Uczulenie na laktozę. Objawy i leczenie nietolerancji laktozy

Uczulenie na laktozę. Objawy i leczenie nietolerancji laktozy - zdjęcie

Bardzo popularną oraz dokuczliwą dolegliwością, z którą zmaga się w ostatnim czasie wiele osób jest nietolerancja laktozy. Dochodzi do niej w przypadku, gdy w naszym organizmie brakuje laktazy, czyli enzymu, który odpowiedzialny jest za rozkład laktozy. Po spożyciu produktów mlecznych lub jego przetworów skarżymy się na szereg dokuczliwych objawów. Czym właściwie jest uczulenie na laktozę?

Jakie są przyczyny i objawy nietolerancji laktozy? Poniżej wiele cennych i ważnych informacji na temat nietolerancji laktozy zarówno u dorosłych, jak i noworodków oraz niemowląt. Ponadto przydatne i praktyczne porady, jak prawidłowo ją zdiagnozować oraz jak leczyć? W artykule również przykładowa dieta eliminująca laktozę.

Czym jest i skąd się bierze nietolerancja laktozy?

Nietolerancja laktozy to nieprawidłowa reakcja naszego organizmu po spożyciu produktów, które zawierają laktozę (inaczej cukier mleczny). Może to być spowodowane niedoborem lub całkowitym brakiem enzymu trawiennego – laktazy, który powoduje rozkład laktozy na cukry proste – glukozę i galaktozę. Jeśli w naszym organizmie nie ma wystarczającej ilości tego enzymu, wtedy nierozłożona laktoza fermentuje w jelicie grubym pod wpływem bakterii. To z kolei powoduje powstawanie kwasów i gazów powodujących nieprzyjemne dolegliwości układu pokarmowego. Nietolerancji nie należy mylić z alergią na białka mleka krowiego, której przyczyną jest nadwrażliwość układu odpornościowego na białko (czynnik alergizujący).

Nietolerancja laktozy – przyczyny i objawy

Przyczyną uczulenia na laktozę może być pierwotny niedobór laktazy (genetyczny) zwany inaczej hipolaktazją - choroba ta dziedziczona jest recesywnie. Postępuje od 2. roku życia i objawia się ciągłym zmniejszaniem się aktywności enzymu laktazy. Osoby dorosłe z hipolaktazją mają najwyżej 5 % laktazy w organizmie w porównaniu do osób zdrowych. Objawy pierwotnego niedoboru laktazy (polimorfizmu genu laktazy) pojawiają się najczęściej w wieku dojrzewania lub dopiero u osób dorosłych.

Wyróżniamy również wrodzony niedobór laktazy (alaktazja), której przyczyną jest genetyczny wrodzony defekt metaboliczny. W wyniku tego defektu organizm nie wytwarza laktazy. W tym przypadku zauważamy objawy nietolerancji laktozy u noworodka już od momentu podania mleka matki lub mleka modyfikowanego.

Nietolerancja laktozy spowodowana może być również wtórnym niedoborem laktazy (nabytym). Może mieć on charakter przejściowy lub utrwalony. W wyniku uszkodzenia nabłonka i kosmków jelitowych produkcja laktazy zostaje zahamowana. Przyczyną tego typu nietolerancji mogą być np. częste infekcje żołądkowo-jelitowe (przewlekłe biegunki spowodowane m. in. rotawirusami), celiakia (nietolerancja glutenu), mukowiscydoza, martwicze zapalenie jelita lub alergie pokarmowe. Zniszczenie nabłonka i kosmków jelitowych może być spowodowane również stosowaniem niektórych leków, antybiotyków oraz nadmiernym spożyciem alkoholu. Tymczasowa nietolerancja laktozy występować może u wcześniaków urodzonych przed 34. tygodniem, ponieważ ich organizm nie jest jeszcze w stanie wytwarzać laktazy. Z czasem problem ustępuje, gdy w jelitach zaczyna się proces wytwarzania laktazy. 

Stosowanie przez dłuższy okres diety bezmlecznej może również powodować nietolerancje laktozy w wyniku spadku aktywności wydzielania przez nasz organizm laktazy. 

Nietolerancja laktozy u noworodka – czy jest groźna?

