witaminy A, często stanowi ona składnik kosmetyków, których działanie ma poprawiać kondycję skóry. Kremy z witaminą A zwiększają elastyczność skóry, przywracają jej gładkość, redukują drobne zmarszczki, zmniejszają widoczność przebarwień oraz pobudzają skórę do produkcji włókien kolagenowych. Witaminę A znajdziemy też w maściach i kremach dostępnych w aptekach. Maść z witaminą A zawierająca retinoidy przyspiesza gojenie ran, dzięki czemu okaże się pomocna w leczeniu problemów skórnych – trądziku, łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry.
Witamina A jest jedną z substancji niezbędnych dla odpowiedniego funkcjonowania organizmu człowieka – wpływa na proces widzenia, wzmacnia układ immunologiczny, może zapobiegać rozwojowi nowotworów, bierze udział w procesie produkcji czerwonych krwinek, a przy tym utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci.
Witamy na blogu apteki internetowej Wapteka.pl, na którym znajdziecie Państwo porady z zakresu zdrowia i medycyny, ułatwiające skuteczne zwalczanie przyczyn oraz objawów różnego rodzaju chorób, schorzeń czy problemów kosmetycznych.
Zapraszamy do lektury!
Informacje zawarte na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady medycznej oraz nie powinny zastępować konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.