Stwardnienie rozsiane (SM) – jakie są rodzaje, objawy i leczenie

Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą układu nerwowego, która polega na nieprawidłowym przekazywaniu impulsów nerwowych. Schorzenie w wielu przypadkach prowadzi do inwalidztwa. W Polsce na stwardnienie rozsiane choruje około 45 tysięcy osób.

Czym jest stwardnienie rozsiane (choroba SM)?

Stwardnienie rozsiane, często nazywane chorobą SM lub po prostu oznaczane skrótem SM, jest schorzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Nazwa pochodzi od rozsiania zaburzeń po całym ciele osoby chorej. SM jest chorobą zapalną, która powoduje uszkodzenie tkanki nerwowej – demielinizację włókien nerwowych w mózgu i rdzeniu kręgowym.

Jakie są rodzaje stwardnienia rozsianego?

Stwardnienie rozsiane nie jest ma jednorodnego przebiegu klinicznego u każdego pacjenta. Istnieje wiele postaci tej choroby. Najczęściej spotykane są:

• postać pierwotnie postępująca z rzutami, która charakteryzuje się tym, że poza postępującym intensywności objawów SM obserwuje się również epizody rzutowe,
• postać pierwotnie postępująca, w której przebiegu od samego początku pojawienia się objawów, dolegliwości stopniowo, ale nieustannie postępują –zwiększają swoje natężenie,
• postać wtórnie postępująca – występuje u chorych, u których po okresie występowania rzutów i remisji SM dochodzi do stałego postępu choroby,
• postać rzutowo-remisyjna – jest to postać najczęstsza. Przebiega ona z epizodami rzutów choroby oraz z okresami remisji, czyli stanami, w których u chorujących nie występują odchylenia neurologiczne lub obecne są tylko pojedyncze objawy choroby.

Stwardnienie rozsiane – objawy

Objawami stwardnienia rozsianego są różnego rodzaju problemy neurologiczne. Pojawiają się one na skutek atakowania struktur układu nerwowego przez własne komórki układu odpornościowego (limfocyty T i B lub makrofagi).

U chorych na SM może pojawiać się szereg dolegliwości. Są one indywidualne dla pacjentów. W zależności od chorego mogą także występować lub nie. Co więcej, pojawiają się w różnych kombinacjach. Bardzo często także przy kolejnych rzutach choroby pacjenci wykazują inne obawy. Najczęściej przy SM obserwowane są:

• różnorodne dolegliwości bólowe oraz przewlekłe zmęczenie,
• wzmożenie napięcia mięśniowego oraz związane z nim skurcze mięśniowe,
• zaburzenia czucia, zawroty głowy, drżenia mięśniowe,
• zaburzenia równowagi, upośledzenie chodu,
• zaburzenia oddawania moczu i stolca,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• objaw Lhermitte'a, który polega na tym, że po przygięciu głowy do klatki piersiowej chory ma uczucie, jakby prąd elektryczny przechodził przez jego ramiona i do dolnej połowy ciała, ku plecom,
• jednostronne zaburzenia ostrości wzroku,
• neuralgia nerwu trójdzielnego.

Jakie są przyczyny choroby SM?

Co wywołuje stwardnienie rozsiane? Przyczyny, podobnie jak w przypadku wielu innych schorzeń neurologicznych, nie zostały wciąż do końca poznane. Obecnie uważa się, że jest to choroba autoimmunologiczna, czyli taka, w której układ immunologiczny (odpornościowy) chorego zaczyna atakować i niszczyć własne komórki i tkanki. Przy SM mówi się również o czynniku genetycznym. Zbadano, że stwardnienie rozsiane występuje częściej u tych pacjentów, w których rodzinach ktoś już chorował na SM. Przyczyny środowiskowe również mają wpływ na rozwój SM. Prawdopodobnie takie czynniki jak miejsce zamieszkania i urodzenia (im dalej od równika, tym większa szansa choroby), zanieczyszczenie środowiska, palenie tytoniu, zła dieta i niedobór witaminy D mają wpływ na pojawienie się choroby SM.

Jak leczyć stwardnienie rozsiane?

Współczesna medycyna, pomimo usilnych badań, nie posiada leków, które przywróciłyby pacjentów cierpiących na stwardnienie rozsiane do pełnego zdrowia. SM jest zatem chorobą nieuleczalną. Leczenie polega na łagodzeniu dolegliwości oraz zahamowaniu postępu stwardnienia rozsianego.

W przewlekłym leczeniu pacjenci przyjmują leki, których celem jest zmniejszanie częstości występowania rzutów stwardnienia rozsianego. Co więcej, istotne jest również maksymalne opóźnianie przejścia schorzenia w fazę postępującą. Wśród leków, które hamują postęp stwardnienia rozsianego, wyróżnia się preparaty interferonu beta, mitoksantron, natalizumab, octan glatirameru, fingolimod. W trakcie rzutów SM pacjentom podawane są (doustnie i dożylnie) preparaty glikokortykosteroidowe, takie jak deksametazon, metyloprednizolon, czy prednizon.

U osób z SM istnieje konieczność łagodzenia bólu. Powszechnie stosuje się leki przeciwbólowe. Ważne jest również przyjmowanie preparatów witaminowych . W rozwoju stwardnienia rozsianego ważną funkcję pełni witamina D, B12 oraz witamina B9. W związku z tym osoby chorujące na SM powinny przyjmować suplementy zawierające witaminę D, np. Singularis Superior witamina D3. Korzystne są również preparaty zawierające witaminy K i E, np. EkaMedica witamina A + E.

Stwardnienie rozsiane jest chorobą nieuleczalną. W terapii osób na nią cierpiących niezwykle ważne jest zatrzymywanie postępu choroby, łagodzenie istniejących objawów i utrzymywanie pacjenta w jak najlepiej kondycji fizycznej i psychicznej.