Jeśli rodzice w porę nie zareagują na niepokojące symptomy to długotrwała nietolerancja pokarmowa może doprowadzić do odwodnienia dziecka. Jest to bardzo groźne dla noworodka czy niemowlęcia i może doprowadzić do śmierci. Wymienione wyżej objawy (m. in. wymioty, kwaśne stolce, kolki, bóle brzucha) mogą doprowadzić do niedożywienia, co niekorzystnie wpłynie na jego prawidłowy rozwój. Niezdiagnozowana w porę nietolerancja laktozy może spowodować uszkodzenia tkanek jelit.

Nietolerancja laktozy u niemowląt – objawy

W przypadku alergii na laktozę u niemowląt występują podobne objawy jak u dorosłych. Najczęstszymi objawami są skurcze i bóle brzucha, wodniste stolce o kwaśnym i nieprzyjemnym zapachu oraz wzdęcia. Dokuczają Ci wzdęcia? Wtedy warto zapoznać się z artykułem: Jeśli masz ciągłe wzdęcia? Poznaj ich przyczynę, być może uda się ich łatwo uniknąć. Zauważyć można również nadmierne występowanie gazów, odgłosów przelewania się w brzuchu oraz nudności i wymioty. Nasilenie objawów zależy od dawek mleka, jakie przyjmuje dziecko.

Ważne, aby dokładnie obserwować dziecko, ponieważ przyczyną powyższych objawów mogą być również inne aspekty, które dają objawy podobne do nietolerancji laktozy np. nieprawidłowe "przystawianie" dziecka, stres podczas jedzenia, trudności w relacji matka–dziecko, która na początku dopiero się buduje. Po bardzo dokładnym przeanalizowaniu wszystkich przyczyn można rozszerzać diagnostykę i wprowadzić odpowiednią dietę. W celu prawidłowej oceny objawów nietolerancji laktozy u niemowląt oraz zdiagnozowania nietolerancji laktozy wykonuje się najczęściej test oddechowy laktozy. 

Testy na nietolerancję laktozy – jak wykryć uczulenie na laktozę?

Istnieje wiele inwazyjnych i nieinwazyjnych testów na nietolerancję laktozy, a wśród nich możemy wyróżnić następujące testy:

1. Wodorowy test oddechowy – pacjentowi na czczo podaje się odpowiednią dawkę laktozy. Następnym krokiem jest zmierzenie stężenia wodoru w wydychanym powietrzu. W przypadku nietolerancji laktozy pacjent ma przekroczone normy wodoru w wydychanym powietrzu - laktoza nie jest strawiona, ulega fermentacji, dlatego wydzielają się nadmierne ilości wodoru usuwane przez drogi oddechowe. Wodorowy test jest nieinwazyjny i często używany w diagnostyce nietolerancji laktozy. 

2. Badanie krwi - nieinwazyjna i bezpieczna metoda pomocna przy wykrywaniu nietolerancji laktozy.

3. Próba eliminacyjna – pacjent eliminuje ze swojej diety laktozę na okres 2 tygodni. Podczas próby uważnie obserwuje swój organizm - czy objawy znikają, czy jest widoczna poprawa, czy po spożyciu laktozy objawy się nasilają. 

4. Analiza pH stolca – z racji tego, że niestrawiona laktoza powoduje zakwaszenie stolca pomocną metodą jest zbadanie jego pH. W przypadku kwaśnego pH możemy podejrzewać nietolerancję laktozy.

5. Test tolerancji laktozy – lekarz przed badaniem bada stężenie glukozy we krwi, następnie pacjent na czczo dostaje doustnie prowokacyjne dawki laktozy i ponowne badanie na stężenie glukozy we krwi.

6. Endoskopia – metoda inwazyjna, ale najbardziej skuteczna. Badanie endoskopowe polega na pobraniu wycinka jelita i oznaczeniu w nich zawartości laktozy.

Wyróżniamy również badanie molekularne polimorfizmu genu laktazy (diagnostyka hipolaktazji u dorosłych) oraz testy genetyczne. 

Dieta przy alergii na laktozę

W przypadku zdiagnozowania wrodzonego niedoboru laktazy należy dożywotnio wyeliminować z diety produkty zawierających laktozę. Można również zastosować laktazę w tabletkach, która wspomaga trawienie pokarmów mlecznych. Natomiast w przypadku pierwotnego niedoboru laktazy wprowadza się dietę, która polega na całkowitej eliminacji produktów z laktozą lub tylko zmniejszeniu ich ilości (również przez całe życie). Przy wtórnej nietolerancji laktozy okresowo eliminujemy produkty zawierające laktozę. Dietę należy stosować do czasu wyleczenia choroby, która uszkodziła kosmki jelita - po wyleczeniu można powoli powrócić do normalnej diety. U noworodków i niemowląt zaleca się stosowanie mieszanek mlecznych bezlaktozowych.

Niestety nietolerancji laktozy nie da się całkowicie wyleczyć. Przestrzeganie diety bez laktozy zmniejszy dokuczliwość objawów i dyskomfort, jaki odczuwaliśmy po spożyciu mlecznych produktów. Dieta musi być dostosowana do stopnia nasilenia objawów. 

W celu stosowania się do zaleceń lekarza i przestrzegania diety należy uważnie czytać wszystkie etykiety produktów, ponieważ laktoza dodawana jest do wielu artykułów.

Uczulenie na laktozę – przykładowy jadłospis

Po usłyszeniu diagnozy wielu z nas nie wyobraża sobie komponowania posiłków bez laktozy. Wielu z nas się zastanawia, jaka jest dieta bez laktozy, co jeść? Przykładowy jadłospis w diecie bezmlecznej:

1. Śniadanie I – jaglanka na mleku roślinnym z daktylami i orzechami, owsianka na wodzie lub mleku roślinnym z owocami, kanapka (chleb bez dodatku mleka w proszku lub serwatki) z warzywami oraz pasztetem, jajecznica z grzankami. 

2. Śniadanie II/przekąska/podwieczorek – koktajl (np. szpinak, banan, gruszka i seler), koktajl truskawkowy lub malinowy na mleku roślinnym, sałatka ze świeżych warzyw z tofu, garść suszonych owoców lub orzechów, wafle ryżowe. 

3. Obiad – roladki z piersi kurczaka lub indyka z papryką, cebulą i ogórkiem kiszonym, sznycle z piersi kurczaka w panierce z płatków owsianych, łosoś z warzywami na parze i kaszą jaglaną. 

4. Kolacja – zupy warzywne, sałatka z łososiem na parze, tortilla warzywna, papryka faszerowana.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Pierwsza pomoc Udar słoneczny: objawy, leczenie i pierwsza pomoc przy porażeniu cieplnym
Udar słoneczny jest jedną z najczęstszych odmian udaru cieplnego. Stanowi konsekwencję nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. W następstwie przegrzania organizmu dochodzi do odwodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej oraz mechanizmów t...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Serce i układ krążenia Jakie są domowe sposoby na opuchnięte kostki u nóg?
Niemal każdemu dorosłemu przynajmniej raz w życiu dolegały opuchnięte kostki u nóg. Przyczyn tego stanu rzeczy może być wiele: od upału, poprzez choroby układu krążenia, na chorobach endokrynologicznych kończąc. Co s...
Dieta i odchudzanie Cholesterol – jakie są normy oraz dieta i leczenie? Czym się różni dobry i zły cholesterol?
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w prasie i mediach odbywała się prawdziwa nagonka na cholesterol. Należało go unikać, spożywając pokarmy ubogie w masło, jaja i inne tłuszcze z...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...

Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...
Informacje dla pacjenta Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, ...
Układ pokarmowy Kwas alfa-liponowy (ALA) w walce z cukrzycą. Gdzie występuje i jak działa?
Jaki jest związek pomiędzy kwasem alfa-liponowym a cukrzycą? Kwas ten jest jednym z najskuteczniejszych przeciwutleniaczy, obniża także poziom cukru we krwi i usprawnia pracę wątroby, dzięki czemu jest zalecanym suplementem dla osób bo...
Serce i układ krążenia Choroba Kawasaki – jak wygląda i przebiega? Co warto wiedzieć o zespole Kawasaki?
Choroba Kawasaki to poważna choroba układowa dotykająca głównie dzieci, mogąca doprowadzić do niebezpiecznych powikłań. Oto najważniejsze objawy, zalecane sposoby leczenia oraz inne istotne informacje na jej temat. Z tego artykułu d...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem